107 Yaşındaki Margarita Flores’in Uzun Yaşam Sırları

Margarita Flores her sabah erken kalkıyor. Kahvaltı ediyor ve yürüyüşe çıkıyor.

Daha fazlasını yapmak istediğini söylüyor. Mesela spor salonuna gitmek üzere.

Ancak 107 yaşında, bacakları daha fazlasına müsaade vermiyor.

“Belki daha çok yürüyüşe çıkarsam bacaklarım da buna alışır” diye latife yapıyor. Şili’nin başşehri Santiago’daki konutundan, bizimle telefon görüşmesi yapıyor.

Onunla sohbet ederken, fevkalade bir zihin açıklığıyla, akıcı halde konuşması ilgimi çekiyor. Arkadaşları ve bir kızı da onunla her gün birlikteler.

“Bu yaşta bile, birçok şey yapmak istiyorum” diyor.

Margarita, uzmanların 100 yaşı geçen sağlıklı şahıslarda gözlemlediği ortak noktalar için güzel bir örnek: Zindelik, külfetlerin üstesinden gelme gücü, irtibat kurma dileği, bunlardan kimileri.

Birleşmiş Milletler (BM), 100 yaşını geçen şahısların sayısında önemli bir artış gözlemliyor. 1990’da 100 yaş üstünde sırf 92 bin kişi vardı, 2021’de bu sayı 621 bini buldu.

Elbette genetik etkenler ve ömür usulü büyük ehemmiyet taşıyor fakat uzmanlar birtakım ruhsal faktörlerin de uzun yaşamaya tesir ettiğini düşünüyor.

İspanya‘da Madrid Üniversitesi’nden akademisyen Maria Dolores Merino, 100 yaşını geçenleri yıllardır gözlemliyor.

uzun yaşayanların kimi ortak özelliklerini sekiz kategoride topladı.

1. Zindelik ve yaşama gücü

100 yaşını geçenlerde görülen en karakteristik özelliklerden biri, zindelik. Canlı ve enerjik hissetmeye yönelik istek, kıymetli bir ruhsal etken.

Araştırmacı Maria Dolores Merino, “Görüşme yaptığımız 100 yaşını geçen şahıslar, hayata devam etmek için net bir dileğe sahipti” diyor:

“Onlarla konuştuğunuzda, 100 yaşını devirdiklerini asla iddia etmezsiniz. Genel olarak çok daha genç birinin kişiliğini sergiliyorlar.”

Merino’nun araştırmasında yer alan şahıslar ortasında, 98 yaşına kadar çalışmaya bir formda devam edenler de var.

Her gün merdiven inip çıkmak, kart oyunları oynamak, Sudoku çözmek üzere fizikî ya da düşünsel aktiviteleri günlük rutinlerinde devam ettiriyorlar.

ABD’deki Boston kentinde, 100 yaşın üzerindekileri inceleyen bir projenin yürütücüsü Stacy Andersen’in müşahedesi de bu istikamette:

“Bu şahısların çoğunluğu, yaşamaktan keyif aldıklarını söylüyor. Bu harika bir şey.”

2. Etkileşim isteği

Çalışmalar, 100 yaşını geçen bireylerin ekseriyetle toplumsallaşmaya istekli olduğunu ortaya koyuyor.

Maria Dolores Merino, “Aileleri ya da arkadaşlarıyla yakın bağlara sahip oluyorlar. Ellerinden geldiğince diğerlerine yardımcı oluyorlar ve sevildiklerini hissediyorlar, ki bu çok önemli” diyor.

Andersen de yaptığı çalışmada, 100 yaş üstündekilerin “dışa dönük” ve yeni beşerlerle tanışmaya açık olduğunu gözlemlemiş:

“Maalesef 100 yaşında olmanın bir olumsuz özelliği, birçok tanıdığınızın artık dünyada olmaması. Yeni beşerlerle tanışmaya açık olmak bu nedenle epeyce kritik.”

Margarita Flores, arkadaşlara sahip olmanın “çok önemli” olduğunu söylüyor ve ekliyor:

“Sadece bu formda yalnız hissetmiyorum.”

3. Özveri ve emel edinmek

100 yaşını geçenlerde görülen öbür bir ortak özellik, özveri.

Merino, “Genellikle sorumluluk sahibi ve çalışkan beşerler. Amaçlarına ulaşmak için azmediyorlar” diyor.

Andersen de 100 yaşını aşan şahısların çocuklarını incelemiş. Genelde ailelerinin müsaadeden gittiklerini gözlemlemiş.

“Uzun ömürlülükle hayatta hedefler belirlemek ortasında bir alaka var. Bu şahısların ulaşmak istedikleri maksatları oluyor. Her günün bir maksadı var.”

4. Dayanıklılık

Dayanıklılık ve zorluklarla baş etme gücü, uzun ömrün “sırları” ortasında öne çıkıyor.

Zorluklar karşısında sağlam olmak ve onlardan tecrübe elde etmek, uzun ömürle direkt bağlı olabilir.

Merino, “Bu çok değerli zira düşüncelerle yüzleşip devam etmenizi sağlıyor. Bunların ruhsal olarak ziyan vermesinin önüne geçiyor” diyor.

Bu elbette bu şahısların üzülmedikleri manasına gelmiyor. Fakat zahmetlerle yüzleşip “yola devam etmek” değerli bir ortak nokta.

5. Ömrün denetimini elde tutmak

Bir başka ruhsal ortak nokta, 100 yaşını geçenlerin genelde kendi kararlarını almaları ve ömürlerinde denetim sahibi olmaları.

“Genelde bağımsızlar ve hayatlarını kendi istedikleri doğrultuda yönlendirebilmişler” diyor Merino.

“Farklı fırsatlar yaratmak ve hangisinin gerçek seçim olduğuna karar vermek”, bu bireylerde görülen ortak özellikler ortasında.

6. Entelektüel motivasyon

Aktif bir beyne sahip olmak, merak, öğrenme isteği ve kendi kendini eğitmek…

Bunlar da 100 yaşını geçenlerde araştırmacıların gözlemlediği özellikler.

Araştırmalarda yer alan şahıslar, dünyada neler olup bittiğine ilgi duyuyor ve kendileri için yeni bir şeyler öğrenmeye meraklılar.

Merino, “Çoğunluğu, hangi toplumsal sınıftan olduklarından bağımsız olarak, güzel birer kitap okuru ve kendi kitaplıkları var” diye anlatıyor.

Margarita Flores de onlardan biri. Bu ortalar, Papa Francesco’nun biyografisini okuyor:

“Ancak moda mecmualarından aşk romanlarına kadar birçok farklı şeyi de okuyorum” diye ekliyor.

7. Olumlu olmak

Andersen’e nazaran 100 yaşını devirenler bariz biçimde daha olumlu bir bakışa sahip:

“100 yaşını geçmiş bir şahıstan ‘Keşke hayatta olmasaydım’ lafını neredeyse hiç duymuyorsunuz. Lakin 40 yaşındakilere ‘100 yaşını görmek ister misin?’ diye sorsanız birden fazla ‘Hayır’ diyecektir.”

Merino’nun çalışmasına nazaran uzun yaşayanlar “mutluluk” manasında değil, “küçük şeylerle eğlenebilmek” manasında olumlular.

Margarita Flores: “Herkes bana ‘İyisin’ diyor, evet, demek ki düzgünüm.”

8. Kavrayış ve idrak

Son olarak, uzun yaşayanlarda gözlemlenen ortak özelliklerden bir oburu, kavrayış gücü.

Merino’ya nazaran, bu şahıslarda düşünme, gerekçelendirme, sorun çözme üzere bilişsel yetenekler öne çıkıyor.

“Birçok davranışları, bizi zeka ve kavrayış özelliklerine götürüyor.

“Örneğin kendi kendilerine öğrenen şahıslar olmaları, özel olarak eğitim almadıkları sorunlardan bile korkmamaları, öğrenmeyi sevmeleri ve meraklı olmaları dikkat çekiyor. Âlâ hafızaları var, süratli öğreniyorlar.”

Ona telefonda, “Margarita, 107 yaşına ulaşabilmenin sırrı nedir?” diye soruyorum.

– “Bilmiyorum. Her vakit düzgün hissettim. Her vakit meşguldüm, örgü ördüm, öteki şeyler yaptım. Bu benim zihnimi çalıştırdı. Ve bence devam etmemi sağladı.”

O “yorulduğunu” hissetse de içinde bulunduğu topluluk onun 110. yaş gününü kutlamak için şimdiden plan yapıyor. O da planlara sadık: “Parti yapacağız, yani dinlenme vakti değil.”