2020 pandemi gölgesinde geçti

Çocuklar az toplumsallaştı, ekran başında daha çok vakit geçirdi

Pandemi nedeniyle sıkıntı koşullarda geçirdiğimiz 2020 yılı, çocuklar için de farklı deneyimlerin yaşandığı bir yıl oldu. Çocukların yüz yüze eğitime orta verilmesi nedeniyle arkadaşlarından uzak kaldığını ve bu durumun toplumsallaşma süreçlerini etkilediğini belirten uzmanlar, pandemi sürecinde en çok ekrana bakma süreçlerinde artış ve yeme bozukluğu görüldüğüne dikkat çekiyor. Uzmanlar pandemi sürecinin ruhsal dayanıklılık ve esnekliğin değerinin anlaşılmasında da tesirli olduğunu vurguluyor.

Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel, yeni yıla sayılı günler kala 2021 için kıymetli tavsiyelerde bulundu.

Geride bırakmaya hazırlandığımız 2020 yılının pandemi nedeniyle tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de zorlukla geçtiğini belirten Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel, bu devirden çocukların da olumsuz formda etkilendiğini söyledi.

Toplumsallaşmadan uzak kaldılar

Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel, çocukların bilhassa toplumsallaşmadan uzak kaldıklarına dikkat çekerek “Çocuklar açısından güç bir yıl oldu. Bilhassa okulların yüz yüze eğitime geçmesi nedeniyle çok etkilendiler. Her şeyden evvel arkadaşları ile görüşmeleri azaldı, okul ortamındaki toplumsallaşmadan uzak kaldılar. Uzaktan eğitimde dikkatlerini vermekte zorlandılar. Bu periyot hem çocuk hem aile için bir toplumsal izolasyona neden oldu ve çocuklar yalnızca arkadaşlarından değil, akrabalarından da uzak kaldılar. Bununla birlikte şayet bir kayıp yaşanmışsa bu durumun da çocuklar üzerinde tesirleri oldu. Sevenlerini, akrabalarını vedalaşamadan kaybeden çocuklar oldu” diye konuştu.

Aileleri daha fazla vakit geçirdiler

Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel, “Çocuklar için en olumlu taraflarından biri, aileleri ile daha fazla paylaşım yapacakları vakitleri oldu. Fakat bu durum beraberinde birtakım aileler için çatışmaların artmasına da neden oldu” dedi.

Her çocuk farklı etkilendi

Çocukların bu periyotta etkilenmelerinin yaş periyotlarına nazaran farklılık gösterdiğini belirten Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel, altta yatan ruhsal rahatsızlıkları bulunan çocukların bu devirde daha çok etkilendiğini kaydetti. Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel, şunları söyledi:

“Okul öncesi devirde bulunan çocukların ebeveynlerinin ruhsal durumundan etkilenmesi daha fazla oldu. Bilhassa altta yatan ruhsal rahatsızlıkları olan çocuklar pandemi periyodunda daha çok etkilendi. Örneğin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan ya da özel öğrenme zahmeti bulunan çocuklar uzaktan eğitimden yaşıtları kadar faydalanamadılar. Dikkatlerini sürdürmekte zorlanma, daha fazla ekrana maruz kalma, mesken içinde dikkatlerini dağıtan şeylerin fazla olması, konut ortamında okul disiplinin uygulanmasının sıkıntı olması, öğretmenle kurulan bağlantının azlığı bunun nedenleri ortasında gösterilebilir. 

Yeme bozukluklarında artış görüldü

Öncesinde depresyon, tasa bozukluğu gibisi rahatsızlığı bulunan çocukların yaşadıkları toplumsal izolasyon nedeniyle şikayetlerinde artış olmuş olabilir. Yeniden yeme bozukluklarının arttığını gördük. Duygusal yeme gereksinimi bulunan çocukların içinde bulundukları gerilimli ortam nedeniyle yeme alışkanlıkları değişti. Çocukların uyku alışkanlıkları değişti. Ekrana bakma müddetleri arttı. Bu durum internet bağımlılığına yatkın çocuklar için hayli sorun teşkil etti.”

Ruhsal dayanıklılık ve esnekliğin kıymeti anlaşıldı

Pandemi sürecinde ruhsal dayanıklılık (resilience) olarak isimlendirilen kavramın değerinin anlaşıldığını belirten Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel, “Rezilyans sıkıntı durumlar karşısında esneyebilme, sağlam olma ve durumla başa çıkma kapasitesidir. Gerek çocuk gerek yetişkin olsun, yeniliklere daha kolay adapte olan, gerilimli ortamlarda kurallarını dönüştürerek yeni rutinler yaratabilen şahısların pandemi ile daha kolay başa çıktığını gördük. Tahminen her vakit bir pandemi olmayabilir lakin çocuklar vakit içerisinde birçok gerilimli olaya maruz kalacaklar. Bu nedenle çocukları rezilyansı kuvvetli bireyler olarak yetiştirmek önemli” dedi. 

Toplumsal dayanağın değeri anlaşıldı

Bununla birlikte irtibatın, paylaşımın, toplumsal dayanağın ne kadar değerli olduğunun hatırlandığına da dikkat çeken Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel, “Kişiler olumsuz ruh halinin yakınları ile paylaşımda bulundukça azaldığını, toplumsal dayanağın daha az hissedildiği vakitlerde arttığını deneyimlediler” dedi.

Ebeveynler çocuklarına daha çok vakit ayırmalı

“Hayata ne olursa olsun devam edebilmek, üretmek, elinden geleni yapmak, çabalamak hayata mana katan uğraşılardır” diyen Yüksel, “2021 yılında da tedbirlerini alan, kendi sorumluluklarını bilen, olumsuz şartlara karşın çabalayan, uğraşan ebeveynler çocuklarına uygun birer rol model olacaktır. Ebeveynler çocukları ile birlikte geçirdikleri vaktin değerini bilmeli, onları dinlemeli, bir arada etkinlikler yapmalı. Konutta bir tertip olması, eğitim uzaktan da olsa çocukların uyku alışkanlıklarının yaşlarına uygun olması, ekran müddetlerinin ruh sıhhatlerini bozmayacak hudutta tutulmasına ihtimam gösterilmesi gereklidir” tavsiyesinde bulundu.

Yaşanan problemler için uzmana başvurulmalı

Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel, “Ebeveynler bu süreçten çocuklarının etkilendiğini düşünüyorlarsa vakit kaybetmeden bir çocuk psikiyatri uzmanından takviye almalıdırlar. Pandemi devrinde tedavilerin aksatıldığına çok şahit olduk. Tedavilerin aksaması sorunların kronikleşmesine ve ileride daha güç tahlil bulunmasına neden olabiliyor” ihtarında bulundu.

Hibya Haber Ajansı