İnşaat malzemeleri sanayisi 2020’yi hızlı büyümeyle kapattı

Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD) Ocak 2021 Dal Raporu’nu açıkladı.

Rapora nazaran, 2020 yılı birinci çeyreğinde yüzde 8 büyüme gösteren inşaat gereçleri sanayi üretimi, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla ortaya çıkan şartlar nedeniyle ikinci çeyrekte yüzde 8 düştü. Yılın üçüncü çeyreğinde ise süratli bir toparlanma içine girdi ve yüzde 17,1 artış gösterdi.

Yılın son çeyreğinde yüksek üretim artışı devam etti. Ekim ayında üretim yüzde 18,2 artarken, kasım ayında da 2019 yılının tıpkı ayına nazaran yüzde 15,8 yükseldi. Ekim ve kasım aylarındaki üretim artışında yurt içindeki mevcut inşaat işlerindeki canlanma ile bilhassa dış pazarlardaki talep artışı tesirli oldu.

Rapora nazaran, Kasım 2020’de 22 alt dalın 21’inde üretim bir evvelki yılın kasım ayına nazaran artış gösterirken, 15 alt dalda üretim birebir vakitte çift haneli ve yüksek oranlarla arttı. En yüksek üretim artışı yüzde 45,1’le seramik kaplama materyalleri kesiminde kaydedildi.

Kilit ve donanım eşyaları bölümünde üretim yüzde 27,4, çimento dalında yüzde 33,3, hazır beton kesiminde yüzde 29,4, birleştirilmiş parke yer döşemeleri dalında yüzde 36,1, inşaat boya ve vernikleri kesiminde ise yüzde 21,2 yükseldi. Kasım ayındaki üretim artışıyla 2020 yılı ocak-kasım periyodunda inşaat materyalleri sanayi üretimi artışı yüzde 8 olarak gerçekleşti. 22 alt kesimden 20’sinde üretim 2019 yılının ocak-kasım devrine nazaran arttı.

Kasım ayında ihracat yüzde 13 yükseldi

Rapor sonuçlarına nazaran, 2020 yılının kasım ayında inşaat materyalleri ihracatı 2019 yılının kasım ayına nazaran yüzde 13 arttı ve 2,06 milyar dolara ulaşırken, ihracat paha olarak yılın en yüksek aylık ihracatı oldu. Aylık ihracat ekim ayından sonra kasım ayında da 2 milyar dolar seviyesinin üzerinde gerçekleşti.

Avrupa başta olmak üzere pazarlarda Kovid-19 salgınının ikinci dalgası telaşıyla öne çekilen siparişler kasım ayında da yüksek ihracat yapılmasında tesirli oldu. İzleyen aylarda ise salgının ikinci dalgası nedeniyle ihracat artışının yavaşlaması bekleniyor.

Yıllık ihracat kasımda artış gösterdi

Kovid-19 salgını sonrası yaşanan toparlanmayla birlikte, sert düşüş gösteren yıllık inşaat materyalleri ihracatı kasım ayında da artış göstermeye devam etti. Ocak-kasım devrinde ise ihracat 2019 yılının tıpkı periyoduna nazaran yüzde 3,3 düşerek 19 milyar dolar olarak gerçekleşti. Böylelikle kasım ayı prestijiyle yıllık yani son 12 aylık ihracat 20,92 milyar dolara geriledi. Son 12 aylık ihracat 2019 yılının 578 milyon dolar altında gerçekleşti.

İnşaat gereçleri ithalatı yılın ikinci yarısındaki artış eğilimini sürdürdü. Ağustos ayında başlayan ithalattaki artış kesintisiz olarak kasım ayında da devam etti. Böylelikle ocak-kasım devrinde ithalat 2019 yılının birebir devrine nazaran yüzde 2,1 artış gösterdi. Kasım ayı sonu prestijiyle yıllık ithalat 6,92 milyar dolar oldu ve 2019 yılı ithalatının da üzerinde gerçekleşti.

Birinci el konut satışlarının hissesi 2020’de 31,3’e geriledi

Rapora nazaran, konut kesiminde satış büyüklükleri, hem yeni konut başlangıçları hem de buna bağlı olarak inşaat gereçleri endüstrisine yönelik talep için kıymet taşıyor. Bu çerçevede toplam satışların birinci el satışlar ile ikinci el satışlar ortasındaki dağılımı da değer gösteriyor.

Türkiye’de birinci el satışlar ile ikinci el satışların hisseleri 2013-2018 ortasında birbirine yakın gerçekleşirken birinci el satışların hissesi 2018 yılında yüzde 47,4’le en yüksek düzeyine çıkmıştı. Lakin 2019 ve bilhassa 2020 yılında birinci el satışların hissesi gerileyerek 2020 yılında yüzde 31,3 ile son 8 yılın en düşük düzeyine indi.

Ayrıyeten ipotekli konut satışları 2013 yılında yüzde 39,8 ile toplam satışlar içinde en yüksek hissesine erişmişti. İzleyen yıllarda ipotekli satışların hissesi düşerek 2018 yılında yüzde 20,1’e kadar inmişti. 2020 yılında ise ipotekli konut satışlarının hissesi tekrar kıymetli ölçüde arttı ve yüzde 38,2 oldu.

İnşaat kesiminin 2021 kredi riski

Öte yandan, aylık dal raporuna nazaran, inşaat materyalleri endüstrisi için, ana müşterisi olan inşaat bölümünün finansal durumu değer taşıyor. İnşaat dalının hem yeni inşaat başlangıçları yapabilmesi hem de inşaat gereçleri endüstrisine yönelik yükümlülüklerini sürdürülebilir kılması için finansal açıdan sağlıklı olması gerekiyor.

Rapora nazaran, inşaat bölümünün mali yapısı bilhassa 2018 ve 2019 yıllarında zayıfladı. 2020 yılında Kovid-19 salgını sonrası sağlanan kredi takviyelerinden yararlanan inşaat bölümü mali açıdan güzelleşme gösterdi. Raporda, Bu güzelleşmeye karşın 2021 yılına girilirken inşaat bölümünün yüksek geri ödenemeyen banka kredileri yakından izlenmesi gerektiği belirtildi.

2020 yılı kasım ayı bilgilerine nazaran inşaat kesiminde geri ödenemeyen kredi ölçüsü 29 milyar TL olarak belirlenirken, geri ödenemeyen kredilerin toplam kullanılmış olan kredilere oranı yüzde 8,9 oldu. Yeniden bankacılık dalından kullanılan krediler içinde geri ödenemeyen krediler içinde inşaat kesimini hissesi yüzde 17,7 olarak ölçüldü. Her üç göstergede de inşaat bölümü tüm kesimler ortasında birinci sırada yer alırken, kredi riski de en yüksek bölüm oldu.