Nikol Paşinyan kimdir? İşte suç dosyası kabarık Paşinyan’ı koruyup kollayan gizli el

Vovayi Paşinyan/Pashinyan (d. 1975)

Ermenistan Başbakanı.

Eski gazeteci.

Başı sürekli belada politikacı.

Hep eylemci.

Suç dosyasını açabiliriz:

Yıl 1988. Karabağ işgali için öğrenci grevleri, yürüyüşler ve gösteriler içinde yer aldı.

Yıl 1995. Erivan Devlet Üniversitesi gazetecilik fakültesinde okurken mezuniyetinden hemen önce siyasi faaliyetleri nedeniyle üniversiteden atıldı.

Yıl 1998. Kendi gazetesi günlük Oragir (“Günlük”) kurdu. Gazetenin çizgisi Nor Ughi (Yeni Yol) muhalefet partisine bağlıydı.

Yazıları yüzünden sık yargılandı. Örneğin:

Dönemin Milli Güvenlik Bakanı Serj Sarkisyan’a hakaretten ceza aldı. Yaklaşık 25 bin dolar para cezası ödemeyi reddettikten sonra bir yıl hapis cezasına çarptırıldı. Oragir’in mülklerine el konuldu ve banka hesapları donduruldu. Paşinyan Sovyetler Birliği sonrası Ermenistan’da iftira nedeniyle ceza alan ilk gazeteci oldu.

Bu olay Paşinyan ile Sarkisyan arasında “kan davasına” dönüştü; hep karşı karşıya geldiler.

DAYAK YEDİ

Paşinyan, hapisten çıktıktan sonra eski milletvekili Petros Makeyan’ın liderliğindeki küçük muhalefet Demokratik Vatan Partisi’ne bağlı Haykakan Zhamanak gazetesi editörü oldu. (ABD’nin Ermenistan büyükelçisi John Evans, 2004’te sızdırılan raporuna göre, Haykakan Zhamanak’ın “olma eğiliminde olmayan asılsız hikâyeler yayınlama konusunda bir üne sahip” idi.)

Paşinyan 23 Aralık 1999’da Haykakan Zhamanak gazetesinde, kendisini yolsuzlukla suçlayan makaleye öfkelenen yerel bir işadamı tarafından yönetildiği bildirilen “çete” tarafından dövüldü.

Paşinyan, 6 Kasım 2001’de Ermenistan sivil havacılık dairesi başkanı Hovhannes Yeritsyan’a iftira atmakla suçlandı. Hükümet yanlıları da dahil olmak üzere en büyük üç parlamento grubu tarafından kınandı…

22 Kasım 2004’te Haykakan Zhamanak’ın ofisinin önünde park halinde olan Paşinyan’ın Lada Niva otomobili yandı. Paşinyan, bunun oligark milletvekili Gagik Tsarukyan tarafından düzenlenen saldırı olduğunu söyledi. Otomobili molotof kokteyli veya el yapımı bir patlayıcıyla yakılmıştı. Ancak polis soruşturması yangının arabanın akü kablolarının kırılmasıyla çıktığını rapor etti! ABD’nin Ermenistan Büyükelçisi John Evans, sızdırılan raporunda, Paşinyan’ın arabasının tahrip edilmesinin bir gözdağı eylemi olduğu iddialarını kanıtlamadığını, otomobilin kendi sorunundan kaynaklı yandığını yazdı…

KAÇIP SAKLANDI

Paşinyan siyasetle yakın ilişki içinde oldu. Ve hep politik eylemlerin içinde yer aldı:

9 Mayıs 2007’de, seçimden üç gün önce, tutuklu muhalif Alexander Arzumanyan’ın serbest bırakılmasını talep etmek için Ulusal Güvenlik Servisi binasına bir yürüyüş düzenledi. Polis kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı bomba kullandı. Polis şefi Ararat Mahtesyan şiddetten Paşinyan’ı sorumlu tuttu: “Nikol Paşinyan Ulusal Güvenlik Teşkilatı girişine koştu ve polis hareketlerini durdurmaya çalıştığında itişmeler patlak verdi.”

Ter-Petrosyan’ın 2008 cumhurbaşkanlığı adaylığını destekledi. Sadece yazı yazmadı. Mitinglerde ateşli konuşmalar yaptı, eylemlerde bulundu.

16 Ekim’de kısa bir süre gözaltına alındı.

23 Ekim’de tekrar gözaltına alındı.

30 Ekim’de Paşinyan, kitlesel ayaklanmalara katılmak ve “polislere şiddet uygulamakla” suçlandı.

Joseph Pennington, WikiLeaks tarafından sızdırılan bir dizi gizli belgede, Paşinyan’ın seçim sonrası protestolar sırasında “radikal” ve “amigo” olduğunu öne sürdü.

En kötüsü… Paşinyan kaybedilen seçimden sonra, 1 Mart 2008’de hükümet güçleri tarafından şiddetle bastırılan ve 10 kişinin ölümüyle sonuçlanan seçim sonrası protestolarda önemli rol oynadı. Joseph Pennington’a göre, “aşırı radikal” Paşinyan, “protestocuları savaşmaya teşvik etmek için aşırı retorik kullandı”. Ayrıca, Paşinyan’ın gerçekte göstericileri polisle şiddetli çatışmalara teşvik ettiğine dair inandırıcı kanıtlar olduğunu belirtti.

“Kitlesel düzensizlikleri örgütlemekten” sorumlu tutulan Paşinyan, olaylardan sonra kaçıp saklandı. Ki ABD Büyükelçiliği’nde saklandığı iddiası ortaya atıldı.

Paşinyan saklanırken Haykakan Zhamanak gazetesinde düzenli olarak yorum yazmaya devam etti. Yazılarında sahte Sırp pasaportuyla dünyayı dolaştığını iddia etti.

Paşiyan 1 Temmuz 2009’da teslim oldu. Yedi yıl hapis cezasına çarptırıldı. Bu arada Paşinyan, uluslararası kuruluşlar ve küresel medya tarafından “kahraman politikacı” gösterildi.

11 Kasım 2010’da Paşinyan, Kosh cezaevindeki hücresinde iki maskeli adam tarafından saldırıya uğradığını iddia etti. Adalet Bakanlığı iddiaları yalanladı: “Muayene sonucunda herhangi bir yaralanma tespit edilmedi.”

Genel af kapsamında Paşinyan 27 Mayıs 2011’de serbest bırakıldı. Kaldığı yerden siyasi eylemlere devam etti…

OLAYLAR ÇIKARIP BAŞBAKAN OLDU

Paşinyan, 2012 parlamento seçimlerine aday oldu. Seçim çalışmaları olaylı geçti taraftarları rakip grupları dövdü. Paşinyan Ermeni Ulusal Kongresi’nin (ANC) parti listesinde Ulusal Meclis üyesi seçildi. Bir yıl sonra Ter-Petrosyan ve ANC ile yolunu ayırarak “Sivil Sözleşme” adlı bir siyasi grup kurdu.

2017’de Erivan Belediye Başkanlığına aday oldu, kazanamadı. Hedefi yine hükümet oldu. Sarkisyan’ın iktidar olmasını önlemek için 2018 yılını hayli hareketli geçirdi.

Paşinyan “Adımım” adlı eylemiyle 200 km’lik yürüyüşler düzenledi. Taraftarlarıyla Erivan’a ulaştığında olaylar çıktı. Erebuni semtinde maskeli polisler tarafından gözaltına alındı. Yaklaşık 200 kişinin gözaltına alınmasıyla Erivan’ın farklı yerlerinde protestolar patlak verdi.

Paşinyan, 23 Nisan’da başbakan yardımcısı Karen Karapetyan ile yaptığı görüşmenin ardından serbest bırakıldı. Sarkisyan da o gün istifa etti. İstifa olayları geçici durdurdu. Paşinyan, ülke çapında genel grev ve üniversitelerde derslerin boykot edilmesi çağrısında bulundu. Halkı sokakları, otoyolları, demiryollarını ve havaalanlarını kapatarak parlamentodaki Cumhuriyetçi çoğunluk üzerindeki baskıyı sürdürmeye çağırdı. Ermenistan’daki neredeyse tüm trafik 2 Mayıs’ta on binlerce kişi tarafından durduruldu.

Sonuçta, 8 Mayıs 2018’de parlamento, 42 oya karşılık 59 oyla Paşinyan’ı başbakan seçti. Kısa süre sonra erken seçime gitti. “Adım İttifakı” ile oyların yüzde 70’ini alarak parlamentodaki 132 sandalyenin 88’ini kazandı. İkinci Paşinyan hükümeti 14 Ocak 2019’da yemin ederek göreve başladı…

EVLİLİĞİ BİLE YASAL DEĞİL

Garen Yegparian ve Markar Melkonyan gibi sol eğilimli gözlemciler, Paşinyan ve hükümetini ekonomik olarak neoliberal olarak nitelendirdi.

İngiliz Guardian gazetesi, 2018’de onu “son on yılı sokak siyasetinde geçirmiş ateşli bir siyasi hatip” olarak tanımladı. Time dergisi aynı yıl onu “demokrasi hayalini canlı tutan dört haçlıdan biri” seçti!

Batı’nın el üstünde tuttuğu Paşinyan’ın ilk işi ne oldu dersiniz; “Anayasa Mahkemesi halktan ziyade Serj Sarkisyan’ın yozlaşmış rejimini temsil ediyor ve gitmeli” diyerek 9 yargıcın 3’ünü görevden aldı…

Bu dosya Paşinyan’ın suç dosyası, icraatları başka yazının konusu olur. Dosyayı bir renkli anekdotla sonlandıralım:

Evliliği bile yasalara uygun değil! Üniversitede okurken tanıştığı gazeteci Anna Hakobyan ile evli. Üç kızları ve bir oğulları var. Fakat Paşinyan ve Hagopyan resmi olarak evli değiller, kilise törenleri de yok. Paşinyan, bir gün bir Ermeni Apostolik Kilisesi’nde evlenmeyi umduğunu belirtiyor…

Ermenistan Genelkurmay Başkanlığı’nın verdiği muhtıra sebebiyle bugün dünya gündeminde olan Başbakan Paşinyan’ın suç dosyası şimdilik bu kadar. Belki ortaya ileri de neler çıkacak kim bilir…