Prof. Dr. Yılmaz: Marmara Denizi’nden Toplanan Müsilaja Talibiz

Marmara Denizi’nde yaklaşık 4 aydır tesirli olan deniz salyası olarak da isimlendirilen müsilaj tedirginliğe neden oldu. BTÜ Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi Biyomühendislik Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mete Yılmaz, deniz salyasının kaynağı olan mikro alglerin iktisada kazandırılması için laboratuvar çalışmalarını sürdürüyor. Prof. Dr. Yılmaz, araştırma vazifelileri Kübra Şentürk ve Nazlı Soydan ile doktora öğrencisi Vesile Esra Dökümcüoğlu, deniz salyasından aldıkları numuneleri mikrobiyolojik, toksikolojik ve kimyasal testleri yaparak, saf hale getirdi. Laboratuvar sonuçlarına nazaran geliştirilecek deniz salyasının gübre, tarım ilacı, paklık gereci ya da biyoplastik olarak kullanılması hedefleniyor.

Yaptıkları çalışma ile aksiyon planına katkı sağladıklarını belirten Prof. Dr. Yılmaz, “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Marmara Denizi’yle alakalı bir aksiyon planı hazırladı. Biz de bu aksiyon planını destekliyoruz ve her türlü katkıyı koymaya hazırız. Müsilaj, deniz ortamındaki kirlilikle birlikte çok çoğalan algler, bunların yanında iklim şartlarının uygun olmasıyla ortaya çıkan bir durum. Münasebetiyle karmaşık bir yapı. Tüm faktörlerin ayrıntılı incelenmesi ve araştırılması gerekiyor. Müsilaj, Bursa kıyılarına geldikten sonra aldığımız örneklerle birlikte öncelikli olarak yapısını anlamaya çalışıyoruz. Kimyasal yapısı nedir, bu yapı nasıl başladı, bunları anlamaya çalışıyoruz” dedi.

Prof. Dr. Yılmaz, “Laboratuvar ortamında oluşturulan müsilajla Marmara Denizi’nde görülen müsilajın yapılarını karşılaştırıyoruz. Bu türlü bir yaklaşımın, bu çeşit canlıların takibi, çoğalmalarının önlenmesi üzere mevzularda yardımcı olacağını düşünüyoruz. Öteki yandan, belediyeler müsilajı toplamak için önemli bir efor içinde. Bu toplanan müsilajın atılmasından fazla, yararlı bir esere dönüşebileceğini düşünüyoruz. Bu bağlamda Bursa Büyükşehir Belediyesi ile de bir çalışma başlattık. Daha evvel yaptığımız çalışmalarda aldığımız müsilaj örneğinden tuzu uzaklaştırıyoruz. Bunların çeşitli ağır metal tahlillerini inceliyoruz. Güvenilirlik testlerinden geçtikten sonra bunların tarımda kullanılabilme potansiyelinin olduğunu düşünüyoruz. Bunların ziraî ziyanlara karşı kullanım imkanlarını da inceleyeceğiz. Marmara’dan çıkan müsilaja talibiz” diye konuştu.

Bioplastik çalışmalarının başladığını belirten Prof. Dr. Mete Yılmaz, “Alternatif olarak Bursa Teknik Üniversitesi’ndeki araştırmacılarımız müsilajın plastikleşme özelliğini inceliyorlar. Bunların bioplastiğe dönüştürülebilme ihtimalini inceliyoruz. Biyoyakıt ham hususu olarak kullanabilir miyiz diye araştırma içerisindeyiz. TEKNOFEST kapsamında lisans öğrencilerimizi de bu projeye dahil ettik. Önümüzdeki yıl TEKNOFEST’te müsilajın çeşitli eserlere dönüştürülmüş halleriyle yarışa katılacak arkadaşlarımızı seçiyor ve şenliğe hazırlıyoruz” sözlerini kullandı.

Algleri çoğaltan sistemlerin azaltılması gerektiğini vurgulayan Yılmaz, “Marmara’ya giren kirlilik kaynaklarını azaltmamız gerekiyor. Azot, fosfor üzere kaynakları minimuma indirmemiz gerekiyor. Marmara 5-6 yıl içinde kendini yenileyebilir. En değerli tahlil bu. Algleri azaltacak canlıları artırmanın çok işe yarayacağını düşünmüyorum. Kirlilik kaynaklarını azaltarak tahlil bulmak daha akılcı. Alglerin oluşturduğu hücre dışı polisakkarit yapıları var. Müsilajın içerisinde de bu yapılardan mevcut. Daha evvelki çalışmalardan da biliyoruz ki, bu hücre dışı polisakkaritler, antiviral, antifungal, antibakteriyel özelliklere sahip olabiliyor fakat bu özellikler müsilajın kimyasal yapısına nazaran belirleniyor. Biz öncelikli olarak Marmara’daki müsilajın hangi kimyasal kümede olduğunu belirlemeye çalışıyoruz. Ondan sonra hangi biyoteknolojik özelliklere sahip olabileceğini anlamaya çalışacağız. Bunları tarım alanlarında toprağa verdiğiniz vakit su tutma özelliğini artırıyor. Antibakteriyel yahut böceklere karşı bir tesiri varsa, bunu uyguladığınız vakit tarım zararlarına karşı bir tedbir alıyorsunuz. Öncelikli araştırmalarımız bunlar olacak. Yüzeydeki bütün biriken müsilajı en erken biçimde toplamamız gerekiyor. Bir an evvel başlamamız gereken şey, ileri arıtma tesislerini devreye sokarak, kirlilik kaynaklarını minimuma indirmek. Çok süratli olabilecek bir şey değil, zira Marmara’da kirlilik yıllarca biriken bir olay. Doğal sistemlerin kendini yenileyebilme özelliği var. Tüm önlemler alınırsa 5-6 yıl içerisinde çok daha sağlıklı pozisyona gelebilir” dedi.

 “Çiftlikte üretebiliriz”

Üretilecek eserlerden randıman alınması dahilinde müsilajın çiftlikte üretilebileceğini söyleyen Prof. Dr. Yılmaz, “Müsilajı oluşturma potansiyeli olan mikro algleri Marmara’nın doğal ortamından izole edip laboratuvar ortamında yetiştiriyoruz. Bunların hangi şartlarda müsilaj oluşturduklarını bulmaya çalışıyoruz. Bunların yetiştiriciliğini yaparak faydalı olabilecek müsilaj hususunu ağır ölçekte üretebiliriz” diye konuştu.