Muhalife 1 Santim Bile Yok: Kamu Bankaları Kime, Ne Kadar Reklam Verdi?

Yazılı basında kamu bankalarının reklam dağılımını inceleyen Kenan Şener’in paylaştığı datalara nazaran, kamu bankaları kimi gazeteleri reklama boğarken, BirGün, Karar, Cumhuriyet ve Sözcü üzere gazetelere ise tek bir santim reklam verilmedi.

“İktidar yanlısı yayın yapan gazetelere görülmemiş seviyede reklam verip, eleştiren gazetelere reklam vermemek kamu yöneticilerinin siyasi saiklerle hareket ettiğini, politik yandaşlarından yana davrandıklarını gösteriyor. Onlar üzere, onları siyasi tarafsızlıktan uzaklaştıran talimatları verenler de bu sonuçtan sorumludur ve hatalıdır.

Yazılı basında reklam alanı ünitesi sütun-santim (stXcm – kısaca santim) olarak söz edilir. Tablo 1’de üç dev kamu bankasının yanı sıra “diğer” kategorisinde Emlak İştirak Bankası, Ziraat İştirak Bankası üzere kamu yönetimindeki başka bankaların verdiği reklamların kapladığı toplam alan var.

Türkgün’ün farkı ne?

Kamu bankalarının en çok reklam verdiği gazetenin MHP’nin yayın organı olarak bilinen Türkgün gazetesi olması dikkat cazibeli bir sonuç. Bu sonuçla birlikte Türkgün’ün başka gazetelerden daha fazla gelir elde ettiğini söyleyemeyiz. Her gazetenin reklam tarifesinin farklı olduğu akıldan çıkarılmamalı. Ayrıyeten, süreklilik arz eden reklamlarda ünite santime düşen reklam maliyetinin daha düşük olduğu biliniyor. Yani Türkgün’e reklam vermenin daha az maliyetli olduğu, fakat ünite toplamının yüksek göründüğü savunulabilir. Buna rağmen reklamın reklamverene maliyeti ve gazetenin o reklamverenden elde ettiği gelir açıklanmadıkça aktarılan kamu kaynağı için tek belirleyen sütun-santim verisidir. Elimizdeki bu kısıtlı bilgiyle bile açıkça görülüyor ki kamu bankaları 2020 tiraj raporunda son sıralarda olmasına rağmen Türkgün gazetesine reklam yağdırmış, ölçülebildiği kadarıyla 43 bin 102 santim reklam vermiş.

Diyelim ki Türkgün banka reklamı maksat kitlesi açısından ülkedeki en gerçek adres ve kamu bankaları bunun için oluk oluk reklam akıtıyor. O halde özel bankaların da bu gazeteyi tercih etmiş olması gerekir. Ancak 2020 yılında reklam vermek için Türkgün’ü tercih eden özel banka sayısı yalnızca üç. Satın aldıkları reklam alanı ise toplam bin 747 santim. Özel bankalar bin 747 santim reklam verirken kamu bankalarının 43 bin 102 santim reklam vermesi neyle açıklanabilir?”

“Listede ikinci sırada Sabah’ın yer alması şaşırtan değil. Sabah, doğruluğu tartışmalı da olsa, mevcut tiraj datalarına nazaran en çok satan üç gazeteden biri. Fakat bu münasebetle bankaların rekor seviyede, 42 bin sütun-santim reklam vermesi, öteki çok satan gazetelere verilen reklama bakınca, doğal karşılanamaz. Hele hele 2020’de Hazine ve Maliye Bakanı’nın Berat Albayrak olduğu ve kamu bankalarının reklama boğduğu Sabah, Takvim ve Yeni Asır gazetelerine sahip Turkuvaz Grubu’nu bakan Albayrak’ın kardeşi Serhat Albayrak’ın yönettiği akıldan çıkarılmazsa.

Sabah, Takvim ve Yeni Asır’da bir yıl içinde yayınlanan kamu bankası reklamı 79 bin 933 santime ulaşmış. 26 ulusal gazeteye kamu bankalarının verdiği toplam 299 bin 481 santim reklamın yüzde 26,6’sı neden Turkuvaz gazetelerine gitmiş olabilir?”

Yazının tamamına buradan erişebilirsiniz.