Ultra işlenmiş gıdalar tüm vücudu etkiliyor

Konserve, pastörizasyon, fermantasyon, sulandırma… Birçok besin sürece yolu vardır ve sonuçlar ekseriyetle lezzetlidir.

Fakat ultra işlenmiş besinleri başkalarından ayıran şey, konutta yemek pişirirken yaygın olarak kullanılmayan usuller ve materyaller kullanılarak tanınmayacak biçimde değiştirilmiş, kimyasal olarak dönüştürülmüş olmalarıdır.

Tabip ve araştırmacı Chris Van Tulleken kısa müddet evvel bir ay boyunca ultra işlenmiş besinler yediği bir deney yaptı ve sonuçlar pek âlâ olmadı.

Bir belgeselinin kesimi olan deney için Dr. Tulleken, toplam kalorinin yüzde 80’ini ultra işlenmiş besinlerin oluşturduğu bir diyet izledi. Yalnızca bir bireyden alınan bir örnek olmasına karşın, deney birkaç kıymetli ögeye dikkat çekti.

ULTRA İŞLENMİŞ BESİNLER BEDENİ NASIL TESİRLER?

Bir aylık mühletin sonunda Dr. Tulleken, makûs uyuduğunu, mide ekşimesi, uyuşukluk, kabızlık ve hemoroid yaşadığını ve 7 kg kilo aldığını bildirirken, “On yaş daha yaşlı hissettim” tabirlerini kullandı.

Dr. Tulleken deneyi ile kontaklı olarak yapılan bir araştırma, bunun için birtakım bilimsel nedenler sundu. Araştırmalar, ultra işlenmiş bir diyet izleyenlerin, az ölçüde ultra işlenmiş tüketenlere kıyasla günde en az 500 kalori daha fazla aldığını göstermiştir. Ultra işlenmiş besinler açlıktan sorumlu hormonda bir artışa ve tokluktan sorumlu hormonda bir azalmaya neden olur, bu da işlenmiş besin yiyen birçok insanın kısa vakitte neden kilo aldığını açıklayabilir.

Lakin kilo alımı, çok işlenmiş besinler açısından varlıklı bir diyetle bağlı birçok problemden yalnızca biridir.

Daha evvel yapılan öbür çalışmalar, ultra işlenmiş eserlerin uzun vadeli tüketimi ile kalp hastalığı, obezite, tip 2 diyabet, birtakım kanserler ve hatta depresyon riski ortasında bir münasebet olduğunu göstermiştir.

Çalışmada, ultra işlenmiş yiyeceklerin nasıl yediğimiz üzerinde de bir tesiri olduğu görüldü. Ultra işlenmiş besinler bakımından yüksek bir diyet uygulayan beşerler, asgarî işlenmiş besinlerden çok daha süratli yediler. Evvelki araştırmalar, daha yavaş yemek yemeyi tok hissetmekle ilişkilendirmişti. Lakin Dr. Tulleken, “Aşırı işlenmiş besinlerin çiğnemesi ve yutması çok kolay” diye itiraf ediyor.

Ultra işlenmiş besinler genel olarak lezzetlidir ve içlerindeki işlenmiş tuz iştah açıcıdır. Bu eserler ekseriyetle bizim memnunluk hormonlarımıza ulaşmak için tasarlanır. Eksiksiz düzeyde tuz, yağ ve şeker oranları ile hazırlanırlar. Öteki bir deyişle, çok işlenmiş besinler birebir vakitte zihnimizi de tesirler.

BEYNİ ETKİLİYOR

Dr. Tulleken, “Ultra işlenmiş yiyecekler yemek, beynimin bana yapmamı söylediği ve istemediğim bir şey haline geldi” diyor.

Aslında, beyin aktivitesi testleri, mükafattan sorumlu alanların otomatik, tekrarlayan davranışlara yol açan alanlarla temaslı olduğunu gösterdi. Temel olarak, beyniniz ultra işlenmiş besinlere bağımlı hale geldi.

Dr. Tulleken, “Gerçekten lezzetli yemeklerin bir yan tesiri, onu yemeyi bırakmanın nitekim güç olmasıdır” diyor. Alışkanlığı bırakmanın zorluğu da burada yatmaktadır. Uzmanlara nazaran çok işlenmiş eserler, ‘iyimserlik yanlılığı’ ismi verilen bir mekanizmayı tetikleyebilir. Abur cubur tüketiminin olumlu hisleri çabucak devreye girer. Lakin olumsuz tesirler vakit alır. Bu da ultra işlenmiş besinlerin bize âlâ geldiği yanılgısını tetikleyebilir.

Ve bu besinlerin renkli pazarlanması onları zihnimizde daha da derinleştirmeye neden olur. Yiyecek seçimlerimizin birçok bilinçaltında ve alışkanlıktan ibarettir. Her vakit şuurlu olarak sıhhat hakkında düşünmüyoruz. Mağazalarda, medyada ve reklamlarda ne kadar çok görürsek, satın alma olasılığımız o kadar artıyor.

ULTRA İŞLENMİŞ BESİNLERİ NEDEN YİYORUZ?

Çok işlenmiş eserler bir sıhhat riskiyse, neden var olduklarını merak etmeye başlıyor olabilirsiniz.

Ultra işlenmiş besin tüketimi bir gereklilik değil, bir seçimdir. Ultra işlenmiş yiyecekler uzun mühlet dayanır, kolay kolay taşınır ve çok az hazırlık gerektirir yahut hiç hazırlık gerektirmez. Vaktimiz yahut paramız kısıtlı olduğunda, bunlar genel olarak güzel seçenekler üzere görünebilir. Asıl kahır, insanları daha sağlıklı seçenekler yerine ultra işlenmiş besinleri seçmeye iten çok süratli hayatlarımızdır.

Örnek olarak kronik gerilim tatlı, yağlı ve tuzlu yiyecekler için iştahımızı değiştirebilir. Ve gerilim, daha sağlıklı seçenekler yerine ultra işlenmşi besinlere yönelmemize neden olabilir.

Lakin işlenmiş her besin makûs değildir. Konserve sebzeler, erişteler, pirinç, ekmek ve lif açısından varlıklı kahvaltılık gevrekler üzere işlenmiş sağlıklı besinler da vardır. Fakat her şeyden evvel, satın aldığımız besinin bileşimini her vakit denetim etmeyi unutmamalıyız.

Unutmayın; yemek bir muhtaçlıktan daha fazlasıdır, sevincimizin, kültürümüzün, toplumumuzun, sosyalleşmemizin ve çok daha fazlasının bir modülüdür.