Eroğlu, sel afetinin çaresini Milliyet’e anlattı: Çözüm kent‘sel’ dönüşüm

Lider Yılmaz – Ankara Türkiye’de “suyun otoritesi” olarak kabul edilen, Irak’ın su siyasetinin belirlenmesinde Cumhurbaşkanlığı Özel Temsilcisi olan TBMM İklim Araştırma Komitesi Lideri, eski Orman ve Su İşleri Bakanı Prof. Dr. Veysel Eroğlu, Batı Karadeniz’deki sel felaketini Milliyet’e kıymetlendirdi. Tahlil olarak, “sel dönüşümü”nü öneren Eroğlu, “Dere bir gün kesinlikle yatağını geri alır. Kentsel dönüşümde olduğu üzere, dere yataklarında bulunan binalar için de ‘sel dönüşüm’ çalışmaları gerçekleştirilmeli” dedi. Eroğlu, HES’lerin sel ve taşkınlarda tesirli olduğu argümanlarına da “Baraj ve HES’ler kati surette seli tetiklemiyor, aksine seli barajda depolayarak yahut ırmak santralleri de adeta bir tersip bendi misyonu gördükleri için taşkının suratını azaltıyor, önleyici rol oynuyor” karşılığını verdi.

Kastamonu, Sinop ve Bartın’daki sel felaketlerinde neredeyse bir yıllık yağışın üçte ikisinin 24 saatte yağdığına dikkati çeken Eroğlu, “Bartın Ulus’a bağlı Ceyüpler köyünde metrekareye yılda ortalama 488 kilogram yağış düşerken bunun üçte ikisine denk gelen 319 kilogram yağış yalnızca 48 saatte yağdı” bilgisini verdi.

Bartın’da yapılanlar

Eroğlu, Bartın kentinin sel felaketini öbür vilayetlere nazaran daha az hasarlı atlatmasının sırrını ise şöyle anlattı: “Önceden çalışmalar yapılmamış olsaydı bugün Bartın’da da Allah korusun çok büyük can ve mal kayıplarının ortaya çıkması mümkündü. Bakan olduğum devirde Bartın’a incelemeye gittiğimizde Bartın Çayı’nın denize döküldüğü alanda sol kıyıya baktığımda burada büyük bir heyelan olma ihtimalini fark ettim. Çok büyük bir kütlenin dereye kayması halinde çayın önü tıkanacak ve mansapta biriken sular kenti su altında bırakacaktı. Gece uyuyamadım, sonraki gün arkadaşları topladım, ivedilikle yapılacakları planladık. Hem Bartın Çayı’nın ıslahı hem de heyelanı önleyici projeyi gerçekleştirdik. Bartın hâlâ risk altındaydı ve kurtarmak için kesinlikle barajlar yapmak gerekiyordu. Kirazlı Köprü, Kışla Sel Kapanı, Kozcağız, Ulus Eldeş olmak üzere dört barajın süratle yapılmasını sağladık. Sonuçta son 18 yılda dört baraj haricinde 40 dere ıslah tesisi tamamlayarak; Bartın kent merkezi, 49 adet yerleşim yeri ve takriben 4.000 dekar araziyi sel zararlarından korumuş olduk.”

Eroğlu, dere yataklarının işgal edilmesinin önlenmesi davetinde bulunurken, “Dere bir gün kesinlikle yatağını geri alır. Birtakım belediyeler maalesef seçim korkusu ile vatandaşın yanlış taleplerini dahi yerine getirmek üzere bir yanlışın içine düşmekte. Bu durum büyük felaketlere sebep olmakta” ikazında bulundu.

‘Dere, yatağını geri alır’

Eroğlu, “Dere yataklarına katiyetle konut inşa edilmemeli. Çürük yerlere, alüvyonlu ve dolgu alanlarına yapı yapılmamalı. Zelzeleye sağlam olmayan binaların kentsel dönüşüm çalışmaları hızlandırılmalı. Ayrıyeten dere yataklarındaki binalar için de ‘sel dönüşüm’ çalışmaları gerçekleştirilmeli. Bu hususta belediyelere büyük mesuliyet düşmekte. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı her türlü dayanağı vermekte. Vatandaşlar da yanlışlıkları ilgili kurumlara bildirmeli, dere yataklarında yapılan daireleri satın almayarak sorumluluklarını yerine getirmeli” dedi.

 ‘Yapanın yanına kâr kalıyor’

Eroğlu, dere yatağına bina yapılmasına ait değişik bir anısını da şöyle paylaştı: “İstanbul Teknik Üniversitesi’nde öğretim üyesiyken, mahkemeden eksper olarak bir belge tarafıma iletilmişti. O dönemki Kastamonu Belediye Lideri, nasıl olsa taşkın olmuyor diye tarihi Nasrullah Köprüsü’nün bir gözünü yıkarak dere boyunca binaların yapılması için ruhsat vermiş. Fecî bir görüntüydü. Burada büyük bir sorumsuzluk ve kasıt olduğuna dair raporumu mahkemeye iletmiştim. Lakin yapanın yaptığı yanına kâr kalıyor. Daha sonra Kastamonu’ya gittiğimde Nasrullah Köprüsü’nün bir gözünün maalesef yok edilmiş olduğunu çok büyük bir ıstırap ile görmüştüm.”

HES’ler önleyici

Sel faleketlerine HES’lerin sebep olduğu savlarına karşılık da Eroğlu, “Bu son derece yanlış bir argüman. Baraj ve HES’ler kati surette seli tetiklemiyor tersine baraj ve HES’ler seli barajda depolayarak yahut ırmak santralleri de adeta bir tersip bendi misyonu gördükleri için taşkının suratını azaltıyor. Tez edildiği üzere sellere ve heyelanlara sebep olmamakta, bilakis önleyici rol üstlenmekte” dedi.