MERT İNAN İstanbul – Tarımın tüm aktörleri, var olan suyun artık tükenme noktasına geldiğini ve acil tedbir alınması gerektiğini söylüyor.
TEMA Vakfı’nın hazırladığı raporlarda gezegendeki 2,6 milyar insanın direkt tarıma bağlı yaşadığı lakin tarım alanlarının yüzde 52’sinin kısmen yahut şiddetli bir biçimde arazi bozulumundan etkilendiği belirtiliyor.
Dünyada her yıl kuraklık ve çölleşmeden ötürü 12 milyon hektar yok olurken, arazi bozulumunun gelecek 20 yıllık süreçte besin üretimini yüzde 12 düşüreceği iddia ediliyor. Üstelik 2050 yılına kadar birçok ülkedeki ziraî randımanda yüzde 15 ile yüzde 50’lik bir düşüş yaşanacağı ve 2030’da kurak ve yarı-kurak topraklardan 700 milyon insanın göç edeceği de riskler ortasında sıralanıyor.
Konya, Karapınar havzasında bu yıl ki, buğday hasadında yaşanan önemli kayıpların değerli, bir ihtar olduğuna dikkat çeken uzmanlar, önümüzdeki 10 yıllık devirde su krizinin kapıda olduğunu belirtiyorlar. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğanay Tolunay, Konya ve etrafındaki buğday verimliliğinde yaşanan düşüşün yıllarda tüm ülkedeki tarım topraklarında görüleceğini lisana getirdi.
Prof. Dr. Tolunay, “Önümüzde çok önemli su ve ziraî kuraklık krizleri bizi bekliyor. En büyük sıkıntılardan birinin de akarsu yataklarında yaşanan önemli kirlilik Ergene, Büyük Menderes, Sakarya, Kızılırmak üzere neredeyse tüm su kaynakları belirli oranlarda kirlenmiş durumda. Çiftçiler son yıllarda yeraltı suyuna sarıldılar lakin yeraltı su kaynakları da günden güne tükeniyor. 20 metre derinden su çekerken, 200 metreden su çekilen yerler var. Türkiye, su ve kuraklık konusunda acil seferberlik ilan ederek tedbirleri hayata geçirmeli. Yeraltı su kaynaklarının hoyrat kullanımının önüne geçilmezse ülke olarak en büyük krizi yaşarız” dedi.
Tahlil kuru tarım
İTÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Levent Şaylan ise her yıl 75 milyar ton verimli toprağın arazi bozulumu nedeniyle kaybedildiğini belirterek, “Benzer biçimde, her yıl yalnızca çölleşme ve kuraklık nedeniyle 12 milyon hektar arazi kaybediyoruz. Çölleşme ve kuraklık, günümüzde daha fazla dikkat gerektiren bir mevzu. Ülkemizdeki tahıl tarımının büyük kısmı yağışın ölçü ve zamansal dağılımına nazaran yapılıyor. Daima yeraltından destek su çekiyoruz. Lakin yağışlar azaldığında, yeraltı su kaynakları da beslenemez. İç Anadolu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu yaşanan kuraklık meselesine gerekli önlemler alınmaz, kuru tarım dediğimiz formüller masaya yatırılmazsa su kıtlığı bir gün kapıyı çalabilir” diyor.
‘Su rezervi yok oldu, 30 yıl evvelki randımana ulaşamıyoruz’
Merkez Meram Ziraat Odası Lideri Murat Yağız, 30 yıllık süreçte su rezervlerinin adeta yok olduğunu söylüyor. Yeraltı su kaynaklarının 50 metre çekildiğini lisana getiren Yağız, asıl sorunun gece ve gündüz sıcaklık farkları olduğunu belirterek, “Mahsüller gerilime girince üretim kapasitemizi her yıl geriye gerçek gidiyor. Gece ile gündüz sıcaklık farkı ıslah edilmiş tohumları bile olumsuz etkiliyor. 30 yıl evvelki randımana ulaşmamız artık hayal oldu. Bu ülke 70’li yıllarda, tarımda kendine yetip, eser fazlası varken, artık ithalatçı pozisyona geldik. Acil aksiyon planı ilan edilerek tedbirlerin derhal hayata geçirilmesi gerekiyor. 200 metre derinden su çekmenin 1 saatlik maliyeti 150 lira. Türkiye’nin çok süratli bir biçimde kuraklığa dayalı tohum ve eserlere yönelmesi gerekiyor. Hiç vakit kaybetmeden Su Bakanlığı kurulmalı” diye konuştu.
Su tartışmaları başladı
Edirneli çiftçi Keyifli Kılıç da Trakya’da başta Ergene Irmağı olmak üzere su kaynaklarının kirlendiğini söylerken, “Konya ve Aydın’daki üzere yeraltı sularımız önemli oranda azaldı. Çeltik alanlarında su külfeti yaşıyoruz. Yeraltı su kaynakları 200 metrenin altına inmiş durumda. Yağışların istikrarı büsbütün bozuldu. Trakya eskisi üzere kışları çok kar almıyor. Buğdaylar süratli büyüyor ve soğuk mahsule ziyan veriyor” sözlerini kullandı.
Ova kurudu
Germencik Etraf Derneği Üyesi Halil Çetinkaya da Aydın ovalarının kuruduğunu belirterek, “Çiftçi yeraltı suyuna yöneldi fakat bir müddet sonra bu kaynaklar da tükenecek. Jeotermal atıklar da açılan kuyulara deşarj edildiğinden artezyen suyu bile sıcak akıyor. Büyük Menderes kurudu. Su olan kısımlar de yıllardır süregelen ihmaller zinciri nedeniyle kanalizasyona döndü. Toprak yıllardır suyla değil kanalizasyonla sulanıyor. Yalnızca su değil, toprak da kirli” diye sitem ediyor.
GDO artacak
Ziraat Mühendisi Prof. Dr. Renan Tunalıoğlu, tarımdaki üretim desenin tahrip olmaya başladığının altını çizerken, şu ikazlarda bulunuyor:
“Akdeniz ve Ege’deki bitki ve mahsül çeşitliliği kuzeye yanlışsız kayacak, kuzeydeki istikrar bozulacak. Emisyonlar azaltılmadığı sürece önümüzdeki yıllarda hibrit tohum ve GDO’lu eserlerin sayısında önemli artışlar göreceğiz. Kuraklık her yıl artarak devam ediyor. Ortaya çıkan olumsuz tablonun tek sorumlusu beşerler. Bu berbata giden tabloyu değiştirmenin yolu ise fosil yakıt kullanımını durdurmak, emisyonları süratle azaltmak, az tüketmek ve sürdürülebilir kalkınma modellerini uygulamaktan geçiyor.”
