Yanan orman küllerinden doğuyor; 7 bitki türü filizlendi

Manavgat yangınından bir hafta sora kuş gözlemcisi Gökçe Coşkun, yanan alanlarda yaptığı incelemelerde, maki çeşidi bir bitki olan hayıt çiçeklerine ilişkin filizleri görüntüledi.

Manavgat yangını sonrası başlayıp, yeniden iki hafta civarında süren Muğla’daki yanan alanlardan da birinci filizler Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nden yaban hayatı uzmanı Dr. Yasin İlemin tarafından görüntülendi.

‘HAYIT, SANDAL ÜZERE MAKİ CİNSLERİ SÜRGÜN VERDİ’

Yanan alanlarda yangının yaban hayatına tesirleriyle ilgili saha çalışmaları gerçekleştiren Dr. Yasin İlemin, “Birkaç gündür Muğla’da yanan sahalardayım. Yangınların üstünden neredeyse 3 hafta geçti. Hayıt, sandal başta olmak üzere maki tipleri tekrar toprak altından sürgün veriyor ve yeşeriyor. Etrafa doğal olarak yayılmış kızılçam tohumları var.”

“İlk yağmurları bekliyorlar sabırsızlıkla. Orman Genel Müdürlüğü birden fazla yeri doğal haliyle bırakacak, gerekirse en az müdahaleyle ağaçlandıracak. Bakın yanmış orman ve ağaçlara dokunulmağında neler oluyor. Kızılbaşlı örümcek kuşu yanmış ormanın ortasında bir ahlata konmuş. Yanmış ormanın içinden ağaçkakan sesleri geliyor. Bu sesler yangına karşın kızılçamın kalın kabukları altında hala böcekler olduğuna değerli bir ispat. Kızılçam yansa bile yangına karşı geliştirdiği kalın kabuklarının altında böcekleri korumuş ve alana kuşları davet ediyor” dedi.

‘YENİ DELİKLER AÇAN KARINCILAR DA KIŞ HAZIRLIKLARINA BAŞLADI’

Toprak altında kendini korumuş karıncaların yeni delikleri açtığı ve çoktan kış hazırlıklarına başladığını da anlatan Dr. İlemin, şu bilgileri verdi:”Çalışmalarımız ilgili kamu kurum ve STK’lar ile koordineli olarak devam ediyor. İzleme çalışmaları hayata geçireceğiz. Datça istikametinden Marmaris’e gelirken karşıda Marmaris tarafındaki yanık saha karşıma çıktı. Geceleri o nokta alev topu üzereydi. “

“Ancak tabiat kısa vakitte yolunu buluyor. Karakulakları merak ediyorsanız durumları pek yeterli. Yalnızca yaban kedileri biraz kritik, lakin atlatacaklarına inancım tam. Kâfi ki biz artık doğayı ıslah etmeyi bırakalım. Devam edersek o bizi kesinlikle ıslah eder.”

Kuş ve tabiat gözlemcisi Gökçe Coşkun, Manavgat’ta yanan ormanlarda incelemelerde bulundu. Coşkun, Beydiğin bölgesinde yanan alanlarda yeni filizlenmiş ‘hayıt’ isimli bitkileri görüntüledi. Ormanla birlikte bölgede makiliklerin de yandığını belirten Coşkun, Maki bitkisi olan hayıt onlardan biri. Köklerinden tekrar yükselmeye başlamış. Mavi ve mor renklerde, aralıklarla beyaz da bulunan çiçekler açar ve epeyce hoş kokarlar. Yangın söndürüldükten sonraki bir haftalık süreçte yanan alanlarda birinci filizlenen hayıt çiçekleri oldu diyebiliriz” diye konuştu.

SİNEK VE BÖCEK İSTİLASI

Bölgedeki müşahedelerini de anlatan Coşkun, yangın çok geniş alanı etkilediği için habitat kayıplarının çok fazla olduğunu kaydetti. Yanan alanlarda sinek istilasının çok ağır olduğunu tabir eden Coşkun, Alana başka böcekler de akın etmeye başlamış. Çekirge, karınca, yusufçuk üzere çeşitlerden çokça gördüm. Orman içinde çokça yusufçukla karşılaştım. Yanmış kısım ve ağaçlara konuyorlardı” dedi.

KUŞLAR DA YANAN ALANDA

Yanan alanlardaki kuşlarla ilgili de bilgi veren Coşkun, Az sayıda kırlangıçlar uçuyor. Değişik bölgelerde 25 büyük baştankara saydım. Yerde dolaşıp böcekleri yiyorlardı. Yanan ağaç kısımlarında ötleğenlere de denk geldim. Yangın hududunda alakarga ve alaca ağaçkakanlar dolaşıyordu.

“Yangının batı kısmı Beydiğin mevkisinde 6 kuzgun ve 1 şahin, başka alanlarda ise 3 şahin ve 1 kerkenez gördüm. Yangın sonrası kaynaklarda belirtildiği üzere alanlara yırtıcı kuşlar akın edebiliyor. Şahin tam yanan kısımların üzerinde dolanıyor, orta ara dalışa geçiyordu. Kuzgunlar birçok yerde birden fazla leşe saldırıyordu” sözlerini kullandı.

AKARSULAR CAN ÇEKİŞİYOR

Yer yer küçük bitki filizlerinin çıktığını da gözlemleyen Coşkun, şöyle konuştu:Bunlara yangın sonrası toprağın birinci umutları diyebiliriz. Yangın belli bölgelerde yüksek sıcaklıklara ulaştığı için ağaç iskeleti bile bırakmamış. Fakat birtakım bölgelerde iğne yaprakları üzerinde bulunan yerler var. Kısmi ağaçsız bölgeler sayesinde ise orman içinde yangından etkilenmemiş alanlar kalmış. Genel manada beklediğimden daha az yaban hayvan yangından direkt etkilenmiş. Fakat bu yangının dolaylı tesirleriyle birçok olumsuz sonuç ortaya çıkabilir. Bunlardan en değerlisi bölgede can çekişen küçük akarsulardaki suyun kirlenmesi. Akarsu diyorum ancak ne yazık ki akan sulardan pek eser yok bölgede. Hepsi ıslah edilmiş yahut kum, mermer ocağı tarafından yok edilmiş.”

ONARIMI KUŞLAR YAPSIN

Onarımı kuşların yapması teklifinde de bulunan Coşkun, Yanmış ağaç ve çalıları yangından sonra kuşlar tünek olarak kullanır. Dışkılarıyla bu bölgelere tohum taşırlar. Bu halde yanmış bu bölgelerde tekrardan bitki örtüsü şekillenmeye başlar. Unutmayalım, ormana ve tabiata en güzel yapacağımız şey, onu kirletmemek. Başta çöpleri ve molozların bu alanlara atılmasına mahzur olmamız lazım. Yanan ormanlar kendini yeniler ancak atılan pet şişeyi gidip çöpe atamaz” diye konuştu.

ALAGEYİKLERE RASTLAMADI

2020 yılında Beydiğin bölgesine salınan 15 erkek alageyikle ilgili, büyük bir alan olmasına karşın, yürüyerek ve 2 saate yakın dronla tarama yaptığını anlatan Coşkun, Rastgele bir alageyik leşine rastlamadım. Üzerlerinde verici olan bu alageyikler umarım inançtadır. İkinci olarak merak ettiğim cins ise Oymapınar bölgesinde yuvası olan balık baykuşu. Giriş kapalı olması ve yaşadığı yere lakin tekneyle gidileceğinden ulaşmam mümkün olmadı. Fakat alanın eksiksiz yanmış olması beni hayli üzdü. Öbür üreme alanlarını ziyaret ettim, bir dert yok. Orman içinde en fazla ömrünü yitirmiş kaplumbağalar ve Eynif Ovası’na yakın yüksek kesitlerde bir sincapla karşılaştım. Lakin alan çok geniş olduğu için 12 saatlik taramam bile kâfi olmadı” dedi.