Ketojenik diyet hakkında bilinmesi gereken 10 şey

Ketojenik diyet, son yılların kilo verme diyetleri ortasında en popülerler listesinde tepede yer alıyor.

Google’da kolay bir ketojenik diyet araması ile anında 16 milyon sonuç alınabiliyor. Pekala, işe yarıyor mu? Sıhhate ziyanlı olabilir mi? Kilo verme formülü olarak tavsiye edilir mi?

Bu kuşkulardan kurtulmak için tüm bunları Diyetisyen Serkan Sıtkı Şahin’e sorduk:

KETOJENİK DİYET NEDİR?

Son yıllarda en çok duyduğumuz kilo verme diyeti ketojenik diyet, yüksek yağ ve protein alımına ve sıfır karbonhidrat içeriğine dayanır. Gaye bedenin güç kaynağı olarak şeker yerine yağı kullanmasıdır. Bu nedenle ekmek, makarna yahut pilav üzere ana karbonhidratların yanında meyve ve sebzeler de kısıtlanır.

KETOJENİK DİYET TAM OLARAK NASIL ÇALIŞIR?

Kilo vermek için harcadığınızdan daha az kalori almanız gerekir. Bu, kilo verme diyetlerinin klasik düzeneğidir. Fakat ketojenik diyet kelam konusu olduğunda sistem büsbütün farklıdır:

Karbonhidratların kısıtlanması ile bedenin ana yakıt hücreleri kaybolur. Metabolizma zorlanır ve rotayı değiştirmek zorunda kalır. Güç sağlamak için yağları kullanır. Bu yağ asitlerinin kullanımı keton bileşiklerini oluşturur. Hücrelerimizin karbonhidrat dışında alternatif bir güç kaynağı olur.

KETON CİSİMCİKLERİ NEDEN DAHA FAZLA YAĞ YAKMANIZI SAĞLAR?

Üstte da bahsettiğim üzere, karbonhidratların katkısı büyük ölçüde azaldığında (sıfır değildir zira karbonhidratlar, küçük bir oranda bile birçok besinde bulunur) karaciğer, keton cisimcikleri oluşturmak için yağ dokusundan yağ asitlerini kullanır.

Böylelikle bedeninizin ketojenik diyetle kullandığı güç, yağdan gelir. Bu masraflı ve vakit alıcı bir metabolik süreçtir. Lakin değerli olan, karbonhidratlardan alacağınız gücün birebirini elde edebilmek için çok ölçüde yağa gereksiniminiz olmasıdır. Bu yüzden kilo vermeye yardımcı olur.

KETOZİS TEHLİKESİ NEDİR?

Kanda belli bir ketojenik cisim yükü olduğunda, beden ketozis dediğimiz şeye girer. Kendi içinde ketoz, karbonhidratların yokluğunda doğal bir adaptif metabolizma yoludur. Bu nedenle bedeninizin süratli güce gerek duyfuğu yahut karbonhidratların olmadığı acil durumlarda bildiği ve kullandığı bir yoldur.

Spesifik olarak, risk içermez, lakin rastgele bir denetim olmaksızın uzun müddet devam ederse tehlikeli olabilir.

KETOJENİK DİYETİN SIHHAT RİSKLERİ NELERDİR?

Ketojenik diyetin temel olarak iki sıhhat riski vardır diyebiliriz. Bunlar vitamin ve mineral eksiklikleri ve ketoasidozdur.

Ketojenik diyet çok istikrarsızdır. Meyve ve sebzelerin varlığı pratik olarak sıfırdır, bu da vitaminler ve mineraller üzere mikro besinlerin eksikliğine yol açar. Bu nedenle ketojenik diyet, uzun müddet takip edilirse mutlaka vitamin ve mineral eksiklikleri yaşanır.

Bedenin ketozis hali çok uzun müddet korunduğunda kanın pH’ının düşmesi ketoasidoza yol açar. En berbat sonuçlarından biri de oksijen taşınmasını etkilemesidir, bu nedenle kişinin hayatı riske girebilir.

Öbür istenmeyen sonuçlar kabızlık (tahıl, meyve ve sebzelerden lif alınmadığı için), aseton tonlarında ağız kokusu yahut huzursuzluk (artan keton cisimcikleri nedeniyle) olabilir.

NE VAKİT BÜSBÜTÜN ZİYANLIDIR?

Böbrek yahut karaciğer hastalığınız varsa ketojenik diyet büsbütün ziyanlıdır. Bunlar dışında yeme bozukluklarında da sıkıntılar yaratabilir. Ketojenik diyet, karbonhidratların kilo alımının hatalısı olarak görüldüğü istikrarsız bir beslenme biçimini teşvik ettiği için aykırı ruhsal tesirlere sahip olabilir. Ketojenik diyete çok daha sağlıklı alternatif beslenme programları vardır.

HANGİ DURUMLARDA KİLO VERMEK İÇİN KULLANILABİLİR?

Başlangıç ​​olarak, ketojenik diyet kilo vermek için istikrarlı bir model değildir. Aslında, dirençli epilepsi yahut az metabolik hastalıklar olan glukoz taşıyıcı 1 eksikliği ve piruvat dehidrojenaz eksikliği üzere belli hastalıkları tedavi etmek için özel olarak tasarlanmış bir diyettir. Bu durumlarda ketojenik diyet tedavinin bir modülüdür ve tıbbi nezaret ve destek gerektirir.

Lakin yağ yakmada çok tesirli olduğu doğrudur. Ketojenik diyetin yağ kaybını sağladığı çeşitli araştırmalarda gösterilmiştir. Bu nedenle çok özel durumlarda kilo vermek için izlenebilir:

Kişi diyet yaptığı halde kilo vermede sıkışıp kaldığında kısa periyodik (iki hafta ile bir ay arası) ketojenik diyete başvurması tesirli olabilir. Açıkçası, herkeste tıpkı formda işe yaramayabilir. Alışılmış ki, sıhhat risklerinden kaçınmak için bir beslenme uzmanı tarafından izlenmelidir.

Yeme alışkanlıklarımızı değiştirmek ve sıhhatsiz karbonhidratlar açısından çok güçlü hamur işleri, tatlılar ve ultra işlenmiş yiyecekleri geride bırakmak istediğimizde de ketojenik diyete başvurabilirsiniz. Bu durumlarda, biraz daha ölçülü bir ketojenik bir model yararlı olacaktır. Ancak elbette her vakit sonlu bir mühlet için ketojenik diyet izlenmelidir: Yalnızca daha âlâ beslenme alışkanlıklarını benimsemeye yetecek kadar.

HANGİ YİYECEKLER ARTIRILMALI VE HANGİLERİ ORTADAN KALDIRILMALIDIR?

Ketojenik diyette, besinlerin oranı aşağıdaki üzeredir:

Yüzde 10’dan Az Karbonhidrat

Bir günde yenen karbonhidratların gram cinsinden ölçüsü minimumda tutulur zira:

• Baklagillerin yanı sıra glüten içerip içermediğine bakılmaksızın tahıl ve türevleri büsbütün beslenmeden çıkarılır.

• Birçok meyve tüketilmez. Yalnızca avokado ve hindistan cevizi (çok fazla yağ içeren ve neredeyse hiç karbonhidrat içermeyen), zeytin ve yaban mersini üzere kırmızı meyveler kabul edilir.

• Sebzeler de yokluklarıyla dikkat çekiyor. Yalnızca brokoli ve lahana üzere birtakım turpgillere müsaade verilir.

• Patates üzere kök sebzeler yenmez.

Yüzde 60-70 Yağ

Ketojenik diyette yağlar diyetin merkezinde yer alır:

• Hayvansal kökenli besinler bakımından yüksek bir içerik vardır: Et, balık, yumurta, deniz eserleri, tam yağlı süt ve peynir.

• Ayrıyeten yüksek yağlı sebzeler de tüketilir: Zeytinyağı, kuru yemişler, yağlı tohumlar, fıstık yahut susam yağı üzere.

Yüzde 20-30 protein

Balık, et, yumurta, kabuklu deniz eserleri yahut süt üzere hayvansal kaynaklı besinler zati yeterli ölçüde protein sağlar.

Unutulmamalıdır ki ketojenik diyette tatlılar ve alkol büsbütün çıkarılır. Yalnızca saf çikolataya müsaade verilir.

AÇLIK HİSSİNİ AZALTIR

Düşük kalorili diyetlerin bilakis, ketojenik diyet (daha fazla yağ yiyerek paradoksal olarak yağı ortadan kaldırdığınız) çok doyurucudur.

Günlerdir diyette olduğunuz için açlık hissi azalır. Kandaki keton cisimleri iştahı azaltma eğilimindedir.

YO-YO TESİRİ OLUŞTURABİLİR

Unutmayın, mucize diyet diye bir şey yoktur. Tanınan olarak görünen birçok kuşkulu diyet seçeneğinden rastgele birini takip ederseniz, daha fazla kilo, daha az güç ve daha makûs sıhhat ile sonuçlanabilirsiniz.

Ayrıyeten verdiğiniz kiloları süratle geri almanıza neden olan yo-yo tesiri, profesyonel denetim olmadan uygulanan diyetlerin acı sonudur. Sabırsızlığa değil, bedeninizin nasıl çalıştığını anlamaya dayandığı sürece, elbette kilo verebilirsiniz ve birçok insan bunu başarır.