Aileleri korkutan bulaşıcı hastalık: EAAH

Virüslerin neden olduğu bulaşıcı bir hastalık olan el, ayak, ağız hastalığı (EAAH) çocuklarda hayatı tehdit eden komplikasyonlara neden olabiliyor.

Çocukların toplu yaşadığı okul ve kreş üzere ortamlarda el, ayak, ağız hastalığında (EAAH) bulaş riskinin arttığını söyleyen Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Güngör Balta, bu hastalığın daha çok 5 yaş altı çocukları etkilediğini söyledi. Birinci 1 yaş kümesinde daha ağır seyredebileceğini söyleyen Balta, ılıman bölgelerde sık görüldüğü, yaz ve sonbahar aylarında ise pik yaptığı konusunda ihtarlarda bulundu.

“ÇOCUKLARDA HALSİZLİK VE İŞTAHSIZLIKLA BAŞLAR”

Medical Park Ordu Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Güngör Balta, el-ayak-ağız hastalığının çocukluk periyodunda sık görülen, viral, bulaşıcı, ateş ve döküntü ile karakterize bir hastalık olduğunu söyledi.

Hastalığın en besbelli özelliğinin ağız içinde aftlar, el ve ayaklarda bazen de gövde kısmında görülen döküntüler olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Güngör Balta, EAAH’nın belirtileri hakkında şunları söyledi: “Hastalığın birinci belirtisi ateş yüksekliğidir. Başlangıçta diğer bir bulgu olmayabilir. Ateş ekseriyetle hafif (37,5 ila 38,5 derece) seyirli olabilir. Hastada halsizlik ve iştahsızlık başlar. Ateş yükselmesinden 2 ila 3 gün sonra ağız içinde, yanak mukozasında ve lisanda ağrılı aftöz lezyonlar çıkar. Bebeklerde huzursuzluk ve daima ağlama şikâyetleri olabilir. Ağızdaki yaralar beslenmeyi kısıtlar. Daha sonra kol ve bacakların uç kısımlarında olmak üzere avuç içi ve ayak tabanlarında, dokunmakla hafif ağrılı ve sulantılı döküntüler görülebilir. Bu döküntüler genelde kaşıntısız olmakla birlikte kimi hadiselerde kaşıntılı da olabilir. Belirtiler 7 ila 10 gün içinde kaybolarak hastalık düzelir. Bazen çocuğun beden direncine bağlı olarak döküntüler 1 aya kadar uzayabilmektedir.”

Virüslerin neden olduğu bulaşıcı bir hastalık olan EAAH’nın beşerden beşere direkt temas ve indirekt yolla bulaştığını söyleyen Uzm. Dr. Güngör Balta; “Hasta kişinin ağız sekresyonu, boğaz, burun sıvıları ve öksürük yoluyla havaya yayılan damlacıklar ile bulaş olur. Enfeksiyonlu kişinin dışkısıyla temas ile de bulaş olur. Enterovirüs kümesinden birçok virüs bu hastalığa neden olabilir. Bu virüslerden Koksaki A (16), Koksaki (B) ve Enterovirüs 71 en sık etken olan virüslerdir.” diye konuştu.

“OKUL, KREŞ VE PARKLARDA BULAŞ RİSKİ FAZLA”

Makus sıhhat şartlarının, düşük sosyoekonomik seviyenin, geniş aile ve kalabalık ortamlarda görülme sıklığının arttığına dikkat çeken Uzm. Dr. Güngör Balta, bilhassa çocukların toplu yaşadığı okul ve kreş üzere ortamlarda bulaş riskinin fazla görüldüğünü ve küçük salgınlara yol açabildiğinin altını çizdi.

Dr. Güngör Balta kelamlarına şöyle devam etti: “Özellikle kreş üzere yerlerde küçük çocukların bakımlarını yapan şahıslar hastalığı elleri ile öteki çocuklara bulaştırabilirler. Çocukların bez değişimi ve tuvalet eğitimi sırasındaki temaslardan sonra eller yıkanmadan öbür çocuklarla ilgilenildiğinde bulaş daha kolay olur. Çocukların enfekte ortamla teması ve oyuncaklardan birbirine bulaştırması kelam mevzusudur. Ayrıyeten çocukların sık sık ellerini ağzına götürme reflekslerinin olması hastalık riskini artırmaktadır. Kontamine yiyecekler ve içeceklerden ve havuz suyundan bulaşma ihtimali olsa da bu formda bulaşma ihtimali daha düşüktür.”

Uzm. Dr. Güngör Balta, “EAHH’ta başlangıçta yalnızca ateş ile ortaya çıkar, daha sonra ağız içinde yaralar ve öbür bulgularla kendini gösterir” dedi. Dr. Güngör Balta, “Hastalığın tanısı fizik muayene bulguları ile konulur. Laboratuvar testleri teşhiste çok yardımcı değildir. İleri merkezlerde hücre kültürleri, PCR ve serolojik formüllerle virüs izolasyonu yapılabilir. Ama çok gerekli olmayan ve değerli yöntemlerdir” diyerek kelamlarına şu bilgileri paylaştı: “Virüs hasta şahısların salgıları ile yayılır. Orta derecede bulaşıcılığı olan hastalıktır. Bedene girdikten sonra 4 ila 6 günlük kuluçka mühleti vardır. Hastalığın belirtileri ortaya çıktıktan sonra 1 hafta bulaşıcılık devam eder. Hastalık kendi kendini sınırlayan ve gerileyen bir hastalıktır. Ağız ve boğazdaki yaralar beslenme zahmeti yaratıp sıvı kaybına neden olabilir. Hastalığın tekrarlama ihtimali vardır. Enterovirüs 71 ile oluşan EAAH’ta menenjit, ensefalit ve miyokardit üzere hayatı tehdit eden komplikasyonlar az olsa da, görülme ihtimali vardır.“

“EN DEĞERLİ ÖNLEM EL YIKAMAK”

Hastalığın spesifik bir tedavisi olmadığını söyleyen Uzm. Dr. Güngör Balta, “EAHH’da miyokardit ve menejit üzere komplikasyonlar gelişirse Immunglobulin tedavisi verilebilir. Tedavi hastanın semptomlarına yönelik olarak yapılır. Ateşi denetim altına almak için antipiretikler (parasetomol, ibuprofen) kullanılabilir. Başka viral hastalıklarda olduğu üzere bu hastalıkta da aspirin kullanılmaz. Ağız içinde yaralar çok ağrılıdır. Bunun için lokal anjezik jeller kullanılabilir. Bu lezyonlar ağrılı olduğundan hastanın sıvı ve soğuk besinleri alması şikâyetleri azaltır. Sıcak ve katı besin alımından kaçınılmalıdır. Baharatlı ve tuzlu yiyecekler ağrıyı artırabilir. Beslenme zahmeti sonucunda sıvı kaybı fazla olan çocuklara sıvı dayanağı yapılabilir. Bedenin öbür kısımlarında çıkan döküntüler hafif ağrılıdır. Bazen kaşıntı olabilir, antihistaminikler kullanılabilir. Bu döküntüler sonrasında bedende iz bırakmaz.” sözlerini kullandı.

Hastalığın yayılımının önlenmesinde en kıymetli önlemin el yıkanması olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Güngör Balta, “En sık bulaş yolu el ile olan temasladır. Bilhassa toplu ömür alanlarında çocukların bakımı ile ilgilenen şahısların sık sık bireylerin ellerini yıkaması değerlidir. Ortak kullanım alanların dezenfeksiyonu, ayrıyeten ortak kullanılan oyuncakların ve gereçlerin paklığı kıymetlidir. Hastalığı taşıdığı tespit edilen çocukların izolasyonu hastalığın yayılmasını engelleyebilir. Kreş ve okul yayılımı ve bulaşmasını engellemesinde ellerin sık yıkanması ve hijyen kurallarına uyulması kıymet arz etmektedir.“ diyerek kelamlarını sonlandırdı.