“6 milyar TL’lik peşkeş” iddiası 21/b’yi tartışmaya açtı

CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu iki yıl ortayla üç kat fiyat farkıyla yapılan ihale ile kamunun 6 milyar TL ziyana uğratıldığını tez etti. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu ise, kelam konusu ihalenin tekrarında iş artışı yaşandığını belirterek, muhalefeti elmayla karpuzu karıştırmakla suçladı. Kılıçdaroğlu’nun tezi, acil durumlarda yapılmasına imkan tanınan ve pazarlık yordamı olarak bilinen 21/b formülüyle yapılan ihaleleri gündeme getirdi. Muhalefet, 21/b yolu ile kamunun ziyana uğratıldığını tez etti.

Kılıçdaroğlu, evvelki akşam toplumsal medya hesabından bir görüntü paylaştı ve iki yıl ortayla yaklaşık 6 milyar TL farkla yapıldığını argüman ettiği bir ihaleyi gündeme getirdi. Kılıçdaroğlu, 2018’deki ihaleye 15 firmanın katıldığını ve ihale bedelinin 3 milyar 198 milyon 743 bin TL olduğunu söyledi. İşin, ihaleyi kazanan firmaya verilmediğini belirten Kılıçdaroğlu, “Çünkü beşli çeteden değil” tabirini kullandı. Kılıçdaroğlu, iptal edilen ihalenin 21 Ağustos 2020 yılında tekrarlandığını belirterek, “Aynı iş bu kere 3 milyar 200 milyona değil, 9 milyar 449 milyon 995 bin 834 liraya beşli çeteye peşkeş çekilir” dedi.

Özkoç: İhaleyi Recep Tayyip Erdoğan iptal etti

Kılıçdaroğlu’nun gündeme getirdiği ihalenin ayrıntıları ile ilgili CHP Küme Başkanvekili Engin Özkoç konuştu.

Engin Özkoç

Özkoç, 2018 yılında Bandırma-Bursa-Yenişehir-Osmaniye Demiryolu için açık ihale yapıldığını söyledi. Özkoç, iptal edilen ve iki yıl sonra tekrarlanan ihalenin 3 kat artışla Kalyon İnşaat’a verildiğini belirterek şöyle konuştu: “İhalede rastgele bir yolsuzluk rastgele bir usulsüzlük olmadı. Rastgele bir şikayet edilecek bilinen bir iptal münasebeti yok. Lakin Recep Tayyip Erdoğan’ın kıymetli bir münasebeti var. Bu ihaleyi 5’li çeteden birisi almadı. O yüzden Recep Tayyip Erdoğan bu ihaleyi iptal etti.”

“Projeye değil ranta karşıyız”

“Milletin tam 6 milyar TL’si heba edildi” tabirini kullanan Özkoç, şöyle devam etti: “Şimdi biz diyoruz ki, işte biz burada projeye değil, biz buradaki arsızlığa, hırsızlığa, usulsüzlüğe karşıyız diyoruz. Cumhuriyet Halk Partisi’nin karşı olduğu, projeler değil. Projelerdeki bu bakış açısıdır, bununla ilgili de sonun kadar hem tüzel hem de siyasi olarak gayret etmeye devam edeceğiz.”

Karaismailoğlu: Elmayla karpuzu karıştırıyorlar

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu ise tenkitlere dün akşam Habertürk’te katıldığı programda cevap verdi. Karaismailoğlu, 2018 yılında yapılan ihalenin Yenişehir-Osmaneli ortasındaki 50 kilometrelik alt yapı ve üst yapı işleri ile Bursa-Yenişehir ortasındaki 50 kilometrelik üst yapı işlerini kapsadığını belirtti. Tutarsız ve uygunsuz teklifler nedeniyle ihalenin iptal edildiğini ve yeni bir ihale süreci başladığını belirten Karaismailoğlu, 106 kilometrelik etabın 201 kilometreye çıktığını söyledi. Karaismailoğlu, “Bursa’dan Bandırma’ya kadar uzadı iş. Yenişehir-Osmaneli ortasında altyapı ve üstyapı istasyon eklendi. Birazcık matematiği olan, devlet deneyimi olan bu fiyatlar niçin buraya çıktı bilir. 9.4 milyar TL’ye bu işi ihale ediyorlar. Elmayla karpuzu karıştırıyorlar” dedi.

“Altyapı işleri 50 km’den 145 km’ye çıktı”

Karaismailoğlu, şöyle devam etti: “İlk ihalede altyapı işleri 50 kilometre iken 145 kilometreye çıkıyor. Sinyalizasyon işleri iki katına çıkmış. Güzergahta hafriyat 22 milyon metreküpe çıkmış. Natürel ki bu artacaktır. Bu türlü bir şeyi kamuoyuna anlatması o kadar vahim ve acındırıcı bir durum ki. 2018 ünite fiyatları ile 2021 ünite fiyatları tıpkı değil. Oradan da bir fark var. 3 milyar 191 milyar TL’lik iş kur farkıyla 5 milyar TL’nin üzerine çıkıyor. Doküman zati yok ki. Gösterdiği bir şey var. Cumhurbaşkanımızın onlarca imzaladığı karar var, onlardan birini gösteriyor.”

“Aciliyet isteyen hususlarda 21/b”

Karaismailoğlu, ihalenin 21/b ile yapılmış olması tenkitleri ile ilgili de, “Kamu, aciliyet isteyen mevzularda 21/b’ye nazaran karar verir, süreci hazırlar. O unsura nazaran bu iş yapılmıştır. Bu dış kredili bir iştir. Kendi dış finansmanını bulur Hazine ile görüşür, Hazine onayladıktan sonra bize gelir ve mukaveleyi tamamlayıp işe başlanır” dedi. İhale sürecinin siyasete alet edildiğini savunan Karaismailoğlu, “Bir palavrası ortaya atıyorlar, siz onlarca yalanlıyorsunuz lakin görmüyorlar, duymuyorlar. Sonuçta bizim gündemimizde o kadar büyük işler var ki. Muhalefet demek vatana, millete yapılan hizmete düşmanlık değildir ki. Biz devlet yönetiyoruz. Sorumluluklarımız var” dedi.

Habertürk, cevap vermek isteyen Başarır’ı yayına bağlamadı

Karaismailoğlu’nun açıklamalarının akabinde CHP Mersin Milletvekili Ali Becerikli Başarır, toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, karşılık vermek üzere yayına katılma talebinde bulunduğunu fakat kanal idaresi tarafından müsaade verilmediğini sav etti. Kılıçdaroğlu’nun, Bakan’a cevap vermek üzere kendisini görevlendirdiğini belirten Başarır, Habertürk’e “Konunun direkt muhatabı benim. Palavraların ardına saklanmayın hala bekliyorum” dedi.

Ali Becerikli Başarır

“Pazarlık yordamının kaideleri oluşmadan yapıldı”

Başarır, yayına alınmayınca tekrar toplumsal medya hesabından açıklama yaptı. Süratli tren projesinin Bayburt Grup’a verildiğini fakat daha sonra iptal edildiğini belirterek, “Daha sonra Bandırma-Yenişehir-Bursa-Osmaneli Yüksek Standartlı Demiryolu Çizgisi İnşaatı İhalesi ise 21 Ağustos 2020 tarihinde yapılmıştır. Kontrat Kalyon İnşaat ile 1 Ekim 2020 tarihinde 9 milyar 449 milyon 995 bin 834 TL’ye imzalanmıştır” tabirini kullandı. Mukaveleden sekiz gün sonra Kalyon İnşaat’a 9 milyar 449 milyon 995 bin 833 TL vergi istisnası uygulandığını belirten Başarır, “Sayıştay’ın 2020 Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı raporuna bu ihalenin 21/b pazarlık yordamının gerekli kurallarının oluşmadan yapıldığı yansımıştır” tabirini kullandı.

Muhalefet 21/b tekniğini eleştirdi

Bu ortada, Kılıçdaroğlu’nun savı üzerine kamu kurumlarının büyük ihalelerde tercih ettiği 21/b yolu tartışmaya açıldı. Birebir vakitte Balıkesir Milletvekili olan CHP Genel Lider Yardımcısı Ahmet Akın pazarlık yöntemi yapılan ihalelere dikkat çekti. Akın, “Genel Liderimiz Kemal Kılıçdaroğlu’nun gündeme getirdiği bir örnek; ihalelerdeki usulsüzlüğün boyutlarını gözler önüne serdi” dedi. Akın, “iktidarın istisna olması gereken pazarlık sistemini, usulsüzlükleri gizlemek için olağan bir sisteme dönüştürdüğünü” sav etti. Akın, bu halde son iki yılda on milyarlarca lira fiyatında ihalenin istisna olması gereken pazarlık yordamı ile yapıldığını söyledi.

Tatlıoğlu: Rant çarkı içerisinde yapılıyor

UYGUN Parti TBMM Küme Lideri İsmail Tatlıoğlu da, bilhassa Kamu-Özel-İşbirliği (KÖİ) projeleri ile büyük ihalelerin tam bir denetim altında olduğunu belirtti. Dünyanın en çok kamu ihalesi alan 10 firmadan 5’inin Türkiye’de bulunduğuna dikkat çeken Tatlıoğlu, “Bunların birçoklarının mukavelesi yok. Kent hastanelerinin mukavelesi yok” dedi. Tatlıoğlu, şöyle devam etti: “Türkiye’de bu manada yargı var hukuk yok. Hukuk olmadığı için bütün bu düzenlemeler rant çarkı içerisinde yapılıyor. 1 lira maliyetli bir iş 5 misline mal oluyor.”

Bandırma-Osmaneli tren çizgisinin temelinin 2012 yılında Binali Yıldırım tarafından atıldığını hatırlatan Tatlıoğlu, şunları söyledi: “2016’da bitirilecekti. Liyakate uygun olmayan düzenlemeler nedeniyle çok yanlış etüt çalışmaları nedeniyle yüz milyonlarca lira havaya gitti, tüneller çöktü, yol güzergahları değişti. 2016’da tekrarlandı 2019’da devreye girecekti. 2020’de tekrarlandı 2022’de devreye girecekti.”

9 milyar TL’lik ihalenin maliyetinin bugün 50 milyar TL’nin üzerine çıktığını da vurgulayan Tatlıoğlu, “Türkiye’de yargı olsa da hukuk olmadığı için rantçı bir yapıyla kaynaklar rant çerçevesinde harcanıyor ve projeler çok yüksek maliyetlere çıkıyor. Biz projeye değil ranta karşıyız” dedi. Osmangazi Köprüsü’nü de örnek gösteren Tatlıoğlu, 2.5 kilometre uzunluğundaki bir köprünün maliyetinin dünyadaki ortalama fiyatının 1.2 milyar dolar civarında olduğunu söz eden Tatlıoğlu, Hazine’nin 2035 yılına kadar ödeyeceği paranın 13 milyar TL olduğunu söyledi. Tatlıoğlu, “Türkiye’de yaklaşık 156 milyar liralık KÖİ projeleri dahil olmak üzere şeffaflıktan uzak, kontrolden mahrum bir işleyiş var. KÖİ projeleri 65 milyar dolara mal edilebiliyor. 90 milyar dolar, rant olarak gözüküyor” dedi.

Paylan: İhaleler misli misli sayılarla yapılıyor

HDP Eş Genel Lider Yardımcısı Garo Paylan da pazarlık adabı yapılan ihalelerle kamu ziyanına yol açıldığını argüman etti. Paylan, “Yasa, inanılmaz hallerde tercihli ihale sistemini söylerken neredeyse tüm kamu ihalelerinde yandaş müteahhitlere verilmesi için bu yasa kullanılıyor. Bütün ihaleler, olması gerekenin çok üzerinde misli misli sayılarla yapılıyor. Bu soygun çarkının bir ögesidir. Siyasetten yandaşa, yandaştan siyasete olan bir çark. Olan vatandaşa oluyor” dedi.

Garo Paylan

Meclis’in bir fren sistemi olmadığını da söz eden Paylan, “Bütün bu süreçlerin sorgulanması, AKP-MHP çoğunluğu ile durduruluyor. Sayıştay aslında gerekli incelemeyi yapamıyor. Biz projelere itiraz etmiyoruz. Sıkıntı, 1 liralık işi 5 liraya yapıyorsanız itirazımız buna” diye konuştu.

Kamu İhale Kanunu’nun 21/b bendine nazaran doğal afetler, salgın hastalıklar, can ve mal kaybı tehlikesi üzere evvelce öngörülemeyen yahut üretim tekniği açısından özellik arz eden hallerin ortaya çıkması halinde ihaleler acil bir halde pazarlık metoduyla yapılabiliyor.

Eray Görgülü

©Deutsche Welle Türkçe