Bankaların Karnesi Pekiyi: Uzmanlar Bankaların Kârlarını Nasıl Yorumladı?

Türkiye’nin en büyük 10 mevduat bankasının 2021 yılında etkin toplamı 7,3 trilyon liraya ulaştı. 2020 yılına nazaran ilgili bankaların faal büyüklüğü yüzde 49,2 artış gösterdi. 2020 yılında en büyük 10 bankanın faal toplamı 4 trilyon 881 milyar lira seviyesinde bulunuyordu.

Ziraat Bankası, geçen yıl sonu prestijiyle 1 trilyon 371 milyar lira ile dalın en büyük faaline sahip bankası unvanını korudu. 2020 yılında 942,6 milyar lira olan bankanın faali büyüklüğü, 1 yıllık müddette yüzde 45,4 artış gösterdi.

Dalın en yüksek ikinci faaline sahip banka VakıfBank oldu. VakıfBank, 2021 yılında faalini yüzde 44,1’lik artışla 1 trilyon 7 milyar liraya taşıdı. Böylelikle faal büyüklüğü 1 trilyon lirayı aşan ikinci banka unvanını aldı.

İş Bankası ise 926,7 milyar liralık etkinle dalın üçüncü büyük bankası olurken, özel bankalar ortasında ise birinci sırada yer aldı. İş Bankası’nın etkin büyüklüğü kelam konusu periyotta yüzde 56 arttı.

Halkbank 901,2 milyar liralık faal büyüklükle 4’üncü sırada yer alırken, bu bankayı 757,8 milyar lira ile Garanti BBVA, 736,8 milyar lirayla Yapı Kredi, 708,9 milyar lirayla Akbank, 371,4 milyar lirayla QNB Finansbank, 308,9 milyar lirayla DenizBank ve 194,1 milyar lirayla TEB izledi.

Son bir yılda etkin büyüklüğü en fazla artan banka yüzde 63,4 ile QNB Finansbank oldu.

Kamu bankalarının kredi stoku 1,9 trilyon liraya, özel bankaların kredi stoku 2,2 trilyon liraya ulaştı.

AA muhabirinin bankaların konsolide olmayan finansal tablolarından derlediği bilgiye nazaran, bankalar, salgın devri başta olmak üzere faaliyetleri gereği gerçek bölüme, KOBİ’lere, esnafa ve tüketicilere kredi imkanlarını kesintisiz sundu. 2021 yıl sonu prestijiyle en büyük 10 bankanın kredi takviyesi 4 trilyon 118,3 milyar liraya ulaştı.

Geçen yıl sonu prestijiyle kredi takviyesi en yüksek banka 778,4 milyar lirayla Ziraat Bankası oldu. Bankanın, 2020 yılına nazaran kredi stokundaki artışı yüzde 29,6 oldu. Ziraat Bankası’nın akabinde kredi stoku en yüksek bankalar 592 milyar lirayla VakıfBank, 539,6 milyar lirayla Halkbank, 514,2 milyar lirayla İş Bankası ve 424,9 milyar lirayla Garanti BBVA oldu.

Bankacılık analistleri gerçek bölüme, KOBİ’lere, esnafa ve tüketicilere uygun maliyetli krediler veren kamu bankalarının, salgın devrinde kârı öncelemediğini, endüstride çarkların dönmesini, esnafın faaliyetlerini sürdürebilmelerini birinci sıraya koyduğunu belirtti.

Kelam konusu periyotta kredi stoku en fazla artanlar bankalar yüzde 42,4 ile QNB Finansbank, yüzde 40,7 ile İş Bankası ve yüzde 40,2 ile DenizBank formunda sıralandı.

Kamu bankalarının 2021 yıl sonu prestijiyle kredi stoku 1,9 trilyon liraya, özel bankaların ise 2,2 trilyon liraya ulaştı. Böylelikle 10 büyük bankanın toplam kredi stokunun yüzde 46,4’üne kamu bankaları, yüzde 53,6’sına özel bankalar sahip oldu.

Bankaların en büyük fon kaynağı durumundaki mevduatlar da 2021 yılında 4,6 trilyon liranın üzerine çıktı. Dalın 10 büyük bankasının mevduat toplamı 2020 yılına nazaran yüzde 51,3 arttı.

Ziraat Bankası, 949,7 milyar liralık mevduatla dalın önderi olarak pozisyonunu sürdürdü. Son bir yılda bankanın mevduat toplamı yüzde 50,6 yükseldi. Kesimin en yüksek ikinci mevduatına sahip bankası 625,9 milyar lira ile Halkbank olarak kayıtlara geçti. Bu bankayı 595,6 milyar lira ile İş Bankası, 590,9 milyar lira ile VakıfBank, ve 513 milyar lira ile Garanti BBVA takip etti.

Son bir yılda mevduat hacmi en fazla artış gösteren bankalar yüzde 73,8 ile QNB Finansbank, yüzde 61,5 ile İş Bankası ve yüzde 59,6 ile Garanti BBVA oldu.

Türkiye’nin en büyük 10 mevduat bankasının 2021 yıl sonu prestijiyle özkaynak büyüklüğü bir evvelki yıla nazaran yüzde 11,9 artışla 476,5 milyar liradan 533,5 milyar liraya yükseldi. Ziraat Bankası 67,1 milyar liralık özkaynakla doruktaki yerini korurken, bu bankası 86,9 milyar lira ile İş Bankası, 78,9 milyar lira ile Garanti BBVA, 76 milyar lira ile Akbank ve 63,5 milyar lira ile Yapı Kredi takip etti.

2021 yılında İş Bankası elde ettiği 13,5 milyar liralık kârla listenin birinci sırasında yer aldı. Bir evvelki yıla nazaran kârını yüzde 97,7 artırmayı başaran İş Bankası’nı 13,1 milyar lira ile Garanti BBVA, 12,1 milyar lira ile Akbank ve 10,5 milyar lira ile Yapı Kredi izledi. Sırasıyla bu bankaların kâr artışı yüzde 109,6, yüzde 93,5 ve yüzde 106,5 oldu.

Kesimin en büyük faaline sahip bankası olan Ziraat Bankası ise 6,3 milyar lira kâr elde etti. Bankanın bir evvelki yıla nazaran kârı ise yüzde 19,6 azaldı.

VakıfBank, geçen yıl 4,2 milyar lira kâr sağlarken, yıllık bazda kârı yüzde 16,7 düşüş gösterdi. Halkbank da kârı gerileyen öteki bir banka oldu. Geçen yıl 1,5 milyar lira kâr elde eden Halkbank, 2020 yılına kıyasla yüzde 42 düzeyinde kârında düşüş yaşadı.

Geçen yıl QNB Finansbank, 3,9 milyar lira, DenizBank 3,5 milyar lira ve TEB 1,9 milyar lira kâr elde etti. Bu bankaların kâr artışları sırasıyla yüzde 43, yüzde 97,8 ve yüzde 62,5 oldu.

Kelam konusu en büyük 10 mevduat bankasının 2021 yılı toplam kârları değerlendirildiğinde, kamu bankaları yaklaşık 12 milyar lira, özel bankalar 58,5 milyar lira kâr elde etti. Böylelikle 70,5 milyar liralık kârın yüzde 17’sine kamu bankaları, yüzde 83’üne özel bankalar sahip oldu.

Bankacılık analistleri, geçen yıl döviz kurlarında yaşanan artışla birlikte bilançodaki yabancı para kalemlerde yükseliş görüldüğünü belirtti. Bilhassa YP mevduat ve YP kredi tarafındaki genişlemede döviz kurlarındaki artışın tesirinin göz önünde bulundurulması gerektiğini söyleyen analistler, kamu bankalarının kârının 2020 yılına kıyasla azalmasına dikkati çekti.

Analistler, bilhassa Kovid-19 salgını devrinde kamu bankalarının gerçek dalı ve hane halkını destekleyici değerli paketler açıkladığını anımsattı. Kamu bankalarının salgın periyodunda kredi kanallarını açık tuttuğunu vurgulayan analistler, gerçek bölüme, KOBİ’lere, esnafa ve tüketicilere uygun maliyetli krediler veren kamu bankalarının, salgın periyodunda kârı öncelemediğini, endüstride çarkların dönmesini, esnafın faaliyetlerini sürdürebilmelerini birinci sıraya koyduğunu söyledi.

Kamu bankalarının salgın periyodunda ellerini taşın altına koyduklarının altını çizen analistler, uygun maliyetli kredilerin tesirlerinin salgının ikinci yılında da sürmesi sebebiyle kamu bankalarının kârlarının geçmiş yıl ortalamalarının altında kaldığını tabir etti.

Analistler, bankaların faaliyetlerinden kâr elde edilip bünyede bırakılması ve sermayedarın ek para koymasıyla lakin özkaynaklarını güçlendirebildiklerini söyledi.

Özel bankaların kârlarını ikiye katlamalarının hem özkaynaklarını güçlendirmesi hem de ekonomik büyümeye potansiyel takviye vermesi açısından çok kıymetli olduğunu vurgulayan analistler, kamu bankalarının da gelecek devirde sermaye artırımlarını gerçekleştirecek olmasının salgını olumsuz tesirlerini bertaraf etmek için kıymetli olacağını söz etti.

Bankacılık analistleri, kamu bankalarının yapacağı 48,6 milyar liralık sermaye artırımının bankaların sağlamlığını daha da artıracağını lisana getirdi.

2020 ve 2021 yıllarında faal toplamı en yüksek 10 büyük mevduat bankasını kredi stoku, mevduat hacmi, faal toplamı, özkaynak büyüklüğü ve periyot kârı şöyle (bin TL):