Rusya ve Ukrayna krizi ile oturup kalkarken, bir yandan can sıkıcı savaş gündemi öbür yandan ise Türkiye’ye bilhassa ekonomik tesirleri çokça gündemde yer alıyor. Türkiye’ni kırılgan iktisadı ile yakın ticari bağlantılarının olduğu iki ülkenin çatışması ortasında kalmasına geçen haftalarda Türkiye’nin kredi notunu düşüren Fitch de ihtar da bulundu.
Merkez Bankası faizi değiştirmese de riskler yüksek! Fitch Ratings Yöneticisi ve Türkiye analisti Erich Arispe, Rusya ve Ukrayna kaynaklı gelişmelerin, artan emtia fiyatlarının ithalat faturasını yükseltmesiyle 2022’de Türkiye’nin cari istikrarını etkileyebileceğini söyledi. Rusya pazarının kıymeti göz önüne alındığında yaşanan gelişmelerin turizm kesimindeki toparlanmayı baskılayabileceğini belirten Arispe, yüksek emtia fiyatlarının iktisada sağlanan takviyelerin maliyetini artırabileceğine dikkat çekti.
Dünya’dan Elif Karaca’nın sorularını yanıtlayan Arispe, KDV indirimlerinin hissedilen fiyat baskılarının bir kısmını hafifletebileceğini lakin bilhassa döviz kuru geçişkenliğinin devam etmesi, güç fiyatlarındaki artışlar ve bozulan enflasyon beklentileri göz önüne alındığında yüksek enflasyonu denetim altına alma eforlarına değerli bir katkı sağlamayacağını vurguladı.
Arispe, Merkez Bankası son iki toplantısında siyaset faizini yüzde 14’te tutsa da Fitch’e nazaran bir sonraki genel seçimler öncesinde ek mali gevşeme ve ekonomik canlandırma tedbirleri alınması riskinin yüksek olduğunu da ekledi.
Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, iki hafta evvelki değerlendirmesinde, Türkiye’nin kredi notunu ‘BB-‘den ‘B+’ya indirmişti.
Rusya ve Ukrayna kaynaklı gelişmelerin Türkiye’nin turizm gelirleri ve münasebetiyle cari istikrar üzerinde ne üzere tesirleri olur? Rusya ve Ukrayna kaynaklı gelişmeler artan emtia fiyatlarının (tarımsal emtia ve güç dahil olmak üzere) ithalat faturasını yükseltmesiyle 2022’de Türkiye’nin cari istikrarını etkileyebilir. Bir öteki kıymetli risk ise çatışmaların ağırlaşmasının seyahatleri olumsuz etkilemesi olarak görünüyor. Rusya pazarının değeri göz önüne alındığında yaşanan gelişmeler, turizm kesimindeki toparlanmayı baskılayabilir. Turizm gelirleri 2021’de 2019 düzeylerinin yüzde 70’ine ulaşmış ve Nisan-Temmuz aylarında pandemi kaynaklı hava seyahati kısıtlamasına karşın Rus ziyaretçiler geçen yıl toplam ziyaretçilerin yüzde 19’unu oluşturmuştu.
Emtia fiyatlarındaki artış Türkiye’nin enflasyonla uğraşına nasıl yansıyacak? Yüksek emtia fiyatları üretici fiyatları üzerinde baskı oluşturmaya devam ederken (Ocak ÜFE yaklaşık %94) enflasyon beklentilerinde devam eden bozulma, 2022 sonu enflasyon iddiamız için üst istikametli bir risk oluşturuyor. Yüksek emtia fiyatları ayrıyeten, iktisada sağlanan takviyelerin maliyetini de artırabilir.
Rusya için açıklanan yaptırımların Türkiye’ye ne üzere tesirleri olacağını düşünüyorsunuz? Rusya’ya yönelik açıklanan yaptırımların bölge ülkelerinin ekonomilerine direkt kıymetli bir tesirinin olmayacağını düşünüyoruz. Yaptırımların artması potansiyelini dikkate alacak olursak, örneğin Rus bankalarını yahut emtia üreticilerini gaye alacaksa memleketler arası finans ve emtia piyasaları için ve Türkiye’nin değerli ihracat pazarları açısından Rusya’nın reaksiyonu belirleyici olacaktır.
Hükümetin temel besin eserlerindeki son KDV indirimlerinin kıymetli bir katkısı olacağını düşünüyor musunuz? Bu maksada yönelik tedbir, tüketiciler tarafından hissedilen fiyat baskılarının bir kısmını hafifletebilir, fakat bilhassa döviz kuru geçişkenliğinin devam etmesi, güç fiyatlarındaki artışlar ve bozulan enflasyon beklentileri göz önüne alındığında yüksek enflasyonu denetim altına alma uğraşlarına değerli bir katkı sağlamayacak.
2023 genel seçimleri öncesinde ek mali gevşeme riski olduğunu düşünüyor musunuz? Merkez Bankası son iki toplantısında siyaset faizini yüzde 14’te tutsa da Fitch, bir sonraki genel seçimler öncesinde ek nakdî gevşeme ve ekonomik canlandırma tedbirleri alınması riskinin yüksek olduğunu düşünüyor. Cumhurbaşkanı ve öteki hükümet yetkilileri tarafından yapılan son açıklamalar, en azından kısa vadede faiz oranlarını artırmanın bir siyaset seçeneği olmadığı görüşümüzü doğrulamakla kalmıyor, tıpkı vakitte faiz oranlarının daha da düşürülmesinin masada kalmaya devam ettiğini de teyit ediyor.