Karadeniz’de Ticareti Savaş Vurdu: Ürünlerin Fiyatları Tavan Yaptı!

Avrupa ve Asya’nın kavşağındaki emtia hareketinin ana arterlerinden biri olan Karadeniz, Ukrayna’daki çatışmalarla dünyanın odağına yerleşti. Rusya’yı milletlerarası finansal sistemden ve ekonomilerden izole etmeyi amaçlayan kapsamlı yaptırımların yürürlüğe konulması devam ederken, global emtia ticaretinin değerli bir geçiş yolu olan Karadeniz’den yapılan sevkiyatların kısmen durması hammadde fiyatlarının olumsuz etkiliyor. Rusya ile Batı ortasında krizin derinleşmesinin emtia fiyatlarını daha da yükselteceği uyarısı yapılıyor.

Yarım düzine ülkenin kıyısı olan Karadeniz; güç, çelik ve tarım eserleri ticaretinde başka birçok ülke için hayati ehemmiyete sahip. Rusya, Azerbaycan ve Kazakistan’dan gelip Karadeniz’deki terminallerden dünyaya açılan petrol eserleri gemileri hem doğuda hem batıda birçok ülkenin en önemli güç kaynağı. Dünyanın ekmek sepeti olarak da bilinen bölgedeki limanlarından yılda on milyonlarca ton tahıl ve bitkisel yağ tedarik ediyor.

Ukrayna’da limanlar ve hava alanı kapandı. 

Dünya’dan Evrim Küçük haberine göre, araştırmacı UkrAgroConsult’a nazaran, Ukrayna’nın güneybatı limanları Odessa, Pivdennyi, Mykolayiv ve Chornomorsk, tahıl ihracatının neredeyse yüzde 80’ini gerçekleştiriyor. Hem Rusya hem de Ukrayna global hububat ve bitkisel yağ ticaret akışında önemli tartısı olan ülkeler ve sahip oldukları limanların kapanması ve gemi seferlerinin engellenmesiyle ayçiçek yağı, mısır ve buğday üzere emtia fiyatlarının yakın vadede daha da yükselmesi bekleniyor. yüksek tutması bekleniyor. 

Bunun yanında Ukrayna, Avrupa için kıymetli bir çelik kaynağı iken, Rusya dev bir metal üreticisi. Kömür fiyatlarında da tesirin yüksek olduğu görülüyor.

Goldman Sachs, Rusya’ya yönelik yaptırımlarının kısa vadede emtia fiyatlarında süratli bir yükselişe neden olacağını belirtiyor. Goldman Sachs, Rusya’nın değerli üreticilerden biri olduğu petrol, gaz, alüminyum, paladyum, nikel, buğday ve mısır fiyatlarında yükseliş beklediklerini vurguluyor.

Ticari kaynakların S&P Küresel Platts’a verdiği bilgiye nazaran, Ukrayna ve Rusya’dan yapılan ayçiçek yağı sevkiyatları, Ukrayna’daki bombalama haberlerinin akabinde durduruldu ve alıcılar siparişlerini takip etmekte zorlanıyor.

• Ukrayna, 2020-21 periyodunda global ihracatın yüzde 46.9’unu oluşturan 5.27 milyon ton ayçiçek yağı ihraç ederken, ticaret datalarına nazaran Rusya’nın global ticaretteki hissesi yüzde 29.9 olarak gerçekleşti.
• Ukrayna yağının en kıymetli destinasyonları Hindistan, Çin, Hollanda, İspanya ve Irak.

• Ukrayna’dan ihraç edilen FOB Karadeniz Ayçiçeği yağının fiyatı 1 Ocak’tan bu yana yüzde 12 artışla 1.1480 dolar/tona yükseldi. Soya fasulyesi yağı yılbaşından bu yana yüzde 21 artışla 1.600 dolara yaklaşırken, ham palm yağı FOB Endonezya yüzde 13 artış kaydetti. Ayçiçek yağı, palmiye ve soya fasulyesi yağından sonra dünyanın en çok ticareti yapılan üçüncü bitkisel yağı.

i.dunya.com

Ukrayna ve Rusya, ABD Tarım Bakanlığı’na nazaran 2021-22 pazarlama yılında global buğday ticaretinin neredeyse yüzde 25’ini gerçekleştirecek.

• Ukrayna buğdayının en değerli pazarları Endonezya, Pakistan, Bangladeş, Mısır ve Fas olarak sayılabilir.

• Rus buğdayının en büyük pazarları ortasında ise Türkiye, Kazakistan, Mısır, Libya ve Belarus bulunuyor.

• Ukrayna, 2021-22 (Temmuz- Haziran) pazarlama yılında şimdiye kadar buğday sevkiyatlarında yüzde 27 artış gördü ve komşu Rusya’nın ihracat vergilerini artırmasıyla ihracatı 16.1 milyon tona yükseldi. 2021-22 döneminde Ukrayna’nın buğday ihracatı 22.5 milyon ton olarak iddia ediliyor. Dünyanın en büyük buğday ihracatçısı olan Rusya, 2021-22 (Temmuz-Haziran) 36.5 milyon ton ihracat yapmayı planlıyor.

• Karadeniz buğday fiyatları, Rusya’nın işgalinden sonra 24 Şubat’ta yükselen vadeli süreçlerdeki yükselişe rağmen büyük bir oynaklık yaşadı. Ukrayna’nın buğday ihracat fiyatları son haftalarda aylık yüzde 3.4 düşüşle 309 dolar/ tona geriledi. Rusya’nın buğday ihracat fiyatları da aylık yüzde 5.2 düşüşle 313 dolar/tona indi. Vadeli süreçlerde ise buğday fiyatı kile başına 9 doların üzerinde süreç görerek 9 yılın en yüksek düzeyine yakın hareket ediyor. Fransa, Arjantin ve Uruguay’ın kapısı çalınıyor.

• Buğday ithalatçıları diğer ülkelerin kapısını çalmaya başladı. Örneğin Mısır, bir ihalesini iptal etti ve Fransız buğdayı almak için harekete geçti. Tunus’ta Tarım Bakanlığı, mümkün bir tedarik ezasına önlem olarak Uruguay, Bulgaristan ve Romanya ile görüşmeler halinde olduklarını bildirdi. Endonezya’daki un üreticileri buğday için yeni bir kaynak aramaya başladı. Fas merkezli bir değirmencilik kümesi da, Arjantin, Fransa ve Polonya’dan alım yapmayı planladığını belirtti. Nijerya da Rus buğdayının kıymetli bir müşterisi. Uzmanlara nazaran Karadeniz buğdayına erişim sorununun derinleşmesi ve talebin öteki pazarlara yönelmesi fiyat baskılarını artıracak.

• Rusya’nın buğday üretimi alanlarındaki askeri hareketliliği ve bundan ötürü oluşacak ihracat kısıntıları fiyatların daha fazla etkilenmesine neden olacak. Bilhassa Rusya’nın ayrılıkçı bölgelere yanlışsız askeri harekatının yarattığı rahatsızlık ve buna bağlı olarak ekili alanların pasif kalması üretimi direkt etkileyecek.

14 Şubat prestijiyle Ukrayna 2021-22 mali yılında 17.37 milyon ton mısır ihraç etti.

• Yılın tamamında ihracatın geçen yılın 10 milyon ton üzerine çıkarak 33 milyon ton olarak gerçekleşeceği kestirim ediliyor. Ülkenin global ihracat içindeki hissesinin da yüzde 16 olması bekleniyor.

• Ukrayna’da durumun nasıl gelişeceğine dair belirsizlik devam ederken, ülkeden yapılan ihracatın muhtemel rastgele bir halde kısıtlanması mısır alıcılarını ABD’ye yönlendirebilir. Çin ve AB, Ukrayna mısırının önde gelen müşterisi.

• Global borsalarda mısır vadeli fiyatları işgal sonrasında, sekiz ayın doruğu 7.75 dolar/kile düzeyine kadar çıktı. Ukrayna çıkışlı mısır FOB Karadeniz de ocak başına nazaran yaklaşık yüzde 6 artışla 289 dolar/tonu gördü.

Ukrayna’nın çeliği, Avrupa’nın ithalatının yaklaşık 10’da birini oluşturuyor, bu nedenle fabrikalarda yahut sevkiyatlarda rastgele bir aksama, kıtanın esasen gergin olan pazarını sıkılaştıracak ve geçen yıl rekor düzeye ulaşan fiyatların yüksek kalmasına neden olacak.

• Ukrayna’daki kıymetli üreticiler ortasında, Dinyeper Irmağı kıyısındaki alanlar ve Maripol’daki iki büyük fabrika da dahil olmak üzere, ülkenin doğudaki endüstriyel merkezinde tesisleri bulunan Metinvest yer alıyor.

• Avrupalı metal devi ArcelorMittal, Ukrayna’nın en büyük üretim tesislerine sahip.

• Ferrexpo, çelik üretiminde kullanılan yüksek kaliteli bir eser olan demir cevheri pelet üretiminde dünyanın üçüncü büyüğü ve geçtiğimiz hafta Avrupa’daki müşterileri için zorlayıcı sebep ilan etti.

• Boru üreticisi Interpipe’ın da ülkenin doğusunda bir fabrikası var.

• United Co. Rusal International, ülkenin güney kıyısındaki Mykolayiv’de bir alümina tesisi işletiyor. Tesis 1.7 milyon ton kapasiteye sahip.

API2 Rotterdam Kömürü Vadeli Süreçler Piyasası’nda mart vadeli kontratlarda kömürün ton fiyatı TSİ 16.53’te 256 dolara çıktı.

Rusya’nın Ukrayna’ya hücumları nedeniyle Batı ülkelerinin Rus bankalarını SWIFT’ten çıkarma ve Rusya Merkez Bankası varlıklarını dondurma kararı sonrası, piyasa açılışında 235 dolardan süreç gören kömürün ton fiyatı yaklaşık yüzde 18 arttı.

Böylelikle, geçen yıl martta tonu 69 dolar düzeyinde olan kömür fiyatındaki artış yüzde 271’i buldu. Kömür fiyatları son bir ayda ise yüzde 65 yükseldi.