Serda Kranda Yazio: Ayşe Şule Bilgiç “Düşyeri”ni Anlatıyor

Çokça hak ettiğimiz ve gelecek başarılarımızın habercisi olan bir muvaffakiyet. Düş kurmanın önemli bir iş olduğunun da ispatı. Biz son 4 yıldır çocukların dijitaldeki tecrübelerini, onların gelişimini ve potansiyelini en üste çıkaracak bir yazılımı hayata geçirmek için çalıştık… Ve sonunda Düşyeri hazır oldu. Düşyeri’ni tüm telefonlara, tabletlere ve bilgisayara, Apple Store ve Google Play’den indirebilirsiniz. Burası, ekranları büsbütün çocuğun yaşına uygun bir tecrübeye dönüştüren özel bir yazılım. Canlıya çıktıktan çok kısa bir müddet içinde hiç pazarlama yapmadığımız halde 350.000 kullanıcıya ulaştık. Bu muvaffakiyet da hak ettiğimiz bir değerleme ile hoş bir yatırım almamızın önünü açtı. 

Bu planlı bir yatırım mıydı? Kimler Düşyeri’ne ortak oldu?

Elbette planlı bir yatırımdı. Biz dünyanın bütün çocukları için yola çıktık. Yalnızca Türkiye’nin çocukları değil gayemiz ve bu noktada yurt dışından bir SERİ A yatırımı almadan evvel Türkiye’den bir köprü yatırım tipine çıktık. Bu bizi Seri A ya götürecek bir orta yatırım tipi. Bu tıpta Düşyeri’ne şahane bayanlar, şahane adamlar ve şahane VC’ler ortak oldu. Ali Koç, APY Bilişim Vadisi GSYF, APY Start-up GSYF, Arda Kutsal, Ayşegül Akşak, Bergüzar Korel, Demir Karaaslan, Deniz İhtilal Cengiz, Esat Göktekin Dinçerler, Feride Tansuğ, Finberg, Halit Ergenç, İrem Can, İTK Venture, Kaan Taşkın, Koray Bahar, Nevzat Aydın, Kenan Çolpan, Özge Doğan, Re-pie, Timuçin Öğün, Varol Civil ve Zeynep Dereli artık bizimle…

Düşyeri’ni hangi muhtaçlığa yönelik olarak tasarladınız? Nereden indirebiliyoruz?

Grupça 2 temel motivasyonumuz vardı Düşyeri’ni tasarlarken. Bunlardan birincisi çocuklarımız dijitalde inançta değil, onlara inançlı bir dijital tecrübe yaratmalı, gereksinimiydi. Onlar artık dijital dünyaya doğuyor, dijitali büsbütün yasaklamak mümkün değil lakin inançlı bir dijital dünya kurgulayarak onların kullanımına açmak istedik. İkinci motivasyonumuz ise eğitim kesiminin kilitlendiği günümüzde, dijitalde eğitimde fark yaratmak, kişiselleştirilmiş eğitimi dijital aracılığı ile her konuta sokmak ve çocukların dijitalde geçirdikleri süreyi onların potansiyelini en üste taşıyacak halde kurgulamak. 

Düşyeri nasıl bir ekibin eseri? Kurguyu yaparken hangi disiplinlerden yararlandınız?

Düşyeri birinci günden beri disiplinlerarası bir yaklaşımla çalışıyor. Einstein’in hoş bir cümlesi var “Bir sorunu birebir düzlemden çözemezsiniz.” Eğitimi eğitim düzleminden, teknolojinin çocuklar için sıkıntılarını yalnızca teknoloji düzleminden bakarak çözemezdik. Biz psikoloji, eğitim, ideoloji ve nörobilim alanlarının teknoloji ile kesişiminde çalışıyoruz. Disiplinlerarası alanların çok verimli alanlar olduğuna inanıyoruz. Grubun en temel 3 ögesi var: Yazılım Grubu, Disiplinlerarası Teknoloji ve İçerik Geliştirme Takımı ve İdare Takımı.

İzledikleri ve duydukları olumsuz bilgilerin, görüntülerin çocuklar üzerinde ne üzere olumsuz tesirleri var?

Yaşlarına uygun olmayan içerikler çocukların tüm gelişimini sekteye uğratabiliyor. Bugün klinik çalışan arkadaşlarımla kendi ortamızda “dijital travması” diye isimlendirdiğimiz bir teşhis oluşmaya başladı. Yaşından evvel uygunsuz içeriklerle karşılaşan çocuğun bilişsel gelişiminin sağlıklı ilerlemediğini söylemek sıkıntı değil. Bu sebeple onlara dijitalde inançlı bir alan gerekiyor. İnançlı ve çok eğlenceli. Şu an çocuklara en güvendiğiniz görüntüyü bile açsanız platform çocuğu diğer tekliflerle yaşına uygun olmayan ve şiddet, cinsellik ve dehşet öğelerinin yer aldığı içeriklerle karşılaştırabiliyor. Bu da gelişimsel geriliğe sebep olabilecek meseleler yaratabiliyor. 

“Dünyada milyonlarca çocuğun internetteki tek yazılımı olacağız” diyorsunuz. Dünyada Düşyeri üzere öteki ne cins uygulamalar var?

Bizim açımızdan hususa yaklaşan diğer bir edutech şirketi yok. Yalnızca görüntü izletme platformları var mesela ya da yalnızca oyunlar var. Yalnızca kitapların olduğu uygulamalar var. Eğitici içeriklerin olduğu diğer appler de var fakat çocuğun dijitaldeki tüm gereksinimlerini onu tanıyarak, akıllı algoritmalarla işleyerek onun gelişimine takviye olma hedefinde bir 360 derece yazılım yok. Bu bir yandan şahane bir şey kimsenin olmaması fakat bir yandan da birinci olmanın zorluklarını beraberinde getiriyor. 

Öğretici içerikler mi var oyunlar mı? Kaç yaş aralığındaki çocuklar için kuruldu bu platform?

Her şey var. Neye gereksinimi varsa. Şu an yazılımda 70’den çok ve farklı uygulama, oyun var. Çocuk dediğimiz 18 yaşına girmemiş herkes demek lakin biz Düşyeri’ni birinci olarak dijitalde en yüksek risk altında olan 2-10 yaş için kurguladık. Vakit içinde üst yaşlara gerçek çıkabiliriz. Yapay zekâ temelli bir akıllı algoritma çalışıyor ardında. Önde ise çocuğunuza açıp, telefonu/tableti kilitleyip diğer hiçbir yere girmemesini sağlayan bir dijital tecrübe tasarladık. İçinde yüzlerce kendine ilişkin app olacak. Şu an 70’i geçti appler. Bu applerin içerikleri çocuğun yaşına nazaran değişiyor. Yani siz 4 yaşında bir çocuk için Düşyeri’ni kurdunuz ben 6 yaş için, ikimizin telefonundaki/tabletindeki ya da bilgisayarındaki yazılım büsbütün birbirinden farklı. Çocuğun oynadığı oyunlardan izlediği görüntülerden, dinlediği müziklerden, dinlediği/okuduğu kitaplardan onu yavaş yavaş tanıyan yapay zekâ bir müddet sonra ebeveynlere çocuk hakkında raporlamalar yapmaya başlıyor. Gelişimini birlikte izliyoruz yani. Anne babanın çocuğunu daha yakından tanımasına imkan sağlıyoruz. 

Düşyeri yalnızca çocuklar için değil anne-babalar için de değerli bir platform olmalı. Anne babaların çocuklarının gelişimi ile ilgili dertlerinin ne kadarına cevap oluyor Düşyeri?

Aslında biraz evvel bahsettiğim üzere. Yapay zekâ dayanaklı akıllı algoritma, çocuğun Düşyeri’nde geçirdiği vakitteki seçimlerinden, hareketlerinden ve anneden babadan aldığımız birtakım test sonuçlarından çocukla ilgili muhakkak bilgiler ortaya koyuyor ve bunu nizamlı olarak ebeveyne raporlamaya başlıyor. Böylelikle hem çocuğun güçlü ve zayıf yanlarını öğrenmiş oluyoruz hem de onun gelişimini takip ediyoruz. Hakikat vakitte yanlışsız müdahaleler için de bu çok değerli. Ebeveynleri “Acaba çocuğumuz için yanılgı mı yapıyoruz” hissinden kurtarmak ve çocuğunu yakından tanımasını sağlayıp çocuğun potansiyelini en yükseğe çıkarmak Düşyeri olarak hedefimiz. 

İnsanların genel fikri, platformun çok kapsamlı olduğu. Bunu nasıl sağlayabildiniz?

4-5 yıllık bilimsel dataların esere dönüştürüldüğü bir çalışma Düşyeri. Bir çocuğun dijitalde muhtaçlığı olan her şey bu yazılımın içinde. Biz tüm ekranların “Çocuk Modu” olmak ve sonra da onları bir arada büyütmek, potansiyellerini en üste çok eğlendirerek çıkarmak gayesindeyiz. Bunu, yaptığımız önemli çalışmalar ve yatırımlarla sağladık ve çok çalışarak elbette; disiplinlerarası çalışarak.

Ben tıpkı bilimin söylediği üzere 2 yaşına kadar ikisini de hiçbir ekranla karşılaştırmadım. Biz de bunu öneriyoruz tüm anne babalara. Konutumda duvarda baş köşede duran bir TV ekranım ise Davet Manas 6 yaşına geldiğinde oldu. Iraz Elif ise o sırada 9 yaşındaydı. Bizim için ekran 2,5 yaş sonrasında tabletlerle başladı ancak vadeli ve hudutlu. Hala da dijitalle ortaları vadeli, hudutlu ve yalnızca yaşlarına uygun platformlardan ibaret. İçerikleri tek tek uğraşıp ben seçiyordum. Keşke benden evvel biri, Düşyeri üzere her şeyin yaşa uygun hazır olduğu bir yazılımı yapmış olsaydı. Çok rahat ederdim. 

Çocuklarının ekranlara hapsolmasını hiç kimse istemiyor lakin bir yandan da her şey ekranlarda artık. Burada nasıl bir istikrar gözetmek gerek?

İşte tam burada biz devreye giriyoruz. Artık yasaklamanız mümkün değil. Aranızdaki bağı zedeler yasaklar. Ancak vadeli ve hudutlu kullanması konusunda onu ikna edebilirsiniz. Siz edemiyorsanız biz Düşyeri’nde onları ikna ediyoruz. Yaş küçüldükçe şu dediklerim çok kıymet kazanıyor ki ileri yaşlarda da değerini koruyor. Ne izlediği, ne oynadığı, ne kadar mühlet geçirdiği… Burada hudutlarınız yoksa çocuk için acil durum ilan edilmeli. 

Çocuklarla ilgili birinci projeniz Pepee idi ve çok başarılı oldu. Bir kuşağın hem anneleri hem çocukları için unutulmazlar ortasında olduğunu düşünüyorum. Bizim konutumuzda sabah kahvaltıları Pepee ile yapılırdı. Nasıl bir fikrin eseriydi Pepee ve neden devam etmedi?

Pepee benim çocuklar için manalı bir şey yapmak istiyorum ve doğmuş tüm çocukları ben doğurmasam bile kendi çocuğum biliyorum diye düşünürken ve onları toplu olarak nerede bulabilirim diye ararken ortaya çıktı. 2008 yılında tüm çocuklar yalnızca televizyon izliyordu. Ve çizgi sinema izliyorlardı. Kimse çizgi sinema yapmamıştı Türkiye’de ben bu duruma çok şaşırdım ve onlara vermek istediğim bildirileri ve eğitimi, çizgi sinema ile verebilirim diye tek başıma yola çıktım. 104 kısım Pepee izleyen bir çocuğun kazanımları diye bir içerik haritam vardı. Her kısmı işin uzmanlarına danışarak o kazanım için yazıyordum. Bu sebeple de hedefine ulaştı.

Şu an çocuklar üzerindeki tesirleri hakkında 35 farklı tez yazılmış durumda Pepee’nin. Benim gaye kitlem tüm çocuklardı ve bu çocuklar televizyonda çizgi sinema izlemekten çok dijitalde vakit geçirmeye başladıkları anda Düşyeri projesi başımda başladı. Onları dijitalde bir başlarına tehlikelerle bırakamazdım. Bırakmadım da. Pepee ise Düşyerinde 2-5 yaş kümesi için yeni kısımları ile hayatına devam ediyor. Lakin Düşyeri, çocuklar için çok öbür yararları olan özel bir proje.

Düş kurmak çok önemli bir iştir. Düş işlerinin ciddiye alındığı yere de Düşyeri diyoruz. Benim kendimi bildim bileli en ciddiye aldığım konudur hayatta. Düşlerimin yok olduğu gün bu yaşama gözlerimi kapamışım demektir. Su üzere hava üzere muhtaçlık. Ben hayatta yokluk yaratıcılık diye bir kavrama inanıyorum. Benim keşfettiğim bir kavram bu. Bir şey yok ise onu var etmeye çalışır insan yani düş kurar. Bu yüzden çocukların aşikâr noktalardaki yokluklarını dezavantaj olarak görmemek de gerekiyor. Biz çocukların düş kurma marifetlerini çok önemsiyoruz ve buna katkı sağlamayı çok istiyoruz. Hayatta, mucize dediğimiz her şey bir kişinin inandığı bir düşün gerçekleşmiş halidir. Ömür da ilahın bir düşü tahminen de. 

Çocukların kalbini nasıl bu kadar yakından biliyorsunuz? Bu annelikle mi alakalı?

Bence bunun için yaratılmışım. Bir çocuğu gördüğümde bütün geçmişini görebiliyorum gözlerinden. Yürekten hissediyorum meşakkatini da memnunluğunu da. Latife yapmıyorum lakin kitlesel olarak da onları duyumsuyorum. Muhtaçlıklarını hem bilimsel okumalarımdan hem de sezgilerimle biliyorum. Onlara nereden dokunabileceğimi de sezgilerim söylüyor. Bilim alanında aldığım eğitimlerin tamamı bu sezgilerimi daha da güçlendirdi. 

“İlham hepimizin içinde olan bir potansiyeldir, gerçek dünya ilhamı unutturur” diyorsunuz. Siz ilhamınızı nasıl ortaya çıkarıyorsunuz?

Sakin kalarak. Konuşmadan vakit geçirerek. Ben kainatı yaradan şanlı bir güce, ilahi bir varlığa ismine kim ne derse desin inanıyorum. Onunla vakit geçirmek bana çok düzgün geliyor. Hem yorgunluklarım gidiyor hem de ilham bu türlü vakitlerde geliyor. Dünyada yaşamış hiçbir kişi yoktur ki gerilimden titrerken, yüzlerce dünyevi meseleye korkularından ataklar geçirirken ilham gelmiş olsun. İlham dünyevi nizama karşı tatlı bir vurdumduymazlık, tatlı bir aylaklık hali gerektirir.

Twitter

Instagram