TCMB’den zorunlu karşılık düzenlemesi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) yeni zarurî karşılık düzenlemesi bankalara bir mektip gönderilerek ilave ve faiz ödemesi sonlandırıldı.

Merkez Bankası buna nazaran, TL cinsi mecburî karşılıklara uyguladığı faiz oranını sıfıra çekerken, gerçek şahıslarda dövizden dönüşüme uyguladığı ek faiz ödemesini de sonlandırdı.

Komite sisteminde değişiklik yapıldı

TCMB dövizden TL’ye dönüşüm sağlayamayanlar için döviz hesaplarına yüzde 1,5 olarak daha evvel uygulayacağını açıkladığı komite sisteminde değişikliğe de gitti.

15 Nisan’dan itibaren geçerli

Banka Cuma günü bankalara gönderdiği yazı ile gerçekleştirdiği değişikliklerin 15 Nisan tesis tarihinden itibaren geçerli olacağını belirtti.

Değişiklik öncesi mecburî karşılıklara TL hissesini artırıcı tarafta yüzde 8,5 ile yüzde 14 ortasında farklılaşan faiz oranları uygulanıyordu.

Merkez Bankası bankalara yazı gönderdi

TCMB gönderdiği yazıda, “Türk Lirası cinsinden tesis edilen mecburî karşılıklara uygulanacak faiz/nema oranı yüzde sıfır olarak belirlenmiş ve yurt içi yerleşik gerçek bireylere ilişkin hesapların dönüşümüne bağlı olarak Türk Lirası mecburî karşılıklara ek faiz/nema ödenmesi uygulamasına son verilmiştir.” dedi.

Yüzde 20 dönüşümü sağlayamayanlara 2 ay öteleme

TCMB gerçek ve hukuksal bireyler için farklı ayrı DTH’tan TL’ye yüzde 20 dönüşüm oranı amacına ulaşılması için belirlenmiş olan 8 Temmuz tarihini 2 Eylül’e erteledi.
TCMB, 2020 sonunda sıfırlanan döviz kurul oranlarını dövizden TL’ye dönüşün yüzde 10 ve yüzde 20 oranlarını aşikâr tarihe kadar sağlayamayanlar için sıfırdan yüzde 1,5’e yükseltmişti.

Uygulamaya nazaran dönüşüm oranlarını tutturamayan bankalar dolar ve euro cinsinde yıllık yüzde 1.5 oranında komite oranlarını uygulaması yaklaşık 3 ay ötelenmişti. Uygulama kurul ödememek için yüzde 10 oranında DTH dönüşüm oranı için 15 Nisan’a, yüzde 20 oranında dönüşüm için 8 Temmuz’a kadar yapılmasını öngörüyordu.

Dönüşüm sağlayamayan bankalara da “iki kat” komite

Reuters’in haberine nazaran, artık ise 8 Temmuz tarihi 2 Eylül’e ötelenmiş oldu. TMCB ayrıyeten 2 Eylül’e kadar yüzde 10 oranınında dönüşüm sağlayamayan bankalara da “iki kat” komite uygulayacak.

TCMB’nin komite uygulamasında yaptığı değişiklikler:

*Gerçek kişi dönüşüm oranının hesaplanmasında dalda yeknesaklığı sağlamak üzere, kelam konusu oranın paydasında yurt içi yerleşik gerçek bireyler olarak DT200H Döviz Tevdiat Hesapları/Yabancı Para İştirak Fonu Bilgi Cetveli’nde raporlanan yurt içi yerleşik gerçek şahıslar ile yurt dışı şubeler nezdinde izlenen yurt içi yerleşik gerçek şahıslara ilişkin hesaplar dikkate alınacak.

*Altın hesaplarından Türk Lirası mevduat/katılma hesaplarına dönüşen meblağlar dönüşüm oranı hesaplamasının hisse kısmında dikkate alınacak, öbür taraftan hissede kısmında altın hesapları yeralmayacak.

*Gerçek ve hükmî şahıslar için farklı başka yüzde20 dönüşüm oranı gayesine ulaşılması için belirlenmiş olan tarih 8 Temmuz 2022 yerine 2 Eylül 2022 olarak uygulanacak, gayeye ulaşamayan bankalardan 2 Eylül 2022 yükümlülük tarihinden itibaren ilgili mecburî karşılık tesis devrinin bitimini takip eden ikinci iş günü kurul tahsil edilecek.

*2 Eylül 2022 yükümlülük tarihi prestijiyle dönüşüm oranı gerçek ve hükmî şahıslar için başka ayrı yüzde 10’a ulaşamayan bankalardan alınacak kurulun oranları Tarife Cetveli’nin 30’uncu unsurunda düzenlenmiş olan komite oranlarının iki katı olarak uygulanacak.

*Hedeflere ulaşıp daha sonraki devirlerde tekrar gayenin altına düşen bankalardan amacın altına düştükleri devirler için komite tahsil edilecek, üzerinde kaldıkları periyotlar için komite tahsil edilmeyecek.

Zarurî karşılık nedir

Mecburî karşılık, mecburî karşılık oranı ya da munzam karşılık olarak nitelendirilen kavram, mevduat kabul eden bankaların bu mevduatlara karşılık olarak Merkez Bankası’nda bulundurmak zorunda oldukları mevduatların oranına deniyor. Bu oran da Merkez Bankası tarafından kararlaştırılıyor.