ABD’de kürtaj krizi büyüyor

Yüksek Mahkeme bir karar vermeden evvel Demokratlar, kürtajı yasal teminat altına almak istiyor fakat Senato’daki dağılım buna imkân vermiyor. Kongre’nin alt kanadı ABD Temsilciler Meclisi, geçen eylülde kürtaj hakkını koruyan bir tasarıyı onaylamıştı. Metnin yasalaşması için üst kanat Senato’dan da geçmesi gerekiyor. Lakin burada Demokratlar ile Cumhuriyetçiler ortasında 50-50 eşitlik kelam konusu.

PROSEDÜR TARTIŞMASI

“Senato’nun denetimi hiç bu kadar değerli olmamıştı” diyen Demokrat Kongre üyesi Tim Ryan, ‘filibuster’ (kürsü işgali) uygulamasına son vererek ilgili maddeyi ivedilikle geçirme davetinde bulundu. “Filibuster” uygulaması, 100 üyeli Senato’da 60 oy ihtiyacı olarak özetlenebilir. Zira bilhassa hassas bahislerle ilgili yasa tasarılarına karşı olan senatörler, uzun konuşmalar yaparak bu yasama organını kitleyebiliyor. Bu mahzur de beşte üç çoğunluk ile aşılabiliyor. Bu da Demokratların, en az 10 Cumhuriyetçinin takviyesine gereksinim duydukları manasına geliyor. Bu zorluğu aşmak isteyen Demokratlar, filibuster uygulamasının askıya alınarak salt çoğunluğun dikkate alınmasını talep etti. Lakin yıl içinde bu yola yalnızca 3 defa başvurma hakkı bulunması, yılın kalanındaki öteki düzenlemeler için zorluğa neden oluyor.

ORTA SEÇİMLER KRİTİK

Senato’daki durum Kasım 2022’de yapılacak orta seçimleri çok daha kritik hale getirirken, ABD Lideri Joe Biden da “Eğer mahkeme kararı bilakis çevirirse, bayanların seçim yapma hakkını korumak seçilmiş yetkililere düşecek” diyerek vatandaşları, kürtaj hakkını savunan adayları desteklemeye çağırdı. Orta seçimlerde halk, Temsilciler Meclisi’nin tüm sandalyeleri, Senato’nun ise üçte ikisi için oy kullanacak. Geçtiğimiz haftalarda anketler Cumhuriyetçiler lehine sonuca işaret ederken, kürtaj tartışmasının tesiri merak ediliyor.

KARAR NE VAKİT ÇIKACAK

Geçen yıl Pew Araştırma Merkezi’nce yapılan bir ankete nazaran, Amerikalılar’ın yüzde 59’u kürtajı destekliyor, yüzde 39’u ise karşı. Sızan taslağın doğruluğunu teyit eden fakat metnin “son hali değil” açıklamasını yapan Yüksek Mahkeme’nin kürtaj görüşünü haziran sonu ya da temmuz başında yaz tatiline girmeden ilan etmesi bekleniyor. Evvelki Lider Donald Trump devrinde yapılan atamalarla dokuz üyeli Yüksek Mahkeme’de altı isim ile muhafazakâr üyeler çoğunlukta.
metin nasıl sızdı

Mahkeme kürtaj aleyhine karar verirse, eyaletler bu bahiste tekil kararlar alabilecek. Bu durumda, Cumhuriyetçi seçmenin yoğunlukta olduğu, kürtaj aykırısı 26 eyalette bu hakkın ortadan kalkabileceği belirtiliyor. Öte yandan metnin içeriğinin yanı sıra nasıl sızdığı da tartışma konusu. Yüksek Mahkeme tarihinde daha evvel emsal bir sızıntı yaşanmamıştı. Cumhuriyetçiler’e nazaran taslak, karar öncesi mahkeme üzerinde baskı oluşturmak için sızdırıldı. Haber sitesi Politico tarafından yayımlanan, Yüksek Mahkeme üyesi Samuel Alito imzalı 98 sayfalık taslak metinde, “kürtajın ülke tarihi ve geleneklerinde esaslı bir yeri olmadığı” görüşü yer alıyor.

YÜKSEK MAHKEME ÖNÜNDE PROTESTO

Politico’nun haberiyle birlikte binlerce kişi ABD’nin çeşitli kentlerinde sokağa çıktı. “Vücutlarımızdan uzak durun” sloganları atan kürtaj hakkı savunucuları ülkenin doğu kıyısındaki New York’tan batı kıyısındaki Los Angeles’a kadar birçok kentte aksiyon yaptı. New York’taki şova binlerce kişi katılırken, Atlanta, Denver, Philadelphia ve Los Angeles’ta da protestolar vardı. Başşehir Washington’daki aksiyonların adresi ise Yüksek Mahkeme’nin önü oldu. Mahkeme önünde kürtaj hakkı savunucularının yanı sıra kürtaj zıtları da aksiyon düzenledi.

BİLGİ NOTU:

Yüksek Mahkeme’nin geri almak istediği ve ‘Roe-Wade davası’ olarak bilinen 1973 tarihli emsal karar, ABD’de kürtaja hukuksal garanti sağlıyor. Dava, karşı karşıya gelen tarafların ismiyle anılıyor.