ÇİĞDEM YILMAZ / Azez Fotoğraf: Can Erok – Suriye’de 2011 yılında başlayan savaş hala devam ediyor. Bu savaşın hiç kuşkusuz en büyük mağduru ise çocuklar ve bayanlar. Göç, ekonomik şartlar ve hayat kaidelerinin yanı sıra bayanlar bir de erkekler tarafından mağdur ediliyor. İstemedikleri halde, ikinci, üçüncü eş olarak evlenmek zorunda kalıyorlar. Suriye’de ne yazık ki bu türlü binlerce evlilik var. Bu evliliklerin yanı sıra bölgede çocuk yaşta zorla evlilik sayısı da epey yaygın. İstemedikleri halde evlenmek zorunda kalanlarla ve eşleri ikinci kere evlenen bayanlarla konuştuk. Ne evlenen bayanlar ikinci eş olmayı istiyor ne de birinci eşler, eşlerin ikinci, üçüncü defa evlenmesini… Yıllardır savaşın ortasında ve çadırda hayat sürdürdükleri halde birden fazla evlilik yapan erkekler ise bu evlikleri ‘Allah’ın emri’ diye savunuyor.
‘Üçüncüyü istemedi’
Azez’de bir çadır kentte 6 çocuğu ile yaşayan Hehriye Mahsul Fehrin (36) savaşın birinci yıllarında ikinci eş olarak evlendiği söyledi. Savaş olduğu için evlendiğini söyleyen Fehrin, “Eşimin birinci eşi de farklı bir kampta çocuklarıyla kalıyor. O eşinden de 8 çocuğu var” dedi. Fahrin’e eşinin üçüncü bir bayanla evlenme fikrine nasıl baktığını sorduğumuzda da, “Ben halime razı oldum diğerini istemem” yanıtını verdi. Bayanlar bilhassa erkeklerin yanında konuşmaya çekiniyor. Her ne kadar bayan olsam da yanımdaki tercüman erkekti. Sorduğumuz kimi sorular karşılıksız kalabiliyordu. Fehrin ile eşi yokken konuştuk. Daha sonra ise eşi Muhammed Muhafak Elnacun (44) ile konuştuk. Yaptığı ikinci evliliği ‘Allah’ın emri’ diye savunan Elnacun,14 çocuğu olduğu halde hâlâ çocuk istediğini söyleyip, “Allah hepsinin rızkını veriyor” dedi.
‘Çocuğuma bakacaktı’
Çadır kentte kalanlardan biri de Nuseybe Mahmut Deymen (30). Eşini 8 yıl evvel kaybettiğini söyleyen Deymen, “Eşim öldüğünde 2 çocuğum vardı. Çocuklarıma bakacak kimse de yoktu. Evlendiğim adamın evli olduğunu biliyordum. İkinci eş olmaya mecbur kaldım. Evlendiğim erkek, ‘Çocuklarına da bakarım’ dedi çocuklarıma bakma kelamı verdiği için ben de evlendim” diye konuştu.
Çocuk yaşta zorla evlilik arttı
Bölgede savaştan sonra fuhuşun ve çocuk yaşta zorla evliklerin çok yaygınlaştığını söyleniyor. Çadır kentlerden birinde, çocuk yaşta zorla evliklerin birine biz de denk geldik. 13 yaşında olduğunu öğrendiğimiz bir kız çocuğuna gelinlik giydirilmişti. Her şey çok olağanmış üzere yapılan düğünde oyunlar oynayıp, halay çekiliyordu.
‘Mecburen evlendim’
Erkan Muhammed Sudaf (41) o da çadırda çocukları ve eşini ile birlikte yaşıyor. 6 çocuğu olan Sudaf, 7’nci çocuğuna da gebe. Yaşadığı ortamın zorluklarını ve kaidelerini sorduğumuzda da aslında bu kadar fazla çocuk istemediğini lakin olduğunu söyledi. İkinci eş olarak gelen Amşa El Ahmed Abdu 6 yıl evvel evlenmiş. 1 yaşında bir çocuğu var. İstemeyerek evlendiğini söyleyen Abdu diğer bir çocuk da beklemediğini söz etti.
