‘PKK’yı Rusya ve Suriye değil ABD destekliyor, operasyona karşı çıkacak olan Amerika olacaktır’

Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğini pazarlığa açmasının ardından Batı tarafından ikna çabaları sürerken, Erdoğan yönetiminin ‘Suriye’ye yeni harekat’ kartını çıkarması dikkatleri Ortadoğu’ya çevirdi.

ABD yönetiminden art arda Suriye’de yeni bir harekatın istenmediği beyanları gelirken, Rusya Dışişleri Bakanlığı da Ankara’nın güvenlik kaygılarını anlamakla birlikte sorunların bölgede Suriye ordusunun kontrolü yoluyla sağlanması açıklaması geldi. Rusya Dışişleri Sözcüsü Maria Zakharova, “Ankara’nın Suriye’deki mevcut zor durumu tehlikeli bir şekilde daha da kötüleştirecek eylemlerden kaçınmasını umduklarını” kaydetti.

Dikkatler Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un 8 Haziran’daki Türkiye ziyaretine çevrildi.

Gelişmeleri gazeteci Hasan Erel ile konuştuk.

‘Ukrayna yüzünden akıllarını yitirip toplandılar’

Hasan Erel’e göre, Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliğinde ABD’nin geleceğe yönelik Arktik cepheleşmesi planları etkili. Büyük bir kaynak ve rota görülen Arktik’te Rusya’nın avantajına işaret eden Erel, bunun geleceğe yönelik olması nedeniyle fazla acelenin bulunmamasının Türkiye’ye vetosunu çekmesi karşılığında çok ağır baskıyı engelliyor olabileceğini söyledi:

“Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliği Amerika için acil değil. Onlar İskandinav ülkelerini daha çok Arktik’teki güç mücadelesi için NATO’ya almayı planlıyorlar. Belki orta vadede bir gerilim noktası olacak orası. Dünyada petrol fiyatları yükseliyor, bütün hammadde fiyatlar uçmuş durumda. Orası büyük bir kaynak olarak görülüyor, küresel ısınmanın da sayesinde. Rusya’nın orada büyük bir avantajı var. Çok yeni sahaları var. Finlandiya ve İsveç’in fazla yok ama Amerika orada bir NATO cepheleşmesi planlıyor. O yüzden çok acele etmiyorlar. Türkiye de bunu biliyor ve ‘istemiyoruz’ diyebiliyor. Acil isteselerdi ağır baskılar yaparlardı ve sonuç alırlardı. Ukrayna olayı bütün AB’yi NATO şemsiyesi altında meşhur Stalin’in tavuğu gibi, yoluk tavuk adamın ayağına saklanıyor gibi, onlar da Ukrayna yüzünden akıllarını yitirip toplandılar. Kendi akıllarıyla değil Amerikan aklıyla düşünüyorlar. Yaptırımlar Rusya’ya değil kendilerine zarar verdi.”

‘Türkiye Rusya’nın karşısında durmuyor, Amerika da bundan hoşnut değil’

Ankara’nın Ukrayna harekatını kınasa bile Rusya’nın çok da karşısında durmadığını ve yaptırımlara destek vermediğini anımsatan Erel, bu durumun ABD’yi hoşnut etmediğini anımsattı. Erel’e göre bir ‘Ukrayna-Suriye denklemi’ bulunduğu için Ankara ve Moskova ‘düşünmeden hareket edemezler’:

“Türkiye’nin en öncelikli olarak Rusya yaptırımlarına katılmaması, Karadeniz’deki tatbikatlara izin vermemesi, Rusya’nın harekatını kınasa ve İHA verse bile dolaylı olarak Rusya’nın çok karşısında durmuyor. Burada bir Ukrayna-Suriye denklemi de var. İki tarafın da hassas olduğu noktalar var, o yüzden düşünmeden hareket edemezler. Amerika tabii ki bundan hoşnut değil. Amerika’nın Yunanistan’ı ve Suriye’de PKK’yı silahlandırması, Irak’ta benzer hareketlere girmesi Türkiye’nin iç politikasında da etkili olabilecek şeylerin olmasından kaynaklanıyor. Türkiye’ye karşı tepkiler devam edecektir.”de.

‘PKK’yı Rusya ve Suriye değil Amerika destekliyor, operasyona karşı çıkacak olan ülke Amerika olacaktır’

Lavrov’un planlanan Türkiye ziyaretine işaret eden Erel’e göre ‘Ukrayna-Suriye denkleminin’ bozulmaması açısından Moskova, Ankara’nın Suriye’de olası operasyonuna yeşil ışık yakabilir. Şam’ın çok da mutsu olmayacağı bir çözümün bulunabileceği görüşündeki Erel’e göre, asıl bu işe PKK’yı destekleyen ABD karşı çıkıyor:

“ABD ve Rusya’nın Türkiye’nin olası Suriye harekatına yönelik tutumu kağıt üzerinde aynı gibi gözüküyor. Ama aslında aynı değil. Amerika’ya karşı belli adımlar olursa Astana süreci devam edecek. Lavrov zaten Türkiye’ye geliyor ve bu konuşulacak. Rusya, Suriye’de Türkiye’de kesinlikle karşı karşıya gelmiyor. Zaman zaman Şam yönetimini, Esad’ı da bu konuda etkileyebiliyor. Son tabloda böyle bir şey gözükmüyor. Suriye güçleri yığınak yapıyor, YPG’lilerle işbirliği yapıyor gibi haberler geliyor. Ama Rusya da Türkiye’nin olası harekatına resmen karşı çıkıyor. Sonuçta Ukrayna-Suriye denkleminin bozulmaması açısından Rusya yeşil ışık yakacaktır. Yer konusunda harekatın kapsamı, detayları konuşulur, pazarlık süreci olur. Türkiye, Rusya ve Şam yönetiminin çok fazla mutsuz olmayacağı bir çözüm bulunur. Çünkü Astana süreci 5 yıldır kırık dökük de olsa yürüyor. Rusya, Ukrayna’ya bazı birliklerini kaydırdığı için onların yerini Hizbullah ile İran güçlerinin aldığı söyleniyor. Bundan da Türkiye’nin hoşnut olmadığı söyleniyor. Bunlar da Lavrov ziyaretinde konuşulacaktır. Türkiye orada istediğini bence alır. Amerika belki Türkiye’nin sorunu olacaktır. Türkiye bunu PKK’ya karşı yapıyor, bütün söylem bunun üzerine kurulu. PKK’yı Rusya ve Suriye değil Amerika destekliyor. Dolayısıyla buna karşı çıkacak olan ülke Amerika olacaktır.”

‘Suriye, Yunanistan’la gerilim, bu planlamalar biraz iç politikaya da yönelik’

Erel, Lavrov’un ziyaretinde ‘Ukrayna-Suriye formülünün’ ortaya çıkabileceğini düşünürken, diğer yandan Ankara’nın Suriye harekatını gündeme taşımasında iç siyasetteki sıkışmışlığın etkilerine işaret etti. Erel iktidarın gerek Suriye gerekse Yunanistan denkleminde iç durumun etkisini vurgularken, Miçotakis yönetiminin tutumunun da buna katkısına dikkat çekti.

“Rusya’nın da Ukrayna’daki elini güçlendiriyor. Belki artık Türkiye insansız hava aracı vermeyecektir. Bu konuda da bir görüşme olur. Rusya’nın bundan ne kadar rahatsız olduğunu biliyoruz. En çok rahatsız olduğu konu Bayraktar, çünkü ciddi zarar verebiliyor. O yüzden Rusya’ya yaptırımlara katılmadı, pek çok konuda Ankara ve Moskova uyumlu götürdü. İHA meselesi çıban başı gibiydi. Sanırım Lavrov geldiğinde bu da konuşulur. Ukrayna-Suriye formülü ortaya çıkar diye düşünüyorum. Bu planlamalar biraz iç politikaya da yönelik. Yunanistan ile artan gerilimde de bunu görüyorum. Yunanistan başından beri Amerika’yı devreye soktu, adalarını silahlandırıyor, Miçotakis Kongre’de bizi şikayet ediyor. Sürekli böyle bir provokatif tarz içinde. Hatta bazen onu Zelenskiy’e de benzetiyorum. Ülkesini o kadar fazla Batı’ya havale etti ki sanki orada vekil gibi duruyor. Ülkesinin çıkarlarını düşünmüyor. Yarın bir kriz çıksa, şu ortamda bununla mı karşılacağız? Bunlar iç politikaya da yönelik oluyor. Erken seçim yapılır mı, bu olayların seçime etkisi olur mu, içeride buna yönelik kararlar alınır mı kuşkusuz onun da etkisi var. İç politikanın dış politikaya etkisi olduğunu görüyoruz.”