Kürt böreği mi, küt böreği mi? Börekçiler Derneği Başkanı Bülent Dilbağı tartışmalara son noktayı koydu

Son haftalarda Kürt böreği ile ilgili tartışmalar tavan yaptı. Kamuoyunda “Kürt böreği mi küt böreği mi?” tartışmasına herkes farklı bir yorum getirirken, Börekçiler Derneği Lideri Bülent Dilbağı tartışmalara son noktayı koydu. Dilbağı, asıl isminin Kürt böreği olduğunu, küt isminin sonradan uydurulduğunu belirtti.

“KÜT İSMİ SONRADAN UYDURULMUŞTUR”

Dilbağı, şunları söyledi: “Kürt Böreği, 1890’li yıllarda Kömbe denilen bilhassa Doğu Anadolu bölgesinde konutlarda pişirilen yağlı hamurdan yola çıkılarak Bingöl Kiğı’lı ( Bilice Köyü) Mehmet Alkan (Rengo) tarafından pişirilip seyyar olarak satılmaya başlanmış. Kürt Böreği ismi temel olarak Mehmet Efendi’nin ismini bilmeyen müşterileri tarafından söylenen ‘Kürt’ten aldık, Kürt’ün Böreği’ kelamlarından türemiştir. Daha sonraki yıllarda ‘Sade Börek’, ‘Kete Böreği’, ‘Tuğla Böreği’, ‘Hamal Böreği’ olarak da isimlendirilmiştir. ‘Küt’ ismi son on yıldır kullanılmakta olup sonradan uydurulmuştur.

“OSMANLI DEVRİNDE EMİNÖNÜ VE KARAKÖY’DE POPÜLERLİK KAZANMIŞTIR”

İlk vakitler fırını olmayan Mehmet Efendi Kürt Böreği’ni Rum ve Ermenilerin kara fırınlarında pişirmeye başlamış, işleri büyütünce kendi fırınlarını açmıştır. İşin birinci başlangıcı yoğunlukla tersanelerde ve kum depolarında çalışan bilhassa Karakoçan ve Kiğılı nufusun yaşadığı Kasımpaşa bölgesidir, Rengo Mehmet’in birinci müşterileri emekçi sınıfıdır, Kasımpaşa ve Unkapanın’da bulunan Kara Fırınlar daha sonra yol geçeceği için yıkılmıştır, börek Osmanlı periyodunda bilhassa Eminönü ve Karaköy bölgelerinde popülerlik kazanmıştır.

Bir sınıf yiyeceği olarak doğan Kürt Böreği , Kasımpaşa kıyılarında bulunan Haliç tersane emekçileri, kum depolarında çalışan emekçiler ve o bölgede bulunan hamallar tarafından ilgi görmeye başladı daha sonra Haliçin öbür kıyılarına yayıldı ve Kürt Hamalların uzun müddet tok tuttuğu için tercih ettiği bir yiyecek oldu, hatta Kürt Böreğine “Hamal Böreği” de denmesi buradan türemiştir, Osmanlı periyodunda Hamallık teşkilatları olan bir kurumdu ve fakir Ermeniler tarafından yapılmaktaydı daha sonra Ermeniler yerlerini Doğu vilayetlerinden gelen Kürtlere bıraktılar. Hasılı Emekçiler ortasında çok sevilen bu yiyecek seyyar satış ağları sayesinde olağan vatandaşlarla buluştu ve daha çok kozmopolit semt merkezleri ile ekonomik gelir düzeyi alt ve orta gelir kümesi insanların yaşadığı bölgelerde daha çok tercih edildi.

Rengo Mehmet işlerini oturttuktan sonra Kiğı Bilice köyünden çıraklar getirtmiş, Bilice Köyü ve yakın köylerden iş için İstanbul’a gelenler börekçi olmaya başladılar, o periyotlarda Börek Fırınlarının üst katlarında genelde gurbetçi çalışanlar için odalar bulunmaktaydı. Bir kaynağa nazaran pudra şekeri, Sovyet Rus ihtilalinden kaçan Beyaz Ruslar tarafından Kürt Böreği’nin üzerine dökülmeye başlanmış, ( bir tatlılarından esinlenmişler) Pudra Şekeri’nin olmadığı devirlerde böreğin üzerine lokum tozu dökülürmüş.

Kürt Böreği tıpkı simit üzere İstanbul’un sokak lezzetleri ve kentin sembolleri ortasında yer almaktadır ve simitçilik ve ekmekçilik üzere fırıncılık altyapısından gelmektedir, birinci yıllarda ismine “Gülbank” denilen sandıklara evvelce kesilerek yerleştirilir ve sokaklara dağılırdı daha sonradoksanlı yılların sonuna kadar yoğunlukla seyyar arabalardasatıldısalonlarınve kafelerin çoğalması ile günümüze kadar varlığını sürdürdü. Bu gün İstanbul’da içlerinde tanınmış ünlü börekçilerinde yer aldığıbeş bininüzerinde Kürt Börekçiliğikökeninden gelenişletme vardır.”