Hollanda’dan İsrail’e ambargo: F-35 savaş uçağı parçalarının satışı durduruldu

Hollanda‘da temyiz mahkemesi, milletlerarası insancıl hukuk ihlalleri sebebiyle İsrail’e F-35 savaş uçağı kesimlerinin satışının durdurulmasına karar verdi.

F-35 SAVAŞ UÇAĞI MODÜLLERİNİN SATIŞI DURDURULDU

Lahey Temyiz Mahkemesi, verdiği kararda, milletlerarası insancıl hukuk ihlalleri sebebiyle İsrail’e F-35 savaş uçağı kesimlerinin satışının durdurulmasına hükmetti. Mahkemeden yapılan açıklamada, insan hakları örgütleri Oxfam Novib, PAX ve The Rights Forum’un, İsrail’e F-35 savaş uçağı kesimlerinin ihracatının durdurulması talebini reddeden mahkeme kararına ait temyiz talebinin kabul edildiği belirtildi. Açıklamada, İsrail’in Gazze’ye yönelik taarruzlarında sivillere verdiği ziyanı gereğince dikkate almadığı kaydedilerek, Hollanda‘nın İsrail’e F-35 modüllerinin ihracatını yedi gün içinde durdurmasına hükmedildiği bildirildi.

“İSRAİL TAARRUZLARI SİVİLLERİ ORANTISIZ HALDE ÖLDÜRDÜ”

İsrail’in F-35 savaş uçaklarının Gazze Şeridi’nde insancıl hukuku önemli halde ihlal etme riskinin açık olduğuna dikkat çekilen açıklamada, “İsrail’in akınları, ortalarında binlerce çocuğun da bulunduğu sivilleri orantısız formda öldürmüştür.” sözlerine yer verildi. Hollanda‘nın taraf olduğu çeşitli memleketler arası düzenlemeler uyarınca, insancıl savaş hukukunun önemli formda ihlal edilme riskinin açık olduğu durumlarda askeri teçhizatın ihracatını yasaklamak zorunda olduğu hatırlatılan açıklamada, bunun Hollanda‘dan, İsrail’e hiçbir F-35 kesiminin ihraç edilemeyeceği manasına geldiği belirtildi. Açıklamada, Hollanda Dış Ticaret Bakanlığının, İsrail’e F-35 savaş uçağı modüllerinin satışına imkan veren 2016 tarihli ihracat lisansını durdurması gerektiği söz edildi.

İNSAN HAKLARI KURULUŞLARINDAN “İHRACATI DURDURUN” ÇAĞRISI

Davada insan hakları örgütleri, 4 Aralık’ta yapılan duruşmalarda, İsrail’e F-35 kesimlerinin ihracatının, İsrail’in Gazze’de işlediği “muhtemel savaş suçlarına” Hollanda’nın ortak olması manasına geldiğini kaydetmişti. Avukat Liesbeth Zegvield, duruşmada yaptığı açıklamada, “Devlet, İsrail’e F-35 kesimi teslimatını çabucak durdurmalı.” tabirini kullanarak, mahkemeden bu modüllerin ihracatına yasak getirmesini talep etmişti. Birinci derece mahkemesinin 15 Aralık’taki kararında, Hollanda’nın, daha evvel tesis edilen lisans kapsamında İsrail’e F-35 modülü satışını durdurmak zorunda olmadığı belirtilmişti. Kararda, Hollanda’nın İsrail’e F-35 modülleri sevkiyatı kararı alırken, “İlgili menfaatleri gözettiği ve kelam konusu karara makul biçimde ulaştığı” sonucuna vardığı kaydedilmişti.

İNSAN HAKLARI ÖRGÜTLERİ KARARI TEMYİZ ETTİ

Lahey Temyiz Mahkemesinde 22 Ocak’ta yapılan duruşmada, insan hakları örgütlerinin avukatları, Hollanda hükümetinin İsrail’e F-35 kesimleri sevkiyatını durdurması talebini reddeden birinci derece mahkemesinin kararını bozmasını istemişti.

İnsan hakları örgütlerinin avukatı Zegveld, F-35 kesimlerinin ihracatının, İsrail’in Gazze’de işlediği “muhtemel savaş suçlarına” Hollanda’nın ortak olması manasına geldiğini belirtirken, mahkemenin birinci verdiği kararda ihracatı durdurmamasının hukuken yanlış ve eksik bir kıymetlendirme olduğunu ileri sürmüştü. Birleşmiş Milletler (BM) kuruluşlarınca Gazze’de ihlaller tespit edildiğini belirten Zegveld, Temyiz Mahkemesinden Hollanda’nın İsrail’e F-35 kesimleri sevkiyatını durdurması tarafında karar almasını talep etmişti.

Hollanda devletinin avukatları ise Gazze’deki durumun şimdi karmaşık olduğu, ülkenin ekonomik menfaatleri için F-35 satışının gerekliliği, ikili bağların değeri ve Hollanda yapmasa dahi öteki ülkelerin satmaya devam edeceği biçimindeki münasebetlerle İsrail’e F-35 modülleri gönderilmesini durdurma mecburiliği olmadığını öne sürmüştü.