Yalnızca Maaş Değil: Şirketlerin 2024’te Bir Çalışan İçin Giderleri Neler?

Şirketler için çalışan maliyetlerini etkileyen bir dizi faktör bulunur. Bunlardan bazıları şirket içi bazıları ise şirket dışıdır. Şirket dışı etkenlerden olan bordro vergileri, her çalışan adına devlete yapılan zorunlu ödemelerdir. Bu tip ödemelere SGK payı ve işsizlik prim kesintisi gibi parametreler dahil edilir.

Yan haklar, çalışanlara sunulan özel sağlık sigortası, emeklilik planı ve ücretli izin gibi avantajların toplamıdır. Bu tür haklar genel çalışan maliyetlerinde önemli role sahiptir. Yan hakların belirli dönemlerde yenilenmesi gerekir, dolayısıyla şirketler bu masraf kalemini düzenli olarak hesaplamak ve gider tablosuna eklemek durumundadır.

Piyasadaki arz-talep dengesinin değişmesi işe alım masraflarını yakından etkiler. Örneğin; piyasanın işveren lehine olduğu durumlarda düşük maliyetlerle yüksek yetenekleri bulmak kolaylaşır. Ancak dalgalı ve riskli piyasalarda, en iyi yetenekler için hem maaşlarda hem de yan haklarda iyileştirmeler yapılmalıdır. Bu durum ise giderleri doğrudan artıran bir faktördür.

Şirket içindeki farklı pozisyonlar için öngörülen masraflar farklıdır çünkü her iş kolu kendi içinde belirli standartlara sahiptir. Kıdemli çalışanlar ve yüksek beceri gerektiren rütbeler, giriş ve başlangıç seviyesine göre daha fazla ücret talep ederler. Bu nedenle şirketlerin çalışan masraflarını pozisyon türüne göre değerlendirmesi şarttır.

Şirket büyüklüğü masrafları etkileyen bir diğer parametredir. Nitekim bir şirket ne kadar büyük olursa genel maliyetleri de o kadar fazla olur. Fakat bu durum genellikle çalışan başına ödenen ücretlerin avantajlı hale gelmesini sağlar. Ayrıca büyük şirketlerde bilgi işlem destekli hizmet kullanımı daha yaygındır, bu da maliyetleri düşüren bir etmendir.

Bir firma, yeni bir eleman alımı yaptığında o kişinin işe katkıda bulunması için yeterli bilgi birikimi ile donatılması gerekir. Bunun için de bir süre deneme, alıştırma ve eğitim süreci devreye girer. Dolayısıyla ilk işe alımdan sonra elemanın firmaya finansal kazanç sağlaması hemen gerçekleşmeyebilir. Bu da yine gider listesine ‘potansiyel kayıp’ olarak eklenmelidir.

Genel giderler doğrudan çalışanın kendisiyle ilgili olmayan fakat işi yürütmek için yapılması gereken ödemelerdir. Ofis kirası, faturalar, kamu hizmet ödemeleri, ofis ekipman ve malzeme masrafları, ekipmanlar, üniformalar ve çalışan telefonları gibi giderlerin tümü bu listeye eklenebilir. Ayrıca firmada kullanılan bilgisayar yazılımlarını ve diğer teknolojik masrafları da içerebilir.

İşten ayrılma oranı yüksek olan firmalarda çalışan maliyetleri genellikle normale göre yüksektir. Bunun sebebi, işe alım ve alıştırma süreçlerine yapılan sık ve fazla yatırımdır. Dolayısıyla bir firmada çalışanlar ne kadar uzun süreliyse birim başa düşen masraflar da o kadar az olur.

Personel maliyetleri hesaplanırken işçiye ait brüt maaş, işveren tarafından ödenen primler, vergiler ve diğer maliyetler dikkate alınmalıdır. 

• Buna göre brüt maaş formülü şu şekildedir:

Net Maaş + (SGK İşçi Primi + İşsizlik Primi) + Gelir Vergisi + Damga Vergisi

• İşçinin işverene maliyeti ise şu şekilde hesaplanır:

Brüt Maaş + SGK işveren Payı

• Brüt Maaş = 20.002,50 TL

• SGK Primi İşveren Payı (%20,5) = 4.100,5125 TL

• İşsizlik Sigorta Fonu = 400,05 TL

 Toplam = 24.502,06 TL