Hazine’den altın ithalatı kotası hakkında açıklama

Hazine ve Maliye Bakanlığı, işlenmemiş altın ithalatına getirilen kotaya ait duyuru yaptı.

Bakanlıktan yapılan duyuruda kota getirilmesinin sebebi altın ithalatındaki artışın cari istikrara olumsuz tesirinin azaltılması olarak açıklandı.

“Son günlerde, işlenmemiş altın ithalatındaki kota önlemlerine ait gündeme gelen sorulara yönelik aşağıdaki bilgilendirmenin yapılması zorunlu görülmüştür” denilen duyuruda şu açıklamalara yer verildi:

Kota uygulamasına neden muhtaçlık duyuldu?

Türkiye İstatistik Kurumu datalarına nazaran; 2022 yılında işlenmemiş altın ithalatı bir evvelki yıla nazaran ölçü bazında yaklaşık yüzde 200’ün üzerinde bir artışla 379,2 ton (20,4 milyar dolar), 2023 yılı birinci yedi ayında ise yaklaşık 320 ton (19,2 milyar dolar) gerçekleşmiştir.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yayımlanan ödemeler istikrarı istatistiklerine nazaran; 2022 yılında 49,1 milyar dolar gerçekleşen cari süreçler açığının 19,4 milyar doları (yüzde 39’u) net altın ithalatı kaynaklı olmuştur. 2023 yılının birinci yedi ayında ise cari süreçler açığı 42,3 milyar dolar gerçekleşmiş, net altın ithalatı 17,7 milyar dolar ile açığın yüzde 42’sini oluşturmuştur.

Altın ithalatında yaşanan artışın cari istikrara olumsuz tesirinin azaltılması emeliyle işlenmemiş altın ithalatına yönelik önlem alınmasına muhtaçlık duyulmuştur.

Kota ölçüsü nasıl belirlendi?

İşlenmemiş altın ithalatının azaltılmasına yönelik çeşitli siyaset önlemleri kıymetlendirilerek süratli ve tesirli bir önlem olarak kota uygulanmasına karar verilmiştir. Kota uygulamasına 07.08.2023 tarihinden itibaren geçilmiş olup, aylık kota ölçüsü işlenmemiş altın ithalatının uzun devir aylık ortalaması olan 8 tonun 1,5 katı olacak formda 12 ton olarak belirlenmiştir.

Kota uygulaması hangi ithalat süreçlerini kapsamaktadır?

Kambiyo mevzuatı uyarınca işlenmemiş altın ithalatı Bakanlığımızca yetkilendirilen değerli madenler aracı kuruluşları aracılığıyla yapılabilmekte olduğundan, bahse mevzu kota kelam konusu şirketler tarafından gerçekleştirilen ithalat süreçlerinde uygulanmaktadır. Değerli madenler aracı kuruluşu olmayan bireylerce sırf Dâhilde Sürece Rejimi (DİR) kapsamında işlenmemiş altın ithal edilmesi mümkün bulunmakta olup, DİR kapsamında gerçekleştirilen işlenmemiş altın ithalatı süreçleri kota uygulamasının dışında tutulmuştur.

Kota dağılımı nasıl yapıldı?

Aylık kota ölçüsünün dağılımı için belirleyici kriter olarak değerli madenler aracı kuruluşlarının Ocak 2022- Temmuz 2023 devrinde gerçekleştirdikleri ve kota uygulamasının kapsamına giren işlenmemiş altın ithalatı ölçüleri temel alınmış olup dağılım objektif halde, kural bazlı olarak gerçekleştirilmektedir. Ayrıyeten, belirtilen devirde kota kapsamına giren işlenmemiş altın ithalatı gerçekleştirmemiş, fakat kota uygulamasından sonra ithalat yapmak isteyen firmalar için bir rezerv ölçüsü ayrılmıştır.

Kota uygulaması sürecinde hangi değişiklikler yapıldı?

Kota uygulaması sürecinde değerli madenler aracı kuruluşu olmayan mücevher ihracatçısı firmaların hammaddeye hudutlu erişim ve memleketler arası piyasalarla oluşan fiyat marjlarının yüksekliği sebebiyle sorun yaşadıkları Bakanlığımıza iletilmiş, sıkıntıların giderilmesini teminen kotanın bir kısmı yalnızca mücevher ihracatçıları için bankalar üzerinden kullanılmak üzere tahsis dilmiştir. Böylece, mücevher ihracatçılarının kelam konusu bankalara başvurarak DİR dışında gerçekleştirdikleri ihracat süreçlerini tevsik etmek suretiyle, yaptıkları ihracatın ölçüsüne uygun formda işlenmemiş altın satın alabilmelerine imkân sağlanmıştır.

Takip eden periyotta bölümle gerçekleştirilen toplantılarda lisana getirilen konular, Bakanlığımıza intikal eden talepler ve geri bildirimler sonucunda, milletlerarası piyasalarla oluşan fiyat marjlarının azaltılması ve uygulamanın aktifliğinin artırılabilmesi için kota dağılımında değerli madenler aracı kuruluşlarının hissesi azaltılarak mücevher ihracatçılarına satış için tahsis edilen kota artırılmış, ayrıyeten üretici ve ihracatçıların hammadde muhtaçlığının daha geniş kapsamda karşılanabilmesini teminen Ticaret Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kuyum işletmelerine satılmak üzere iki kamu bankasına kotanın bir kısmı tahsis edilmiştir.

Mevcut durumda; aylık 12 tonluk işlenmemiş altın ithalatı kotasının yaklaşık;
* yüzde 25’i mücevher ihracatçılarına satış için,
* yüzde 38’i kuyum işletmelerine satış için,
* yüzde 33’ü 2022 ve 2023 yıllarında kota uygulaması kapsamında giren işlenmemiş altın ithalatı gerçekleştirmiş değerli madenler aracı kuruluşları için,
* yüzde 4’ü ise Ocak 2022- Temmuz 2023 devrinde ithalat süreci gerçekleştirmemiş lakin uygulama sonrasında ithalat yapmak isteyen değerli madenler aracı kuruluşları için rezerv olarak tahsis edilerek uygulanmaktadır.