ABD ve Çin arasında 5 yıl sonra ilk nükleer temas

ABD ve Çin 5 yıl ortadan sonra birinci sefer yarı resmi nükleer silah görüşmelerine yine başladı ve Çinli temsilciler ABD’li mevkidaşlarına Tayvan konusunda atom tehdidine başvurmayacaklarını söyledi.

Bilgi, görüşmelere katılan iki Amerikalı delege tarafından verildi. Çinli temsilciler, ABD’li muhataplarının Çin’in Tayvan konusunda bir çatışmada mağlubiyete uğraması halinde nükleer silah kullanabileceği ya da kullanma tehdidinde bulunabileceği tarafındaki telaşlarını lisana getirmelerinin akabinde ABD’lilere teminat verdi.

Ayrıntıları birinci defa Reuters’da yer alan ve “Track Two” olarak nitelenen görüşmeleri düzenleyen ABD’li akademisyen David Santoro, “Çinli yetkililer ABD tarafına, Tayvan konusunda nükleer silah kullanmadan konvansiyonel bir savaşta galip gelebileceklerine inandıklarını söylediler” dedi.

Track Two görüşmelerine katılanlar ekseriyetle eski yetkililer ve akademisyenlerden oluşuyor ve temsil ettikleri hükümetlerin tavrının belirlenmesinde direkt tesirli olmamış olsalar bile bu mevzuda yetki sahibi olarak konuşabiliyorlar. Hükümetler ortası müzakereler ise Track One olarak isimlendiriliyor.

Şanghay’da gerçekleşen ve iki gün süren görüşmelerde Washington, ortalarında eski yetkililer ve akademisyenlerin de bulunduğu yaklaşık altı delege tarafından temsil edildi. Pekin ise görüşmelere ortalarında birkaç eski Çin Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) subayının da bulunduğu akademisyen ve analistlerden oluşan bir heyet gönderdi.

Reuters’a konuşan bir ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, Track Two görüşmelerinin “faydalı” olabileceğini söyledi ve bakanlığın görüşmelerden haberdar olduğunu lakin iştirak göstermediğini söz etti.

Çin heyetinin üyeleri ve Savunma Bakanlığı ise sorulara yanıt vermedi.

Nükleer silah sahibi iki ülke ortasındaki gayri resmi görüşmeler, ABD ve Çin’in ekonomik ve jeopolitik olmak üzere esas mevzularda uyuşmazlığa düştüğü ve önderlerin birbirlerini makus niyetle hareket etmekle suçladığı bir periyotta gerçekleşti.

İki ülke Kasım ayında nükleer silahlarla ilgili Track One görüşmelerine kısa müddetliğine tekrar başlamış lakin o vakitten bu yana görüşmeler durmuştu. Üst seviye bir ABD’li yetkili Çin’in reaksiyonuna ait hayal kırıklığı yaşadığını açıkça söz etmişti.

Çin’in nükleer cephaneliğinin 2021 ve 2023 yılları arasında  yüzde 20’nin üzerinde arttığını iddia eden Pentagon, Ekim ayında Çin’in “Tayvan’da konvansiyonel bir askeri hezimet yaşaması ve bunun idaresini tehdit etmesi halinde caydırıcılık sağlamak için nükleer güç kullanmayı da değerlendirebileceğini” açıklamıştı.

Tayvan’ı denetimi altına almak için güç kullanabileceğini birçok kere belirten Çin, son dört yılda ada ülkesinin etrafındaki askeri faaliyetlerini artırmış durumda.