Çin’in yüz binlerce Uygur Türkü’nü pamuk tarlalarında çalışmaya zorladığı sav edildi

BBC’nin haberine nazaran, Washington’daki Komünizm Kurbanları Anma Vakfı üyesi ve Çin bahislerindeki çalışmalarıyla bilinen Adrian Zenz, Çin’in Uygur Türkleri ve başka azınlıkları pamuk tarlalarında zorla çalıştırdığına dair rapor yayımladı.

Zenz, Çin hükümetine ilişkin resmi raporlar ve mahallî haberlere dayandırdığı raporunda, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde yüz binlerce kişinin pamuk tarlalarında zorla çalıştırıldığını öne sürdü.

Evrakları ortaya çıkaran Zenz, resmi dokümanlar ve haberlerden elde ettiği sonuçların “tarihsel ölçekte” ehemmiyet taşıdığını vurguladı.

Zenz, Uygurların dokumacılık imalatında zorla çalıştırıldığına dair ispatlara daha evvelce ulaştıklarına atıfta bulunarak, yeni dokümanların pamuk toplayıcılığıyla ilgili elde ettikleri birinci ispatlar olduğunu kaydetti.

Çin’in pamuk üretiminin yüzde 85’ini Sincan’dan elde ettiğine değinen Zenz, sadece 2018’de Aksu ve Hotan eyaletlerine 210 bin pamuk toplayıcısının gönderildiğini aktardı.

Zenz, elde ettiği evraklarda çalışanlara “yasa dışı dini faaliyetlere şuurlu formda direnme” eğitimlerinin verildiğine dair sözlerin yer aldığını ve bunun ise zorla çalıştırma siyasetlerin yüklü olarak Uygurlar başta olmak üzere Müslüman kümelere yönelik olduğunu gösterdiğini belirtti.

AVRUPA’DAN REAKSİYON GELMİŞTİ

İsveç merkezli giysi firması H&M, ekimde, etnik azınlıkların “zorunlu çalıştırılması” nedeniyle Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nden pamuk tedarik etmeyeceğini duyurmuştu.

Milletlerarası kontrol, denetim, belgelendirme, uygunluk değerlendirmesi, personel haklarının sağlanması ve etrafın şuurlu formda kullanılması üzere hususlarda hizmet veren Sumerra, Bureau Veritas SA, TÜV SÜD, RINA SpA ve Dünya Çapında Sorumlu Akredite Üretim (WRAP) şirket ve firmaları da Sincan’dan pamuk tedarik etmeme kararı almıştı.

Avustralya Stratejik Siyaset Enstitüsünün (ASPI) mart ayında yayımladığı raporda, Çin’in 2017-2019 yıllarında 80 binden fazla Uygur Türkü’nü fabrikalarda çalışmaları için zorla gönderdiği ortaya konulmuştu. ASPI, İsveç şirketi H&M’nin boyalı iplik üreticisi Huafu Fashion firması ile olan münasebetleri nedeniyle zarurî iş gücü transfer programından yararlananlardan biri olduğuna işaret etmişti.

SİNCAN UYGUR ÖZERK BÖLGESİ’NDEKİ TARTIŞMALI KAMPLAR

Çin’de son yıllarda Uygur Türklerinin kimlik ve kültürlerine yönelik ihlaller milletlerarası kamuoyu tarafından eleştiriliyor.
Pekin’in “mesleki eğitim merkezleri” olarak isimlendirdiği lakin memleketler arası kamuoyunun “yeniden eğitim kampları” diye tanımladığı yerlerde, BM datalarına nazaran en az 1 milyon Uygur Türkü kendi isteği dışında tutuluyor.

Pekin idaresi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde kaç kamp bulunduğuna, buralarda kaç kişinin olduğuna ve kelam konusu şahıslardan ne kadarının toplumsal hayata döndüğüne ait bilgi vermiyor.

BM ve öbür memleketler arası örgütler, kampların incelemeye açılması davetlerini yinelerken, Çin, şu ana kadar kendi belirlediği birkaç kampın az sayıda yabancı diplomat ve basın mensubu tarafından kısmen görülmesine müsaade verdi.

Çin makamları, BM yetkililerinin direkt bilgi almak emeliyle bölgede serbestçe inceleme yapma talebini ise geri çeviriyor.