Ankara tablosu 12 parça

Bir tablonun peşinde evvel Amsterdam’a akabinde Ankara’ya uzanan bir müzik yolculuğu… Ankara’nın resmedildiği en eski tablo olan “Ankara Manzarası”, müzikle hayat bularak, Piano Turca’nın 3. albümü “Bir Ankara Manzarası’na husus oldu. Tablodan müziğe giden yolun farklı bir serüveni var. Ressamı bilinmeyen, 1700’lü yıllarda yapılmış ve Hollanda’daki Rijksmuseum envanterine kayıtlı olan tablonun, 1970 yılına kadar Halep kentini tasvir ettiği düşünülmekteydi. Prof. Dr. Semavi Eyice, 1970’te düzenlenen bir konferansta araştırmaları sonucu tablonun Ankara’yı tasvir ettiğini doğruladı. Piano Turca ise bu tablodan ilhamla Rijksmuseum’dan tablonun telif müsaadelerini alarak, Ankara Rahmi M. Koç Müzesi’nin yönlendirdiği akademisyen ve danışmanlarla tablo üzerine görüştü ve bir albüm yapmaya karar verdi. 12 modül için belirlenen 12 konsept adeta tabloyu konuşturuyor. Ayrıntıları piyanist Necati Şekkeli’den dinledik.

Necati Şekkeli

Ankara Görünümü tablosundan yola çıkan albüm fikri nasıl doğdu?

Bazen hepimiz günlük hayatın telaşı içerisinde tesadüfleri ıskalayabiliyoruz. Şükür ki bu albüm ıskalanmayan bir tesadüfün yapıtı oldu. “Ankara Manzarası” tablosu ile tanışmam, tablonun sergilendiği Ankara Rahmi M. Koç Müzesi’ne yapmış olduğum bir ziyaret vesilesiyledir. Birinci bakışta tablonun tarihe ışık tutan ziyadesiyle öykü barındırdığı açıktı ve bu birinci oluşan merakım, keşfetme arzum her öğrendiğim ayrıntı ile katmerlendi. Her bir kıssa o kadar hayata dokunan, tarihten bugüne ilham verici ve kıymetliydi ki; bunları müzikle yine anlatma fikri heyecan veriyordu. Bu fikrimi Ankara Rahmi M. Koç Müzesi ile en başta çekinerek de olsa paylaştığımda yüreklendirici bir dayanak ile karşılık aldım. Böylelikle hummalı bir araştırma ve hazırlık sürecine başladık.

EVLİYA ÇELEBİ’DEN DE FİGÜRLER VAR

Ankara Görünümü tablosunun hikayesinden de bahsedebilir misiniz?

Tablo 18. yüzyılda İpek yolu üzerinde bulunan periyodun Ankara’sını; mimari yapıları, toplumsal hayatı ve tiftik üretiminin tesiri ile gözler önüne seren, ressamı bilinmeyen bir eser. Ankara’ya ilişkin tespit edilen otuzun üzerinde tarihi yapının yanı sıra pek çok figüre de tabloda yer verilmiş. Örneğin tabloda Hacı Bayram-ı Veli Camii ve türbesini, Hıdırlık Zirvesini, Namazgah Doruğunu görebiliyoruz. Ankara keçisinden kırpılan tiftiğin sof haline getirilmesine kadar üretim süreçlerini görebiliyoruz. Evliya Çelebi seyahatnamesinde tasvir edilen Ankara’nın sof feraceli bayan figürüne tabloda çokça rastlayabiliyoruz. Farklı formda Ankara tarihine bu kadar ışık tutan bir tablonun uzun yıllar Halep’i resmettiği düşünülmüş. Prof. Dr. Semavi Eyice’nin tetkikleri sonucunda tablonun Ankara’yı resmettiği anlaşılmış ve ismi da “Ankara Manzarası” olarak değiştirilmiş. Hala tablo Ankara Rahmi M. Koç müzesinde sergilenmekte. Meraklılarına da bu bilgiyi verelim.

Tablonun peşinde Hollanda’daki Rijksmuseum’e uzanan bir serüven görüyoruz. Neler yaşandı bu süreçte?

Tablo esasen Rijksmuseum, Amsterdam envanterinde bulunuyor. Albüm fikrimizi birinci olarak kendileriyle paylaşarak telif konusunda dayanaklarını rica ettik. Onlardan gelen olumlu dönüşler sonucunda Ankara Rahmi M. Koç Müzesi’nin yönlendirmiş olduğu tablo ve Ankara Tarihi üzerinde ehil isimlerle ağır görüşmelerimiz oldu. Albüme ilham olacak tarihi noktalara bu vesileyle karar verdik. İlham noktalarımızdan kimileri tabloda da yer alan tarihi yapılar, kimileri ise tabloda resmedilmiş figürlerden oluşuyor. Belirlediğimiz 12 ilham noktası için öncelikle piyano ile besteleme süreci tamamlandı. Paralel olarak ise Romanya’dan aranjör Emanuel Abrudean senfonik düzenlemeleri gerçekleştirdi. 12 müzik piyano ve senfonik düzenlemeleriyle bu halde ortaya çıkmış oldu. Bu süreç benim için de sanata dokunan, Ankara tarihine dokunan keyifli ve bir o kadar meşakkatli bir seyahatti.

SANAT BEŞERE DOKUNMALI

Albümde tablodaki resmedilen figürlere atıfta bulunuyorsunuz. Bu figürlerden nasıl ilham aldınız, figürden esinle besteleme süreci nasıl gelişti?

Bana nazaran sanat beşere dokunmalı ve bir öyküsü olmalı. Daha evvel yapmış olduğum sinema ve belgesel müziklerinden deneyimle öykülerin yapıtın hissine farklı bir derinlik kattığı kanaatindeyim. İlham alma müddetinde yapmış olduğumuz tüm araştırmalar zihinde oluşan yarı gerçek yarı hayal birer öyküye dönüştü ve besteler hissini bundan aldı. Hacı Bayram-ı Veli’den ilham alırken onun inanç dünyasına vakıf olabilmek, Namazgah Tepesi’nden ilham alırken işgal altındaki bir vatanın kendi mukadderatını tayin etme iradesini anlayabilmek, tabloda yer alan sof feraceli bayanları hayal ederken onların üretimdeki ve toplumsal hayattaki yerini kavrayabilmek değerliydi.

Bir tablodan ilhamla albüm yapma süreci nasıldı pekala?

Bir sanatın bir öteki sanata evrilmesi, bir sanatın bir diğer alandaki sanata ilham olması benim adıma çok manalı ve keyifliydi. Üstelik bu projeyi manalı kılan da bir ayrıntıydı. Başka yandan böylesi bedelli bir sanat yapıtı ve Ankara üzere bir kentin tarihi kelam konusu olduğunda önemli bir sorumluluk da hissediyorsunuz. Bu sebeple hazırlık etabında hususun uzmanları ile istişare ederek ilerledik.

Kültürden ilham almanın sorumluluğu var

Piano Turca, Anadolu kültürünü piyano lisanıyla anlatma sıkıntısıyla, birinci olarak 2012 yılında internet ve toplumsal medya üzerinden seyahatine başladı. Mozart’ın “Rondo Alla Turca” (“Türk Marşı”) yapıtından esinlenerek Piano Turca ismini seçti. Piyanist Necati Şekkeli, 2019 yılında, Dumlupınar deniz faciasını anlatan ulusal ve memleketler arası platformda 8 ödül sahibi “Ah Bir Ataş Ver” isimli kısa sinemanın müziklerini hazırladı. Birçok belgesel ve reklam müziğinde imzası olan sanatçı, “Elbette her sanatçı ve hatta aslında her insan üzere yetiştiğim etrafın, büyüdüğüm toprakların, yaşadığım kültürün izlerini taşıyorum. Bu kadim kültürün bir mirasçısı olmak bana nazaran hem doğal bir yansıma hem de çok değerli. Başka yandan bu toprakların sesini duyururken, bu kültürün mirasına talip olurken; bir adım ötesi için çabalamak gerek. Bana nazaran bunun yolu bu kültüre yabancı paydaşları da dahil ederek, karşılıklı etkileşim sonucunda özünü kaybetmeyen lakin milletlerarası nitelikli eserler ortaya koymak. Bu kültüre katkı sunmak, bana nazaran ebediyete mektup yazmakla muadil. Zira ortaya koyduklarımızın değerini vakit belirleyecek. Sanatla anlatmak istediklerimizi bizlerin çocukları, torunları yeni bir gözle sınayacak. Bu kültürden ilham alırken zihnimde bunun heyecanı ve sorumluluğu vardır”