TÜİK’ten asgari ücret açıklaması: Artış oranını biz belirlemiyoruz

TÜİK, bekar bir personelin taban geçim fiyatının ağır işlerde çalışanlar için 2 bin 792 lira 10 kuruş, orta nitelikteki işlerde çalışanlar için 2 bin 507 lira 70 kuruş, hafif işlerde çalışanlar için 2 bin 339 lira 10 kuruş olarak hesapladı.

TÜİK’in hesaplaması, ekonomik gerçeklikleri yansıtmamaması sebebiyle reaksiyonlara neden olurken, kurumdan taban fiyat hesaplama sistemlerine ilişkin açıklama geldi.

“Ne minimum fiyat ne de taban fiyat artış oranı TÜİK tarafından belirlenmemekte ve önerilmemektedir” denilen açıklamada, şu sözlere yer verildi:

• “4857 sayılı iş kanununun 39. hususunda, iş mukavelesi ile çalışan ve bu kanunun kapsamında olan yahut olmayan her türlü personelin ekonomik ve toplumsal durumlarının düzenlenmesi için Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nca Taban Fiyat Tespit Komitesi aracılığı ile fiyatların taban sonlarının en geç iki yılda bir belirleneceği belirtilmektedir. Taban fiyat yönetmeliği de ilgili kanunun 39. hususuna nazaran düzenlemiştir ve bu unsura nazaran komite 15 üyeden oluşmaktadır. Bu üyelerden 5 tanesi devlet temsilcilerinden oluşmaktadır ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bu daimi temsilcilerden bir adedidir. TÜİK’in komitedeki vazifeleri, ülkenin içinde bulunduğu toplumsal ve ekonomik gelişmelere dair bir rapor hazırlamak ve komitenin vereceği misyon doğrultusunda bir personelin gerek duyduğu kalori ölçülerini dikkate alarak farklı iş kolları için aylık fiyat maliyetini çıkarmaktır.
• TÜİK hesaplamaları yaparken yalnızca bünyesinde bulunan fiyat bilgilerini kullanmakta ve hesaplamaları Minimum Fiyat Tespit Kurulu’nun direktiflerine nazaran yapmaktadır. Taban Fiyat Tespit Komitesi tarafından kurumumuza iletilen istikrarlı beslenme kalıbı kapsamındaki eserlerin fiyatları bölgesel seviyede, Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı tarafından sağlanan personel sayıları ile ağırlıklandırılarak hesaplamalar yapılmaktadır. İstikrarlı Beslenme kalıbında yer alan eserler Taban Fiyat Komitesi tarafından belirlenmiş olup, TÜİK tarafından yalnızca fiyat dataları kullanılarak hesaplamalar yürütülmektedir.
• Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’nın 8/11/2000 tarih ve 13308 sayılı yazısı ile bir emekçinin günlük istikrarlı beslenme kalıbı hakkında bilgi için Hacettepe Üniversitesi’ne müracaatta bulunmuş, üniversite ise 15/11/2000 tarih ve 13431 sayılı yazı ile hafif, orta ve ağır iş kollarında çalışan yetişkin çalışanların güç ve besin öğesi ihtiyacını karşılayacak protein, süt/süt eserleri, yağ, karbonhidrat, sebze/meyve üzere temel besin unsurlarını ve bunların günlük tüketilmesi gereken ölçüleri belirlemiştir. Buna emekçi istikrarlı beslenme sepeti denmektedir. Bu çerçevede, Hacettepe Üniversitesi tarafından, hafif iş kolunda çalışan yetişkin bir emekçi için 2.765 kalori, orta iş kolunda çalışan için 3.090 kalori ve ağır iş kolunda çalışan için ise 3.590 kalori alması gerektiği belirtilmiş ve bir çalışanın bu kalori muhtaçlığının sağlıklı beslenerek karşılayabilmek için tüketmesi gereken besin husus eserlerini ve bunların günlük ölçüleri belirlenmiştir.
• Minimum Fiyat Tespit Komitesi’nin (AÜTK) verdiği vazife çerçevesinde Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Hacettepe Üniversitesi’nin belirlediği bu personel istikrarlı beslenme sepetinde yer alan besin unsurlarının günlük ve aylık mali pahalarını, TÜFE endeksi kapsamında yer alan ve her ay internet sitesinde yayınladığı bölge bazındaki ortalama perakende satış fiyatlarını temel alarak üç farklı iş kolu için hesaplamaktadır. Buna nazaran, bir çalışanın gereksinimi olan kalori ölçüsü üzerinden belirlenen besin eserlerinin bölge bazında ortalama fiyatı ve Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı tarafından verilen emekçi sayıları dikkate alınarak Türkiye geneli için günlük ortalama besin harcama ihtiyacı tespit edilmektedir. Daha sonra, Türkiye geneli için gelir ayrımı gözetilmeksizin 2017-2018-2019 yılları için ortalama besin harcamalarının hissesi yüzde 23.1 ve besin dışı başka harcamaların hissesi ise yüzde 76.9 olarak alınarak, besin harcaması için bulunan kıymet üzerinden bir çalışanın aylık toplam harcama ihtiyacına ulaşılmaktadır.
• Sonuç olarak TÜİK, çerçevesi, içeriği ve metodolojisi AÜTK tarafından belirlenmiş olan teknik bir hesaplama yapmaktadır. Bu hesap bir çalışanın muhtaçlık duyacağı aylık toplam harcama ihtiyacını göstermektedir ve bu çalışmanın sonuçları Komiteye sunulmaktadır. Ne taban fiyat ne de minimum fiyat artış oranı TÜİK tarafından belirlenmemekte ve önerilmemektedir.”