Rus güvenlik şirketi Wagner’in Rusya’daki darbe teşebbüsü kamuoyunda geniş yankı uyandırırken, Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko’nun teşebbüsleriyle sonlanan isyanla ilgili ABD basınında bomba bir sav ortaya atıldı. ABD’li istihbarat yetkililerinin, Wagner’in kurucusu Yevgeniy Prigojin’in silahlı hareket hazırlığında olduğunu günler öncesinden bildikleri ve kelam konusu istihbaratı Beyaz Saray ve ilgili kurumlara “acil” koduyla geçtikleri öne sürüldü.
ABD’li istihbarat yetkilileri, Rus güvenlik şirketi Wagner’in kurucusu Yevgeniy Prigojin’in silahlı aksiyon hazırlığında olduğunu haziran ayının ortasında öğrendiklerini ileri sürdü. The Washington Post’un haberine nazaran isimlerinin açıklanmasını istemeyen ABD’li istihbarat yetkilileri, haziran ayının ortasında Prigojin’in Rusya Savunma Bakanlığına karşı silahlı aksiyon planladığına yönelik istihbarat topladıklarını, Beyaz Saray ve ilgili kurumlara “acil” koduyla bilgi geçtiklerini argüman etti.
“BEYAZ SARAY’IN BUNA HAZIR OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYORUM”
Bir istihbarat yetkilisi, Prigojin’in isyanına hazırlıksız yakalanmadıklarını kaydederek, “ABD idaresine bir şeyler planlandığını söyleyebilecek kadar kâfi işaret vardı yani Beyaz Saray’ın buna hazır olduğunu düşünüyorum” görüşünü paylaştı. Yetkili, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in iktidarda kalıp kalmayacağına ve rastgele bir istikrarsızlığın Rusya’nın nükleer cephaneliğinin denetimi için oluşturabileceği zahmete ait “yüksek endişe” duyulduğunu belirterek, “Bu doğrultuda birçok soru mevcuttu” sözünü kullandı.
“İSYANIN NEDENİ HÜKÜMETLE İMZALANACAK SÖZLEŞME”
Olası “Rus iç savaşı”ndan kaynaklanabilecek istikrarsızlığın “ana korku” olduğuna dikkati çeken yetkililer, Beyaz Saray’ın yanı sıra Pentagon, Dışişleri Bakanlığı ve Kongre’deki üst seviye yetkililerin son iki haftada istihbaratla ilgili bilgilendirildiklerini belirtti. Yetkililer, Prigojin’in isyanının en değerli sebeplerden birinin, 10 Haziran’da Rusya Savunma Bakanlığının savaşan tüm istekli kümelerin hükümetle kontrat imzalaması gerektiğine dair talimatı olduğu değerlendirmesinde bulundu.
“PUTİN’E KALKIŞMADAN 24 SAAT EVVEL HABER VERİLDİ”
Rusya Savunma Bakanlığının talimatında Wagner kümesinden ismen bahsedilmese de manasının açık olduğunu vurgulayan yetkililer, Bakanlığın hedefinin, “Rusya’nın Ukrayna’daki askeri harekatı için gerekli olduğunu kanıtlayan ve dikkate kıymet taktik zaferlerden kimilerinin elde edilmesine yardımcı olan Prigojin’in paralı askerlerinin ele geçirilmesi olduğunu” ileri sürdü. ABD’li istihbarat yetkilileri, Putin’e “Prigojin’in bir şeyler planladığı” konusunda bilgi verildiğine inandıklarını kaydederek, yetkililerden biri “Putin’in kalkışmayla ilgili bilgilendirildiği vakit net olmasa da mutlaka 24 saatten daha önceydi” sözünü kullandı.
PUTİN’İN NEDEN HAREKETE GEÇMEDİĞİ BELİRSİZLİĞİNİ KORUYOR
Yetkililer, Prigojin’in askeri komutayı devralmak için Moskova’ya yürüyüşünü engellemek hedefiyle Putin’in neden harekete geçmediğinin belirsizliğini koruduğuna işaret ederek, “Putin’in eylemsizliğinin, Rus hükümetindeki üst seviye uyum eksikliğini ve iç rekabetleri yansıttığını düşündüklerini” kaydetti.
NE OLMUŞTU?
Özel güvenlik şirketi Wagner’in kurucusu Yevgeniy Prigojin, Rus ordusunu Wagner’e atak düzenlemekle suçlayıp karşılık vermekle tehdit etmiş, Wagner savaşçıları Ukrayna’yı terk ederek sondaki Rostov bölgesine girmişti.
Bu durum üzerine Federal Güvenlik Servisi (FSB), “silahlı isyan” suçlamasıyla ceza davası açmıştı. Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Wagner’in isyanını “vatana ihanet” olarak nitelendirmişti. Prigojin, Moskova’ya gideceklerini açıklamış, Kremlin idaresi ise ülkenin pek çok bölgesinde güvenlik tedbirlerini artırmıştı.
Yevgeniy Prigojin’in, Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko’nun Rusya’da tansiyonu azaltma teklifini kabul ettiği bildirilmişti. Prigojin, tarafların birinde Rus kanı dökülmesinin sorumluluğunu anladıklarını ve konvoylarını geri çevirerek plana nazaran saha kamplarına geri döneceklerini açıklamıştı. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Prigojin’e yönelik açılan ceza davasının kapanacağını belirterek, “Prigojin, Belarus’a gidecek” tabirini kullanmıştı.