ABD’den Çin’e Uygurlar nedeniyle yeni yaptırımlar

Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde Çin’in Uygurlara yönelik insan hakları ihlallerini münasebet göstererek Pekin idaresine yönelik yaptırımlarını genişletme kararı aldı. Yaptırımlar, Sincan’dan ithal edilecek biyo ve yüksek teknoloji mallarını kapsıyor. Buna nazaran, Uygurlara yönelik Pekin’in baskıcı siyasetini destekleyen Çinli biyoteknoloji ve yüksek teknoloji şirketlerinin malları ile Sincan’da çalışma kamplarında üretildiği kuşkusu bulunan malların ithalatı mümkün olmayacak.

Uygurlara yönelik hak ihlalleriyle kontaklı olarak Çin’e yeni yaptırımları öngören tasarıya ABD’li senatörlerin hepsinin onay verdiği bildirildi. Tasarının artık son onay için Lider Joe Biden’ın imzasına sunulması bekleniyor.

Yaptırımlar neyi kapsıyor?

ABD Senatosu’nda kabul edilen tasarıya nazaran Çinli şirketler, gelecekte ABD’ye sattıkları eserleri beyan ederken büsbütün yahut kısmen Uygur bölgesinde üretilip üretilmediğine dair doküman sunmakla yükümlü olacak. Çin’in rastgele bir eserin çalışma kamplarında üretilmediğini de kanıtlaması gerekecek. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, Temsilciler Meclisi’nden geçen tasarının Lider Joe Biden tarafından da desteklendiği belirtildi.

ABD’ye her yıl ithal edilen pamuklu dokuma eserlerinin yüzde 20’si Sincan menşeili gereç içeriyor. Bu nedenle tasarı ABD’li birtakım şirketlerde tedirginliğe neden oldu.

Yaptırımlarla kara listeye alınan şirketler hangileri?

ABD Ticaret Bakanlığı da dün Çin Askeri Tıbbi Bilimler Akademisi ile ona bağlı 11 kuruluşu ABD’ye ithalat yapan kara şirketler listesine aldı. Kelam konusu kuruluşlar, “askeri maksatlı beynin denetimini sağlayabilecek silahlar geliştirmeye yönelik biyoteknolojik araştırmalar yürütmekle” suçlanıyor. Kelam konusu kuruluşların kan nakli ve zehirli hususlar konusunda da çalışmalar yürttüğü söz ediliyor.

ABD Maliye Bakanlığı da, sekiz yüksek teknoloji alanında faaliyet yürüten Çinli şirketi kara listesine dahil etti. Bunlar ortalarında SZ DJI Technology üzere insansız hava aracalarının (IHA) önde gelenleri olduğu da belirtiliyor. Böylelikle ABD’li şirketlerin kelam konusu firmalara iştirakinin de önüne geçilmiş olacak.

Kara listeye alınan şirketlerden bir oburu de yüz ile tanınma alanında programlar geliştiren Cloudwal Technology ve cep telefonları bilgilerinin izlenmesine yönelik bilişim programı geliştiren Xiamen Meiya Pico Information şirketi.

Çarşamba günü ABD’de uyuşturucu unsurlu ilaç krizine neden olan bir Çinli şirket kara listeye alınmıştı.

Uygurlar devamlı izleniyor

Milletlerarası insan hakları kuruluşlarının raporlarına nazaran, Uygurlar ve öteki Müslüman azınlıklar Pekin idaresi tarafından yüksek teknolojilerle izleniyor ve denetim ediliyor. Bunun için DNA örneklerinin alındığı ve yüzlerinden tanınmalarını sağlayacak programlarla ile çalışıldığı kaydediliyor. Tekrar insan hakları kuruluşlarının bilgilerine nazaran, kamplarda zorla tutulan 1 milyondan fazla Uygur dininden, kültürü ve lisanından vazgeçmeye zorlanıyor. Ayrıyeten bedensel açıdan makus muamele gördüklerine ait bilgiler bulunduğu da rapor ediliyor.

AFP/ ETO,HS

© Deutsche Welle Türkçe