AB’nin bu teklifle ilgili sessizliğini koruduğuna dikkat çeken uzmanlar, Slovenya’nın AB’ye sunduğu teklifin kabul edilmesi durumunda bölgede …
AB’nin bu teklifle ilgili sessizliğini koruduğuna dikkat çeken uzmanlar, Slovenya’nın AB’ye sunduğu teklifin kabul edilmesi durumunda bölgede çatışmanın çıkabileceğini belirtti.
Geçtiğimiz günlerde Slovenya Başbakanı Janez Janša, Avrupa Birliği’ne Bosna Hersek’in hudutlarının tekrar çizilmesini önerdiği bir mektup sundu. Avrupa Birliği, Bosna Hersek’in gündeminde olan hususla ilgili sessizliğini korurken, Arnavutluk Başbakanı Edi Rama ve Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç’in yaptığı açıklamalar bölgedeki birçok siyasetçinin ve vatandaşın başında soru işaretleri oluşturdu.
Hususla ilgili değerlendirmelerde bulunan Siyasi Analist Hamdi Fırat Büyük, Janša’nın yolladığı mektubun resmi doküman niteliği taşımadığının altını çizerek, “Slovenya Başbakanı Janez Janša’nın Avrupa Birliği’ne yolladığı mektup, hiçbir resmi özelliği olmayan ve bir teklif niteliği taşıyan bir dokümandır. İçeriğinde ise Balkanlarda etnik meselelerin, hudutların yine çizilmesi sayesinde tahlile kavuşturularak bütün bölgeyi, Avrupa Birliği’ne almak üzerine şurası. Bu da pratikte, Bosna’nın içerisindeki Sırp Cumhuriyeti Sırbistan’a bağlanacak, güneyde bulunan Hırvatların yoğunlukta yaşadığı Hersek bölgesi Mostar’ı da dahil edecek biçimde Hırvatistan’a bağlanacak. Büyük Arnavutluk kurulacak, bu da Kosova’daki Sırpların Sırbistan’a katılmasıyla ve Kosova ve Makedonya’nın Arnavutluk çoğunluklu kısımlarının Arnavutluk’a katılmasıyla olacak. Büyük bir Sırbistan ve Arnavutluk kurularak bölgede etnik problemlerin çözülebileceği varsayılıyor” diye konuştu.
Slovenya Başbakanı Janez Jansa’nın AB Kurulu Lideri Charles Michel’e gönderdiği sav edilen ve Batı Balkanlar’da 5 ülkenin sonlarını tekrar çizilmesini öngören gayriresmi diplomatik doküman…
Bosna’nın bölünmesi sıkıntısında, bu teklifin kabul edilebilir olmadığını vurgulayan Büyük, nedenlerini şöyle açıkladı:
“Birinci nedeni, toprak ve hudutların bütünlüğüne, ülkenin egemenliğine karşı çıkan bir şey. Bu teklifin dışarıdan gelmesi de kabul edilemez. Slovenya, bölgede AB’nin gücünün azaldığını, AB’ye girmek isteyen Balkan ülkelerinin giderek bu hedeften uzaklaştığını söylüyor ve bunun en büyük nedeninin de etnik tansiyonlar olduğunu tez ediyor. Bu probleme sonların tekrar çizilmesiyle tahlil getiriyor.”
SLOVENYA BU ADIMI NEDEN ATTI?
Büyük, Janša’nın gönderdiği mektup ile neyi amaçladığına yönelik soruyu, “Burada iki ihtimal göz önünde bulundurulabilir. Birincisi Slovenya Başbakanı, bunu iç siyasete yönelik bir atılım olarak kullanıyor olabilir. Dış alakalarda kendisinin ne kadar etkin ve güçlü olduğunu göstermeye çalışıyor ve bu sayede de içeride oy kazanmayı hedefliyor olabilir. İkincisi ise, Janez Janša AB’nin kukla görevi görüyor olabilir. AB içerisindeki ya da Balkanlardaki başka ülkelerin emellerine hizmet ediyor olabilir. Bu noktada ise akla gelen isimler Macaristan Başbakanı Viktor Orban ve Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç ki bu istikamette çok fazla argüman var. Fakat ne bu argümanların ne de bu tekliflerin kabul edilebilir hiçbir tarafı yok. Bunun Slovenya’dan gelmesi de ayrıyeten üzücü. Slovenya eski Yugoslav cumhuriyeti. Savaş vaktinde ise tüm olaylara yakından şahitlik etmiş bir ülke. Ayrıyeten Yugoslavya’dan birinci ve meselesiz ayrılan bir ülke” diyerek cevapladı.
İZETBEGOVİÇ: AYRILIK YAŞANACAKSA, BARIŞÇIL OLMAYACAKTIR
Bosna Hersek’in siyasi partilerinin önderlerinden gelen değerlendirmeleri paylaşan Büyük, “Bosna Hersek’te aklı başında hiçbir siyasetçi bu öneriyi kabul etmez. Geçtiğimiz hafta SDA Partisi Genel Lideri ve eski Cumhurbaşkanlığı Kurulu Üyesi Bakir İzetbegoviç de bir ayrılık yaşanacaksa bunun savaşsız mümkün olmadığını söyledi. Şu anda Bosna-Hersek’e bağlı Sırp Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanı ve Bağımsız Toplumsal Demokratlar İttifakı Genel Lideri Milorad Dodik, Bosna’dan ayrılıp Sırbistan’a katılmak için bu mevzuyu bir fırsat olarak kullanıyor” sözlerini kullandı.
AB SESSİZLİĞİNİ KORUYOR
Janša’nın mektubu ile ilgili Avrupa Birliği’nin hala bir açıklama yapmadığının altını çizen Büyük, “AB, bu hususta hala sessiz. Net bir açıklama yapılmış değil. Kimi ülkelerin bu bahiste birtakım imaları ve açıklamaları oldu. Lakin büyük oranda hem ABD hem de AB, bu sıkıntıyı görmezden geliyor. Başka taraftan da dokümanın varlığını reddetmiş değiller. Münasebetiyle bu da gönderilen dokümanın gerçek olduğunu gösteriyor. Bu dokümanın ortaya çıkmasındaki en büyük neden ise, AB’nin Balkanlar üzerindeki başarısız siyaseti. Zira uzun vakittir AB, başta Bosna Hersek olmak üzere Balkan ülkesine ekonomik ve ticari iş birliği konusunda net bir ileti veremiyor. Münasebetiyle ülkeler hem iç hem de dış siyasetlerinde baş karışıklığı yaşıyor” dedi.
“EDİ RAMA’NIN AÇIKLAMASI ÇOK İLGİNÇTİ”
Bölgedeki ülkelerin siyasalları ve siyasi analistlerinin, teklifin kabul edilmesi durumunda çatışmaların meydana geleceği istikametinde açıklamaları olduğunu kaydeden Büyük, “Diğer Balkan ülkelerindeki siyasetçiler ve uzmanlar, bilhassa Kosova, Kuzey Makedonya ve Karadağ’dakiler bu türlü bir gelişmenin bölgede yeni çatışmalara yol açacağını söylüyor. Hatta en garip açıklamalardan biri de Arnavutluk Başbakanı Edi Rama’dan geldi.
Kendisi yorum yapmayı reddedip, “Evet, bu türlü bir evraktan haberim var ve çizilmiş taslak haritaları da gördüm” dedi. Aleksandar Vuçiç de yorum yapmaktan kaçınarak, “Büyük bir dikkatle yaşananları izliyorum ve barışın karşılığını da bildiğim için korkuyorum” diye konuşmuştu. Yani iki başkan de ne dokümanın varlığını reddediyor ne de rastgele bir tenkitte bulunuyor. Zira evrakın kabul edilmesi durumunda, Sırbistan ve Arnavutluk çıkarlı olacak. Öteki ülkelere baktığımızda ise büyük kayıplar olacak” diye konuştu.
EVRAKIN KABUL EDİLMESİ GERÇEK DIŞI BİR SENARYO OLUR
“Bu dokümanın kabul edilmesi gerçek dışı bir senaryo olur” diyen Büyük, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bosna Hersek’te, hatta Balkanlarda 2 yılda bir bu şekil telaffuzlar ve teklifler gündeme geliyor. Eski bir cumhurbaşkanı yeni bir devlet yapısı planı getirir, bir oburu çıkar yeni bir Makedonya planı getirir. Artık de Slovenya’nın non-paper sıkıntısı ortaya çıktı. Burada tansiyon daima yüksek. Dışarıdan bakınca gereğinden fazla reaksiyon gösteriliyor, olağan dışı durumlar gelişiyor üzere görülebilir lakin Balkanlar’da bunlar olağan şeylere dönüştü.”
Boşnakların yıllardır her bahiste fedakarlık yaptığını lisana getiren Büyük, Boşnak siyasalların bu süreçte siyasi telaffuzlarda bulunurken daha ihtimamlı olmalarını gerektiğini belirterek, “Boşnaklar hem savaş sırasında hem de savaş sonrasında barışın sağlanması ve korunması konusunda en büyük fedakarlığı gösterdi. Tekrar en büyük sorumluluk Boşnaklara düşüyor. Bu nedenle Boşnak siyasetçilerin de çok dikkatli olmaları ve tansiyonu yükseltmeyecek biçimde bir yol izlemeleri gerekiyor” tabirlerini kullandı.
