Anayasa Mahkemesi, Abdüllatif Şener’e söylenen “Satılmış Siyonist” sözünü ifade özgürlüğü saydı

İstanbul’da ikamet eden emekli bir vatandaş, toplumsal medya hesabından eski Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener’e, “Çok beşerler gördük senin üzere satılmış Siyonist görmedik” yorumunda bulundu. Şener, emekli vatandaşın “hakaret suçundan” yargılanması için Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na hata duyurusunda bulundu.Ankara Asliye Ceza Mahkemesi, 27 Mayıs 2019’da vatandaşa, “hakaret” hatasından bin 740 TL isimli para cezası verdi. Yargılama sürecinde vatandaş hayatını kaybetti, fakat eşi ve çocukları avukatları aracılığıyla davayı sürdürdü. Kararın katılaştıktan sonra aile, “bir siyasetçiye yönelik tenkitler münasebetiyle verilen isimli para cezasının söz özgürlüğünü ihlal ettiği” AYM’ye ferdi müracaatta bulundu.

10 BİN TL MANEVİ TAZMİNAT

Anayasa Mahkemesi, 14 Şubat 2024’te başvuruyu inceledi. Anayasa Mahkemesi, müracaatçı vatandaşın, Şener’e “Çok beşerler gördük senin üzere satılmış siyonist görmedik” formundaki kelamlarını, siyasetçilerin sıradan bireylere nazaran tenkitlere daha fazla katlanma yükümlülüğü olduğuna işaret etti. Anayasa Mahkemesi, Anayasa’nın 26. unsurunda teminat altına alınan “ifade özgürlüğünün” ihlal edildiğine ve müracaatçılara ortaklaşa net 10 bin TL manevi tazminat ödenmesine hükmetti.

“BAŞVURUCU İKTİDARDA OLAN PARTİNİN DESTEKÇİSİ”

Yüksek Mahkeme’nin gerekçeli kararı şöyle; “Somut olayda müracaatçı tarafından kullanılan ‘satılmış Siyonist’ biçimindeki tabirin kıymet yargısı olduğu açıktır. O halde tespiti gereken konu, müracaatçının davacıyı sebepsiz biçimde amaç alıp almadığı, kullanılan kelam ve sözlerin şahsî akın oluşturup oluşturmadığıdır. Müracaatçının olay tarihinde ve hala iktidarda olan partinin bir destekçisi olduğu anlaşılmaktadır. Müracaatçı, desteklediği partinin bir vakitler önde gelen siyasetçilerinden biri olan müştekinin evvel kurucusu olduğu partiden ayrılmasına daha sonra da siyasi hayatını öbür bir partide ve nihayet ana muhalefet partisinde devam ettirmesine yönelik duyduğu öfkeyi müracaata konu ‘satılmış siyonist’ sözleri ile tabir etmiştir.

Müşteki ise kelam konusu yakıştırmayı kişilik haklarına yapılan bir akın olarak değerlendirmiştir. Lakin Anayasa Mahkemesi‘nin pek çok kararında benimsediği üzere demokratik bir toplumun mecburî temellerinden olan ve toplumun ilerlemesi ve bireyin özgüveni için gerekli temel kurallardan birini teşkil eden söz özgürlüğü, yalnızca kabul gören yahut zararsız veyahut kayıtsızlık içeren bilgiler ya da fikirler için değil birebir vakitte kırıcı, şok edici yahut rahatsız edici olanlar için de geçerlidir. Anayasa Mahkemesi yeniden pek çok kararında söz özgürlüğünün bir dereceye kadar abartıya ve hatta kışkırtmaya müsaade verecek halde geniş yorumlanması gerektiğini kabul etmiştir. Bu sebeplerle müracaata mevzu paylaşımda geçen ve tazminat ödenmesine neden olan bu üzere tabirlerin birtakım bağlamlarda kullanımlarının kaba ve rahatsız edici bulunması hukuk sisteminde ceza yahut tazminat formunda bir müeyyide bağlanmasının tek başına haklı münasebeti olamaz.

“MÜŞTEKİ TAKİP EDİLEN DENEYİMLİ BİR SİYASETÇİDİR”

Öte yandan müşteki, siyasi mesleğinde birçok kıymetli misyonlarda bulunmuş, kamuoyu tarafından yakından tanınan ve takip edilen deneyimli bir siyasetçidir. Bu çerçevede müracaatçının da içinde olduğu seçmenlerinin sıkı ve yakın kontrolü altında olması natüreldir. Müşteki hala iktidarda bulunan partinin önde gelen bir üyesiyken kurucusu olduğu partiden ayrılarak evvel muhalif bir siyasetçi sonra ana muhalefet partisinin bir milletvekili olmuştur. Müracaatçıya nazaran, müştekinin siyasi çizgisi değişmiştir ve bu sebeple de müştekinin kendisini daha evvel destekleyenlerin tenkitlerine daha fazla tahammül göstermesi gerekir.

Somut olayda Mahkeme, müracaatçının söz özgürlüğü ile müştekinin onur ve prestijinin korunması hakkı ortasında üstte değinilen nitelikte bir kıymetlendirme yaparak bir istikrar kurmaya çalışmamış; sırf soyut bir değerlendirmeyle kelam konusu tabirlerin hakaret kabahatini oluşturduğunu kabul etmiştir. Mahkemenin müracaatçının mahkumiyeti bakımından ileri sürdüğü münasebetler, müracaatçının tabir özgürlüğü hakkına yapılan müdahale için ilgili ve kâfi olarak kabul edilemez. Açıklanan münasebetlerle Anayasa’nın 26. unsurunda teminat altına alınan tabir özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.”