Anayasa Mahkemesi’nin toplu sözleşmelerle ilgili dikkat çeken kararı

Anayasa Mahkemesi (AYM), sendikaları yakından ilgilendiren önemli bir karar verdi. Karara göre işçi sendikaya üye olmasa bile sözleşme farklarından sendikalı işçi gibi yararlanabilecek. Tez-Koop-İş Sendikası Başkanı Haydar Özdemiroğlu, “Bu karar sendikaları bitirir” dedi.

Bakırköy 16. İş Mahkemesi, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Yasası’nın 39. maddesindeki bir cümlenin anayasaya aykırı olduğunu savunarak, iptal için AYM’ye başvurdu. Yasanın “toplu iş sözleşmesinden yararlanma” başlıklı 39. maddesinin 4. fıkrası dayanışma aidatı ödeyerek toplusözleşmeden yararlanmayı düzenliyor. Bu fıkra şöyle: “Toplu iş sözleşmesinin imzası sırasında taraf işçi sendikasına üye olmayanlar, sonradan işyerine girip de üye olmayanlar veya imza tarihinde taraf işçi sendikasına üye olup da ayrılanlar veya çıkarılanların toplu iş sözleşmesinden yararlanabilmeleri, toplu iş sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikasına dayanışma aidatı ödemelerine bağlıdır. Bunun için işçi sendikasının onayı aranmaz. Dayanışma aidatı ödemek suretiyle toplu iş sözleşmesinden yararlanma, talep tarihinden itibaren geçerlidir. İmza tarihinden önceki talepler imza tarihi itibariyle hüküm doğurur.”

“BU KARAR SENDİKALARI BİTİRİR”

İş Mahkemesi, bu fıkradaki son cümlenin anayasaya aykırı olduğunu ve iptalini istedi. AYM de, sözleşmenin imzalandığı tarihten önceki taleplerin imza tarihi itibarıyla geçerli olmasını öngören bu cümleyi anayasaya aykırı bularak iptal etti. Tez-Koop-İş Sendikası Genel Başkanı Haydar Özdemiroğlu, bu kararın ne anlama geldiğini şöyle özetledi: “Örneğin bir sendika 1 Ocak’ta toplusözleşme görüşmelerine başlıyor. Haziran ayında sözleşme imzalanıyor. Sendikaya üye olmadığı için dayanışma aidatı ödeyen işçi, haziran ayından itibaren sözleşmeden yararlanmaya başlıyordu. AYM’nin kararı ile birlikte işçi sendikaya üye olmasa bile dayanışma aidatı ödeyerek ocaktan itibaren diğer işçiler gibi sözleşme farklarını alabilecek. Bu durum 2 açıdan sıkıntı yaratacak. Birincisi işçi sendikaya üye olmak zorunda kalmayacak. İkincisi de sözleşme sürecinde sendikalı işçiler gerektiğinde greve çıkacak, eylem yapacak. Ancak bu süreçte çalışmaya devam eden sendikasız işçi hiçbir mücadeleye katılmasa bile dayanışma aidatı ödeyerek bütün haklardan yararlanabilecek. Sözleşme farklarını alabilecek. Bu karar sendikaları bitirir.” Özdemiroğlu, AYM’nin iptal kararı ile “toplu iş sözleşmesinin oluşum sürecinin tüm zorluklarını ve olumsuzluklarını yaşayan sendikalara ve onların üyeleri işçilere haksızlık ettiğine” dikkat çekti.