Antik Kentte Define Avcıları Zarar Veriyor

ANTALYA’daki Trebenna Antik Kenti’nde dedektörle arama yapan define avcılarının mezarları kazdığı, antik yapılara ziyan verdiği ortaya çıktı. Antalya Valiliği Kültür Varlıkları Ünite Sorumlusu Cemil Karabayram, “Çerez üzere satıyorlar bu aygıtları. Bunların ruhsata tabi olması lazım. Arkeolojiye sıkılmış bir kurşun bu” dedi.

Konyaaltı ilçesi sonlarında bulunan ve tarihi M.S. 2’nci yüzyıla kadar uzanan Trebenna Antik Kenti, kaçak hafriyat yapan defineciler tarafından talan ediliyor. Kent merkezine yakın olmasına rağmen, çok az bilinen antik kente gelen define avcıları, beraberinde getirdikleri dedektörlerle kıymetli metal arıyor. Antik kentin kapısı başta olmak üzere ayakta duran yapıların birçoğuna ziyan veren bu bireyler, mezar başlarının bulunduğu alandaki 3 antik mezarı da kazdı. Bir mezarı 2 metre kadar kazan definecilerin altın ya da gibisi bedelli metal bulup bulmadıkları bilinmiyor.

‘CİHAZ BİLİNENİN TERSİNE İŞE YARAMIYOR’

Bazı bireylerin antik kentlerde define aradığını, bunu da dedektörlerle yaptığını anlatan Antalya Valiliği Kültür Varlıkları Ünite Sorumlusu Cemil Karabayram, aygıtın bilinenin tersine işe yaramadığını söyledi. Bir pazarlama stratejisi olarak altına farklı tonda, gümüşe farklı tonda ses çıkarıp uyardığı tarafındaki bilgilerin yanlışsız olmadığını anlatan Karabayram, “Likya’nın dağları, Pamfilya’nın dağları, hatta Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu’da birçok yeri tahrip ediyorlar. Bunu da dedektörle yapıyorlar. Aslında bu aygıt bir palavra, kabus” dedi.

‘SABAHA KARŞI VE GECE KAZIYORLAR’

Avrupa’da bu tipten aygıtların ruhsatsız satışının yasak olduğunu belirten Cemil Karabayram, “Bu dedektör satışlarının kısıtlanması lazım. Arkeolojik alanlar bir kabusa mahkum edildi. Devlet elinden geldiğince her yeri koruyor lakin sabaha karşı ve gece kazıyorlar. Çerez üzere satıyorlar bu aygıtı. Ruhsata tabi olması lazım. Arkeolojiye sıkılmış bir kurşun bu. İnternette her yerde var bu aygıt. Kişi silah ruhsatı aldığı üzere dedektör için de ruhsat alsın. Arkeolojiye sıkılan bu kurşunları temizlemek bizim görevimiz” diye konuştu.

‘TENEKE KESİMİNE DAHİ ÖTEN BİR CİHAZ’

Jeofizik Mühendisi İlyas Toklu da dedektörün çalışma mantığını anlattı. Bu tipten aygıtları satanların para kazandığını, alanların ise kar elde edemediğini söyleyen Toklu, “Altın, gümüş, bakır ayrımı yapabilecek kapasitede bir aygıt değildir. Altında farklı, gümüşte farklı, bakırda farklı sinyaller veriyor, diye pazarlanıyor. Bu türlü bir aygıt da yok esasen. Bedelli metallerin elektrik geçirgenlik özelliği virgülden sonraki sayılarla söz edilecek kadar küçük farklılık gösterir” dedi.

Dedektörlerin aslında mayın tespiti için geliştirildiğini anlatan Toklu, “Yerin 30-50 santimetre altındaki mayını tespit etmek için geliştirilmiş aygıtlar. O denli metrelerce derindeki altını falan bulamaz. Kaz babam kaz, sonra kendini üzüyor. Ufak bir teneke modülüne bile öten bir aygıt. 30 santimetreye kadar hassasiyeti olan cihazlar” diye konuştu.

Diğer yandan internette dedektör satışı da açık biçimde yapılıyor. Üstelik rastgele bir doküman de istenmiyor. 15 bin liradan başlayıp 200 bin liraya kadar fiyatlarla dikkati çeken dedektörlerin kimileri ise ‘Altın ve define avcıları için geliştirilen dedektör’ yazılarak pazarlanıyor.