Apple’a şok suçlama… “Bağışları İsrail ordusuna gönderiyor”

Kendilerini bir küme hissedar, mevcut ve eski çalışan olarak tanımlayan 133 kişi, çalışanların bağışlarının gönderildiği kurumlarla ilgili teknoloji şirketine açık mektup yazdı. Mektupta Apple, çalışanların bağışlarını İsrail ordusu ve Filistin topraklarını gasbeden İsraillilerle kontaklı örgütlere göndermekle suçlandı.

Bu savın derhal soruşturulması talep edilen mektupta, Apple’dan tüm sivil toplum örgütlerine bağış yapılmasını durdurması istendi. Birçok büyük kurum üzere Apple çalışanları da “Benevity” isimli platform aracılığıyla kâr emeli gütmeyen tertiplere bağış yapabiliyor ve karşılığında patronlarından “katkı payı” alabiliyor.

Bağış listesindeki kurumların ortasında İsrail ordusundaki askerlere bağış toplayan “Friends of the IDF (FIDF)”, Batı Şeria’da Filistin topraklarını gasbeden İsraillilere katkı sağlayan “HaYovel”, “One Israel Fund”, “the Jewish National Fund” ve “İsraelGives” isimli örgütler yer alıyor. 

APPLE İDARESİ KARŞILIK VERMEDİ

“Apples4Ceasefire” ismi altında örgütlenen Apple çalışanları, nisan ayında Filistin halkına dayanaklarını kefiye, iğne, bilezik yahut kıyafetlerle tabir eden Apple Store çalışanlarının disipline gönderilmesine ve işten çıkarılmasına itirazda bulunmuştu. 

New York’ta “Bizim paramızla değil” isimli küme, eyaletteki kâr emeli gütmeyen kuruluşların İsraillilerin Doğu Kudüs ve Batı Şeria’da gasbettiği Filistin toprakları için bağış toplama yetkilerini ve kâr maksadı gütmeyen kuruluş statülerini kaybetmesi hedefiyle gayret gösteriyor. 

Anayasal Haklar Merkezi’nde kıdemli avukat olan Diala Shamas, yaptığı açıklamada, bağış listesinde ismi geçen kurumları “en makûs aktörler” olarak nitelendirerek “Ne yazık ki Batı Şeria ve Gazze’deki yasa dışı faaliyetleri açıkça destekleyen kuruluşlar hakkında çok az inceleme yapıldı” dedi. 

Shamas, memleketler arası insan hakları hukukunu ihlal eden faaliyetlerin finansmanına karşı kanunların ABD Gelir Yönetimi tarafından gereğince uygulanmadığını belirterek, bu nedenle şirketlerin ve bireylerin katkılarının potansiyel olarak yasa dışı faaliyetlerde bulunan kuruluşlara gitmediğinden emin olmaları gerektiğini söyledi.

“YASA DIŞI”

Şirketlerin bağış yaparken çoklukla bir kuruluşun federal gelir vergisinden muaf ve kâr maksadı gütmediğini tabir eden “501(c)(3)” statüsüne sahip olduğu gerçeğine güvendiklerini lisana getiren Shamas, “Ancak bir kuruluşun kâr gayesi gütmeyen bir statüye sahip olup olmadığına bakılmaksızın savaş kabahatlerine yardım ve yataklık etmek yasa dışı” diye konuştu. 

Shamas, Apple’ın bu kuruluşların hiçbirine fon göndermediğinden emin olması gerektiğini söyledi. 

İsrail askerlerinin azap, yargısız infaz ve Filistinlilere yönelik öteki suistimallerle suçlanmasının yanı sıra birçok askerin Filistinli tutuklulara yönelik yağma ve berbat muamele imajlarını toplumsal medyada paylaşması nedeniyle İsrail ordusunun davranışları ve disiplini bilhassa mercek altına alındı. 

Apple’ın bağışlar listesinde yer alan “Friends of the IDF”, İsrail ordusu için bağış toplamak maksadıyla kar emeli gütmeyen bir kuruluş olarak kayıtlı ve savaşın başlamasından sonraki birinci haftalarda İsrail ordusuna 34,5 milyon dolar (yaklaşık 1 milyar 114 milyon 249 bin lira) bağış aktardığını tez ediyor.

The Guardian gazetesi tarafından Aralık 2023’te yapılan habere nazaran, kitlesel fonlama platformu “IsraelGives”, savaştan sonraki iki ay içinde Batı Şeria’daki “askeri, paramiliter ve yerleşim” faaliyetlerini desteklemek için 5,3 milyon doların (yaklaşık 171 milyon 180 bin lira) üzerinde bağış almıştı. Bu para orantısız halde Amerikalı bağışçılardan gelmişti.

Birçok başka teknoloji şirketi üzere Apple da web sitesinde Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Kozmik Beyannamesi de dahil olmak üzere milletlerarası kabul görmüş insan haklarına hürmet çerçevesine kurumsal bağlılığını söz ediyor. Lakin İsrail’in Gazze’ye yönelik hücumları başladığından bu yana BM İnsan Hakları Ofisi, İsrail ordusunun taarruzlarını tekraren kınadı.