Arsa yatırımları zirveden inmiyor

Duygu Erdoğan – Gayrimenkul fiyatlarındaki tırmanış, yatırımcıların suratını kesmiyor. Bu açıdan konut dışında bilhassa arsa ve tarla yatırımlarına talep devam ediyor. Birinci kere 2021’de konut dışı gayrimenkul satışı, arsa ve tarla satışlarının tesiriyle konut satışlarını geçmişti. 2022’nin birinci 5 aylık bilgileri de yere olan talebin devam ettiğini gösteriyor. Hem konut üretiminde kıt bir kaynak olarak yatırımcısı hayli fazla olan yerin, hem de pandemi ve kent ömründen uzaklaşmak isteyenlerin talebiyle cazibesinin devam ettiği görülüyor.  

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü bilgilerine nazaran konut dışı gayrimenkul satışları (arsa, tarla, işyeri, fabrika, ofis, depo, sanayi sitesi vs) 2021’de bir evvelki yıla nazaran yaklaşık yüzde 29.6 artarak 1 milyon 528 bin bandına geldi. Bu satışların 722 bin adedi tarla, 480 bin adedi ise arsa oluşturdu. Konut dışı gayrimenkul satışı 2021 yılında birinci kere konut satışlarını bu sayede geçmiş oldu. 2022’nin birinci 5 ayında Türkiye’de 1 milyon 271 bin 971 gayrimenkul satış süreci gerçekleşti. Bu satışların 216 bin 582’sini yerler oluşturuyor. 2021 bilgileri üzerinden bir projeksiyon çizildiğinde 2022’de arsa satışının daha da artacağını öngörülüyor.  

Arsa yatırımının gerisinde enflasyon üzerinde getiri elde etme etkeni var. Tüm gayrimenkuller bu süreçte pahalanırken, kıt kaynak olarak görülen yerlerde bu getirinin daha da yükseldiği görülüyor. Bilhassa mega proje etrafındaki kent, ilçe ve köyler ile kıyı çizgilerinde ve tabiatın içindeki alanlarda satın alma eğilimi daha yüksek. Ayrıyeten kentlerde artan konut edinme ve kiralama kahırları nedeniyle az da olsa bir kısmın köyüne göç ederek bu alımları hareketlendirdiği görülüyor.  

Çanakkale öne çıktı 

Gayrimenkule yönelik yatırım iştahı artışının hayli güçlü seyrettiğini vurgulayan EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, arsa özelinde de bu talebin devam ettiğini söyledi. Yazıcı, “Arsada ‘değer artış kazancına’ yatırım yapıyorsunuz. İstanbul, Ege ve Akdeniz bölgesi özelinde yatırım eğilimi görüyoruz. Bu bölgelerden vilayetlere indiğimizde Kuzey Ege’nin son periyotta hareketlendiğini fark edebiliyoruz; bunda Çanakkale Köprüsü’nün de tesiri var” dedi. 

Realtyplus Türkiye-KKTC Kurucu Ortağı Özhan Carda ise kentlerin daha çeper bölgelerinde de hareketin devam ettiğini belirtirken, öne çıkan yerleri şöyle sıraladı: “Arsaya olan talebin arttığı bölgeler bilhassa ulaşım altyapısı gören, kentsel dönüşüme açık ve imar görme riski olmayan bölgelerdir. Bu kıstaslarla bakıldığında İstanbul’da Başakşehir, Kayaşehir, Arnavutköy, Çekmeköy, Beykoz-Riva; Ankara’da Çankaya, Etimesgut, Mamak, Sincan; İzmir’de Çiğli, Bornova, Menemen ve Bursa’da Osmangazi, Nilüfer, Yıldırım ve Mudanya ilçeleri arsa yatırımına açık bölgeler olarak sayılabilir.” 

3 boyutta talep var 

Arsa yatırımı yapanların pandemi öncesi periyoda kadar öncelikli amacının yüksek çıkar beklentisi olduğunu anlatan Aremas İdare Şurası Lideri Vedat Arslan, pandemiyle birlikte bu yararın yanına kentten uzak müstakil bir ömür tesirinin de geldiğini söyledi. Arslan, ayrıyeten besinin ehemmiyetinin anlaşılması ve organik beslenme üzere taleplerin artmasının da tarla yatırımlarına yöneliş sağladığını tabir etti. Arslan, “Yani arsa yatırım gayelerini 3 farklı başlık altında toparlayabiliriz. Birincisi; ileride bölgenin gelişimiyle yüksek gelir beklentisi, ikincisi ömür usulünün değişmesinin sonucu ortaya çıkan arsa yatırım modeli, üçüncüsü de alanın tarım yeri olarak kıymetlendirmek istenmesi… Bölge olarak baktığımızda İstanbul’un kuzeyinden başlayıp Kuzey Ege ve Trakya’yı da içine alan, güneye yanlışsız giden güzergah pek çok insanın yaşamak isteyeceği bölgeler ortasında yer alıyor. Bu bölgelere pandemiyle başlayan ve hala çok yüksek bir talep var” dedi. 

‘Bir yılda yüzde 78 değerlendi’

Arsaya olan ilginin temeli olarak 2018 yılında başlayan konut fiyat artışlarını gösteren Endeksa Kurucu Ortak ve Genel Müdürü Görkem Öğüt, “Konut fiyatlarındaki artış gayrimenkulü her vakit emniyetli liman gören Türk insanını arsa almaya yönlendirdi. Elindeki parayı en âlâ biçimde pahalandırmak isteyen beşerler konut almaya paraları yetmediği için daha ulaşılabilir olan yere yöneldiler. Bu sürecin üzerine pandemi geldi. Bu süreçte yere yönelen yatırım talebi biraz daha arttı” dedi. Yanı sıra dünyada iklim krizi nedeniyle de yere yüksek bir talep olduğunu anlatan Öğüt, Türkiye’de şimdi bu etkenin düşük kaldığını belirtti. Öğüt, artan fiyatlarla ilgili ise şunları söyledi:

“2022’nin birinci 5 ayında ülkemizde 1 milyon 271 bin 971 gayrimenkul satış süreci gerçekleşti. Bu satışların 216 bin 582’sini emlak oluşturuyor. 2021 bilgileri üzerinden bir projeksiyon yaptığımızda 2022’de arsa satışının daha da artacağını öngörebiliriz. Endeksa bilgilerine nazaran Türkiye çapında konut imarlı yerlerdeki son 1 yıldaki bedel değişimi yüzde 78. Yere olan ilginin artmasının ana sebebi konut fiyatlarının çok yükselmesi. Beşerler elindeki varlığı bir formda kıymetli bir yatırıma dönüştürmek istiyor ancak artan fiyatlar nedeniyle bu durum konut için her vakit geçerli olamayabiliyor. Hasebiyle vatandaş konuta nazaran daha ulaşılabilir maliyetlere sahip yere yöneliyor.”