Aşık Veysel kimdir? Hayatı, eserleri ve biyografisi…

Türk Halk Müziğinin son büyük aşıklık geleneği temsilcisi olan Aşık Veysel, ardında bıraktığı ölümsüz eserleri ile yıllardır dillerden düşmemiş ve düşmeyecektir. Aramızdan ayrılışının 45.yıl dönümünde unutulmayan Aşık Veysel’in çarpıcı yaşam öyküsü merak ediliyor. “Benim sadık yarim kara topraktır”, “Uzun ince bir yoldayım…”, “Güzelliğin on par etmez”, “Gün ikindi akşam olur, gör ki başa neler gelir. Veysel gider adı kalır, dostlar beni hatırlasın.” ve daha nice güftesi ile hafızalara kazınan Aşık Veysel’in yaşam öyküsü haberimizde. Peki, Aşık Veysel kimdir? Kaç yaşında vefat etti? Eşi ve çocukları var mı? İşte, Aşık Veysel hakkında tüm merak edilenler…

AŞIK VEYSEL ŞATIROĞLU KİMDİR?

25 Ekim 1894 Şarkışla, Sivas’ta dünyaya gelen Veysel Şatıroğlu, nam-ı diğer “Aşık Veysel” 21 Mart 1973 Sivrialan, Sivas’ta hayata gözlerini yummuştur. Avşar boyunun Şatırlı obasına mensup olan Aşık Veysel, Türkiye’nin gelmiş geçmiş en büyük halk ozanlarındandır. Sivas’ın Şarkışla ilçesine bağlı Sivrialan köyünde dünyaya gelen Aşık Veysel’in; annesi Gülizar, babası “Karaca” lakaplı Ahmet adında bir çiftçiydi. 

“O gün bugündür dünya başıma zindan…”

Veysel’in iki kız kardeşi, yörede yaygınlaşan çiçek hastalığına yakalanarak yaşamlarını yitirdi. Ardından Veysel de yedi yaşında aynı hastalıktan dolayı iki gözünü de kaybetti. Kendi anlatımına göre: “Çiçeğe yatmadan evvel anam güzel bir entari dikmişti. Onu giyerek beni çok seven Muhsine kadına göstermeye gitmiştim. Beni sevdi. O gün çamurlu bir gündü, eve dönerken ayağım kaydı ve düştüm. Bir daha kalkamadım. Çiçeğe yakalanmıştım… Çiçek zorlu geldi. Sol gözümde çiçek beyi çıktı. Sağ gözüme de, solun zorundan olacak, perde indi. O gün bugündür dünya başıma zindan.”

Gözlerini dünyaya kapatan Veysel’in haline üzülen babası, ona oyalanması için bir saz alır. Zaman zaman evlerine gelen Aşıkları pür dikkat dinleyen Veysel, ilk saz dersini Çarmışıhlı Ali Ağa’dan alır. Karanlık dünyasını aydınlatan; Pir Sultan Abdal, Karaoğlan, Dertli, Rühsati gibi usta ozanlarla bu vakitler tanışır.

Acılarla yoğrulan bir gönül…

Veysel’in annesi ve babası seferberlik sonlarına doğru “belki biz ölürüz ve kardeşi Veysel’e bakamaz” düşüncesiyle Veysel’i Esma adında, akrabalarından bir kızla evlendiriyorlar. Esma’dan bir kız, bir oğlu oluyor Veysel’in. Oğlan çocuğu daha on günlükken vefat ediyor. Veysel’in acıları bununla da bitmiyor; aksilikler, talihsizlikler üst üste gelmeye başlıyor. Karısı onu bırakıp kaçınca kucağında 6 aylık bebeğiyle kalır Veysel. Tam 2 yıl kucağında gezdirir Veysel kızını ancak onun da ömrü burada nihayete erer. 

Ahmet Kutsi Tecer’le hayatının dönümü…

5 Aralık 1931′ de Ahmet Kutsi Tecer ve arkadaşlarının düzenlediği Halk Şairleri Bayramına katılır. Tecer’in direktifiyle Cumhuriyetin 10. yılına nazaran Atatürk için şiirler yazılır. Veysel’in destanı çok beğenilir, Ankara’ya gönderelim denir. Veysel “Ben gider okurum” der ve arkadaşıyla beraber yalın ayak yola düşer. Ama Atatürk’e ulaşamaz. Şiirini zar zor Hakimiyet-i Milliye Gazetesine verir. Destanı 3 gün gazetelerde kalır. Bir salonda konser verir.  Daha sonraki yıllarda  bütün yurdu il il dolaşmaya, dolaştığı yerlerde çalıp-söylemeye başlıyor, seviliyor, saygı görüyor. 

Hatırası yıllardır dillerde dolaşmaya devam ediyor…

Âşık geleneğinin son büyük temsilcilerinden olan Âşık Veysel, bir dönem yurdu dolaşarak Köy Enstitüleri’nde saz hocalığı yaptı. 1965 yılında özel kanunla maaş bağlandı. 1970’li yıllarda Selda Bağcan, Gülden Karaböcek, Hümeyra, Fikret Kızılok, Esin Afşar gibi bazı müzisyenler Âşık Veysel’in deyişlerini düzenleyerek yaygınlaşmasını sağladı. Şarkışla’da her yıl adına şenlikler yapılır.

Eserlerinde Türkçesi yalındır. Dili ustalıkla kullanır. Yaşama sevinciyle hüzün, iyimserlikle umutsuzluk şiirlerinde iç içedir. Doğa, toplumsal olaylar, din ve siyasete ince eleştiriler yönelttiği şiirleri de vardır. Şiirleri, Deyişler (1944), Sazımdan Sesler (1950), Dostlar Beni Hatırlasın (1970) isimli kitaplarında toplanmış ve 1973 yılında akciğer kanseri sonucunda vefat eder. Evi müze şeklinde düzenlenerek, ziyaretçilere açılmıştır. Ölümünden sonra Bütün Şiirleri (1984) adıyla eserleri tekrar yayınlanmıştır. 

Aşık Veysel anısına; “Dostlar Beni Hatırlasın”

2014 yılının Kasım ayında Devlet Opera ve Balesi Âşık Veysel’in ölümünün 41. yılı anısına onun türkülerinden yola çıkılarak hazırlanan, tek perdelik dans tiyatrosu “Dostlar Beni Hatırlasın” sahneye konulmuştur. 17 Kasım 2014 yapılacak prömiyere onur konuğu olarak Âşık Veysel’in kızı ve torunlarının katılacağı açıklanmıştır. Gösterinin rejisörlüğünü İhsan Bengier yaparken, Almula Ersoy, Ayşegül Aydemir, Deniz Alp, Sevim Başol ve Müge Gündüz gibi isimler rol almıştır.

Aşık Veysel’in Unutulmaz Eserleri;

Anlatamam derdimi (5:24)
Arasam seni gül ilen (4:18)
Atatürk’e ağıt (5:26)
Beni hor görme (2:46)
Beş günlük Dünya (3:58)
Bir kökte uzamış (4:55)
Birlik destani (1:42)
Çiçekler (3:05)
Cümle âlem senindir (6:44)
Derdimi dökersem derin dereye (4:51)
Dost çevirmiş yüzünü benden (3:12)
Dost yolunda (4:43)
Dostlar beni hatırlasın (6:02)
Dün gece yar eşiğinde (4:28)
Dünya’ya gelmemde maksat (2:43)
Esti bahar yeli (2:41)
Gel ey âşık (5:35)
Gonca gülün kokusuna (5:24)
Gönül sana nasihatim (6:40)
Gözyaşı armağan (3:32)
Güzelliğin on para etmez (4:31)
Kahpe felek (2:58)
Kara toprak (9:25)
Kızılırmak seni seni (4:58)
Küçük dünyam (5:17)
Murat (5:13)
Ne ötersin dertli dertli (3:05)
Necip (3:16)
Sazım (6:02)
Seherin vaktinde (5:01)
Sekizinci ayın yirmi ikisi (4:43)
Sen varsın (4:01)
Şu geniş Dünya’ya (7:27)
Uzun ince bir yoldayım (2:23)
Yaz gelsin (3:02)
Yıldız (Sivas ellerinde) (3:16)