Asya Kaplan Sivrisineği, giysi üzerinden ısırabiliyor

İstanbul’un birçok noktasında son günlerde Asya Kaplan Sivrisineği saysısında artış yaşanıyor.

Yaklaşık 4-5 yıldır İstanbul’da nizamlı olarak gözlenen sivrisinek, yerleşik bir çeşit haline geldi.

Bu çeşide birinci kez 1980’de Arnavutluk’ta rastlanırken, geçen 40 yıl boyunca Avrupa’da büyük oranda yayılmalar gösterdi.

ASYA KAPLAN SİVRİSİNEĞİ TEHLİKESİ

Boğaziçi Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Necla Birgül İyison, Asya Kaplan Sivrisineğinin “sarıhumma”, “dang humması”, “zika”, “chikungunya”, “batı nil virüsü” üzere hastalıkların taşınmasında tesirli bir çeşit olduğunu belirterek, “Giysilerin üzerinden ısırabiliyor. Alerjik tepkiye yol açabiliyor. Kaşıntı yapıyor ve geçmesi de sıkıntı oluyor.” dedi.

“BURASI GEÇİŞ NOKTASI”

Asya Kaplan Sivrisineği’ne karşı uzun vadeli ve etraf dostu bir tahlil geliştirmek için çalışmalar yürüten Hekim Öğretim Üyesi İyison, artan sivrisinek meselesine ve bu cinsin özelliklerine ait konuştu.

İyison, bu cinsin Türkiye’de birinci kere 2011’de Trakya’da, 2017’de Karadeniz bölgesinde görüldüğüne işaret ederek, invaziv bir cins olduğu için ortama çabuk adapte olup orada çoğalabildiğini anlattı.

Asya Kaplan Sivrisineği’nin İstanbul’a nasıl geldiğine ait İyison, “Coğrafi pozisyon prestijiyle deniz ve hava yollarıyla burası geçiş noktası. Göçmen, mülteci hareketliliğinden, turizmin yaygın olmasından, iklim değişikliğinden ötürü bu taraflara gerçek gelebiliyorlar.” değerlendirmesini yaptı.

“ALERJİK TEPKİYE YOL AÇABİLİYOR”

İyison, bu cinsin nematod, parazit ve virüs taşıyabildiği için çeşitli rahatsızlıklara yol açabildiğine dikkati çekerek, “Sarıhumma, dang humması, zika, chikungunya ve batı nil virüsü üzere hastalıkların taşınmasında tesirli bir çeşit. Giysilerin üzerinden ısırabiliyor. Alerjik tepkiye yol açabiliyor. Kaşıntı yapıyor ve geçmesi de güç oluyor.” dedi.

“EVLERİNİZİN ETRAFLARINDA SU BIRAKMAYIN” UYARISI

Asya Kaplan Sivrisineğinin yumurtalarını su birikintilerine bıraktığını anlatan İyison, “Yumurta bıraktığı yerler duru sular. Örneğin, bir kovada birkaç gün su kalırsa oraya çabucak yumurta bırakabilirler. Bu nedenle vatandaşların konutlarının etrafında su bırakmaması lazım.

Dereler, açık alandaki su birikintileri, su kanalları, bidonlar, havuzlar bu sivrisineklerin yumurtalarını bırakabileceği yerler ortasında. Yumurtalar vakitle gelişiyor, gelişmelerinin akabinde onlar da tekrar yumurta bırakıyorlar. 1 hafta içerisinde çoğalan tipleri var. Bir defada yaklaşık 50 yumurta bırakabiliyorlar.” bilgisini verdi.

İSTANBUL’UN 25 NOKTASINDA ASYA KAPLAN SİVRİSİNEĞİNE RASTLANDI

İyison, Düzce Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Müdafaa Kısmı’ndan Ali İstek Ede ve Sevcan Öztemiz’in 2019-2020 yılları ortasında İstanbul’un 27 noktasında sivrisinek ile invaziv aedes çeşitlerinin bulunma oranlarının belirlenmesi emeliyle çalışma yürüttüğünü aktararak, şöyle konuştu:

“Sarıyer, Kilyos, Beşiktaş üzere 25 noktada bu tıp sivrisineğe rastlanmış. Belediyelerin ilaçlama yapması gerekiyor. Bu çalışmalardan ötürü sivrisineklerin nerede olduklarını biliyorlar, oralara ilaçlama yaparlarsa çok âlâ olur. Beşerler da konutlarının etrafında, kapalı ya da açık alanlarda su bırakmayarak en büyük adımı atmış olurlar. Büyük su birikintilerinin olduğu yerlere de çok gitmemeleri gerekiyor. Meskenlere sineklik taktırmak da yarar sağlar.”

TÜRKİYE’DEKİ ÇEŞİDİN GENOMUNU ÖĞRENECEKLER

Necla Birgül İyison, kendilerinin de Asya Kaplan Sivrisineği’ne yönelik moleküler biyoloji çalışması yürüttüklerini, pestisitlere karşı da vakit içerisinde direnç kazanan bu tiplerin biyolojik gayretle nasıl yok edilebileceğini araştırdıklarını anlattı.

Çalışma kapsamında aedes cinslerini toplayacaklarını, daha sonra DNA’sını izole ederek dizilemeye göndereceklerini ve bu sayede Türkiye’deki cinsin genomunu öğreneceklerini belirten İyison, ayrıyeten öteki cinslerle farkını, dirençlik geni olup olmadığını ve bu genleri nasıl etkileyebileceklerini araştıracaklarını kelamlarına ekledi.