Avrupa Birliği’nden Macaristan’a yaptırım kararı

Macaristan’da Viktor Orban’ın seçim zaferinin yankıları daha dinmeden Avrupa Birliği beklenen adımı attı. Avrupa Kurulu Lideri Ursula von der Leyen Salı günü Macaristan’a karşı hukuk devleti kurallarının ihlal edilmesi nedeniyle yaptırım süreçlerine başlandığını açıkladı.

Avrupa Parlamentosu’nda konuşan komite lideri bir soru üzerine, Avrupa Birliği’nin Macaristan ile pek çok mevzuda ihtilafları bulunduğunu fakat en değerli hususun da ülkedeki yolsuzluk tezleri olduğunu söyledi.

Macaristan’a verilen AB yardımlarının ödenmesi, hukuk devleti ihlalleri tezleri üzerinde geçen yıl durdurulmuştu.

Von der Leyen sorumlu komite üyesi Johannes Hahn’ın Macar hükümeti yetkilileri ile resmen görüştüğünü ve kurulun süreçlerinin başlatıldığına dair evrakları de Budapeşte’ye gönderdiğini söyledi.

Macaristan’da 3 Nisan günü yapılan genel seçimlerin galibi tekrar Başbakan Viktor Orban’ın liderliğindeki Genç Demokratlar Birliği (Fidesz) olmuştu

Macaristan’da 3 Nisan günü yapılan genel seçimlerin galibi tekrar Başbakan Viktor Orban’ın liderliğindeki Genç Demokratlar Birliği (Fidesz) olmuştu

Von der Leyen’in bu açıklaması üzerine Macar ulusal para ünitesi Forint %5 bedel kaybetti.

Bu gelişme elbette akla iki gün evvel Macaristan’da seçimleri kazanan Viktor Orban’ın, seçim zaferini kutlarken yaptığı konuşmada, kelamlarına Brüksel’e meydan okuyan şu cümlelerle başlamasını getirdi:

“Öyle bir zafer kazandık ki, değil Brüksel’den, Ay’dan bile görülür”

Macaristan Başbakanı Viktor Orban, 12 yıllık iktidarı mühletince pek çok defa Avrupa Birliği’ni karşısına almaktan çekinmemişti. Budapeşte ve Brüksel ortasında yaşanan atışmalar, elbette her iki taraf açısından da farklı açılardan değerlendiriliyordu.

AB, Macaristan’da Orban iktidarı periyoduna ilişkin uygulamaları birden fazla defa tasayla izliyor ve bunların bir kısmının AB’nin temel mevzuatıyla çelişkiler oluşturduğunu, AB’nin temelini teşkil eden kontrattaki hukuk devleti prensiplerinin çiğnendiği dertleri yarattığını söylüyordu.

ŞAİBELİ FON DAĞITIMI

Avrupa Birliği bilhassa AB fonlarının Macar hükümeti tarafından şaibeli bir biçimde dağıtıldığı savları üzerinde duruyordu. Bu hususta hazırlanan birtakım raporlar (OLAF raporu), bu argümanları doğruluyordu.

Memleketler arası Şeffaflık Örgütünün (Transparency International) 2022 araştırmasına nazaran Macaristan AB içinde yolsuzlukların en fazla olduğu ikinci ülkeydi. Avrupa Birliği savların daha âlâ bir biçimde soruşturulabilmesini öneriyordu.

Bunun yolu ise Macaristan’ın AB tarafından kurulan ve ülkeler bazında soruşturma yetkilerine de sahip olan Avrupa Savcılığı’nı kabul etmesi ve bu kuruma Macaristan topraklarında da soruşturma müsaadesi vermesiydi.

Macar hükümeti bu talebi reddetti. Bu kuruma katılmadı. Macar hükümeti Brüksel’in yetkilerini ulusal egemenlik şartlarını ihlal edecek formda genişletmek istediğini öne sürüyordu. Budapeşte “Brüksel bürokratlarının” hamiliğini reddettiğini açık açık tabir etti ve geçtiğimiz yıllar içinde Brüksel zıddı kampanyalar başlattı.

Fakat bütün bunlar olurken, Budapeşte AB yardımlarını almaya da devam ediyordu. Sonunda ipler gerildi, ve 2021 yılı sonlarında Avrupa Birliği hem Macaristan ve hem de Polonya ile ilgili olarak hukuk devleti kurallarının ihlali prosedürünü başlattı. Birinci tedbir olarak da her iki ülkeye verilen yardımların ödenmesinin, problemler ortadan kaldırılıncaya kadar durdurulmasına karar verdi.