AYM, Fiden Yüksekdağ’ın tutukluluk süresinde hak ihlali tespit etmedi

Anayasa Mahkemesi, eski HDP Eş Genel Lideri Figen Yüksekdağ’ın tutukluluğunun makul süreyi aştığı savıyla yapılan müracaatta hak ihlali olmadığına karar verdi. Yüksekdağ’ın 3 yıl 1 aylık tutukluluğunun makul olduğunu belirten mahkeme, tutukluluğunun 4 ay 5 günlük kısmında milletvekili/siyasi parti genel lideri olmasının bir sorun oluşturmayacağını kaydetti. Kararda, “Tutuklanmasına karar verilen kişinin milletvekili olması, bu önlemi otomatik olarak ölçüsüz kılan bir durum arz etmez” denildi.

4 Kasım 2016 tarihinde Ankara’daki meskeninde gözaltına alınan eski HDP Eş Genel Lideri Figen Yüksekdağ, götürüldüğü Diyarbakır’da birebir gün silahlı terör örgütüne üye olma ve halkı cürüm işlemeye alenen tahrik etme cürümlerinden tutuklandı. Yüksekdağ hakkında açılan dava, daha sonra yetkisizlik kararıyla Ankara’ya gönderildi. Bu ortada Yüksekdağ, Ankara’da başlatılan 6-8 Kobani olayları soruşturması kapsamında ikinci defa tutuklandı. Ankara 16. Ağır Ceza Mahkemesi, 24 Şubat 2021 tarihli 32. duruşmada Yüksekdağ’ın davasını Ankara 22. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki Selahattin Demirtaş’ın da tutuklu bulunduğu Kobani davasıyla birleştirdi.

Hala Kocaeli F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda tutuklu olan Yüksekdağ’ın “terör örgütü propgandası yapmak” cürmünden aldığı 1 yıl 6 aylık mahpus cezası katılaştı. Bunun üzerine Yüksekdağ’ın bu cezasının infazına geçildi, bu nedenle Kobani davasındaki tutukluluk kararının infazı durduruldu. Yüksekdağ’ın propaganda hatasından katılaşan cezası 23 Ocak 2019-25 Ekim 2019 tarihleri ortasında infaz edildi.

Yüksekdağ, mahkemelerin tahliye kararı vermemesi üzerine 26 Şubat 2021 tarihinde kişisel müracaatta bulundu.

AYM tutukluluk müddetinde sorun görmedi

Başvuruyu 13 Ocak 2022’de pahalandıran Anayasa Mahkemesi, tutukluluğun makul süreyi aşması münasebetiyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edilmediğine karar verdi. Kararda, tutuklandığı tarihte milletvekili olan Yüksekdağ’ın tutukluluğun makul süreyi aştığı ve bununla ilişkili olarak seçilme ve siyasi faaliyette bulunma imkânlarının kısıtlandığı tezi incelendi.

AYM kararında, Yüksekdağ’ın 5 yıl 2 ay 19 gün olan toplam tutukluluk mühletini hesaplarken; hakkındaki propganda cezasının infaz edildiği süreyi çıkardı. Bu nedenle AYM; toplam tutukluluk müddetini 3 yıl 1 ay olarak belirledi.

Yüksekdağ hakkında silahlı terör örgütü kurma yahut yönetme cürmünden yürütülen soruşturmanın farklı kabahatlerle ilgili soruşturmalara nazaran zorluğu ve karmaşıklığı olduğu savunulan kararda, “Bu bakımdan kanıtların toplanmasındaki zahmetin, müracaatçı hakkındaki suçlamaların sayısı ve mahiyetinin ve hâlihazırda yürütülen davanın kapsamının soruşturma/kovuşturma süreçlerinde tutuklama önlemine başvurma muhtaçlığını artırdığı ve anılan süreçlerin cereyanında bir özensizliğin bulunmadığı görülmektedir” denildi.

Kararda, şu kıymetlendirme yapıldı:

“Sonuç olarak tutukluluğun ön kaidesi olan kabahat işlendiğine dair kuvvetli belirti ile hürriyetten mahrum bırakılmanın yasal nedenlerinin ve önlemin ölçülülüğünün belirtilmesi bakımından müracaatçı hakkındaki tutukluluğun devamına ait kararların münasebetlerinin ilgili ve kâfi olması ve soruşturma/kovuşturma süreçlerinin yürütülmesinde bir özensizliğin bulunmaması konuları bir bütün olarak dikkate alındığında yaklaşık 3 yıl 1 aylık tutukluluk mühletinin makul olduğu sonucuna varılmıştır.”

Milletvekili olarak 4 aylık tutuklamada sorun yok

Anayasa Mahkemesi, daha evvel tutuklu birtakım CHP ve HDP’li vekillerle ilgili verdiği hak ihlali kararını Yüksekdağ için uygulamadı. Yüksekdağ’ın tutuklandığı 4 Kasım 2016 tarihinde HDP’nin eş genel lideri olduğu, hakkında mutlaklaşmış mahkûmiyet kararı bulunması nedeniyle milletvekilliğinin 21 Şubat 2017 tarihinde TBMM tarafından düşürüldüğüne işaret edilen kararda, şu kıymetlendirme yapıldı:

“Başvurucunun milletvekili ve bir siyasi partinin genel lideri sıfatını taşıdığı devirde geçen tutukluluk mühleti 4 ay 5 gündür. Bu müddetin üstte anılan müracaatlarda Anayasa Mahkemesi tarafından makul bulunmayan tutukluluk müddetlerine -Selahattin Demirtaş müracaatında 1 yıl 7 ay 20 gün; Mehmet Haberal ile Mustafa Ali Balbay müracaatlarında yaklaşık 2 yıl 1 ay 17 gün; Kemal Aktaş ve Selma Irmak, Faysal Sarıyıldız, İbrahim Ayhan ile Gülser Yıldırım müracaatlarında ise 2 yıl 6 ay 20 gün- göre hayli kısa olduğu görülmektedir. Tutuklanmasına karar verilen kişinin milletvekili olmasının bu önlemi otomatik olarak ölçüsüz kılmayacağı ve müracaatçının milletvekili/bir siyasi partinin genel lideri sıfatıyla tutulmasının uzunca bir mühlet devam etmediği de gözetildiğinde 4 ay 5 günlük müddetin yaklaşık 3 yıl 1 ay boyunca devam eden önlemin ölçülülüğü açısından bir sorun oluşturmadığı değerlendirilmiştir.”

Alican Uludağ

© Deutsche Welle Türkçe