Aynı İşi Yapan Kadınlar Aynı Parayı Alamıyor: Dünyada Ekonomik Eşitliğe Daha Asırlar Var!

Dünya Bankası’nın Bayanlar, İş Dünyası ve Hukuk 2022 raporuna nazaran global olarak erkek ve bayanların beklenen ömür uzunluğu karları ortasındaki fark 172 trilyon dolar. Bir öteki tabirle dünyanın yıllık gayri safi hasılasının yaklaşık iki katı.

Habertürk’ten Naime Sert’in haberine göre, raporda çalışma çağındaki yaklaşık 2.4 milyar bayana ekonomik fırsat eşitliği sağlanmadığı görüldü. 190 ülkenin incelendiği rapora nazaran 178 ülkede bayanların iş hayatına tam iştiraklerini engelleyen yasal maniler bulunuyor. 86 ülkede bayanlar iş kısıtlamasıyla karşı karşıya. 95 ülkede eşit işe eşit fiyat garantisi yok.

Rapordaki endekste sekiz gösterge yer alıyor. Hareketlilik (Seyahat özgürlüğü, pasaport alma), bir işe başlamak (Kadınların çalışma kararını etkileyen yasalar) para kazanmak, evlenmek, çocuk sahibi olmak (Analık, babalık ve ebeveyn izni), girişimcilik, varlıkları yönetmek ve emeklilik.

Global ortalama puan 100 üzerinden 76.5. Bayanlar hala erkeklere tanınan yasal hakların sırf dörtte üçüne sahip.

Yalnızca 12 ülkenin puanı 100. Bayanların erkeklerle birebir haklara sahip olduğu bu ülkeler Belçika, Kanada, Danimarka, Fransa, Yunanistan, İzlanda, İrlanda, Letonya, Lüksemburg, Portekiz, İspanya ve İsveç.

Global ortalamalarda en düşük puanlar çocuk sahibi olma ve ücret/maaş göstergelerinde. 19 ülkenin çocuk sahibi olma göstergesinde puanı 0. Bu da bu ülkelerin doğum, hamilelik müsaadesi, ana-babalık müsaadesi üzere haklarının maddeyle düzenlenmediğini gösteriyor. 190 ülkeden yalnızca 31’i en az 14 hafta doğum müsaadesi, anne babalık müsaadesi konusunda yasal düzenlemeye sahip.

Türkiye’nin toplumsal cinsiyet eşitliği endeksi Avrupa ve Orta Asya bölgesi ortalamasına yakın düzeylerde. Bölge ortalaması 100 üzerinden 84.2 puan iken Türkiye’nin puanı 82.5.

Dünya Ekonomik Forumu (WEF) Global Cinsiyet Eşitsizliği 2021 raporunda dünyanın cinsiyet eşitliğine ulaşmasının Kovid-19’un tesiriyle 36 yıl daha uzayacağını öngördü. 

Bu, raporun yayımlanmaya başladığı 2006 yılından bu yana görülen en büyük gerileme. 2020 yılı raporunda eşitliğe ulaşmanın 99.5 yıl alacağı öngörülmüştü. 2021 yılı iddiası ise 135.6 yıl oldu. Ekonomik cinsiyet eşitliğine ulaşılmasının ise 268 yıl süreceği kestirim edildi.

Türkiye WEF’in cinsiyet eşitliği endeksinde 3 basamak gerileyerek 156 ülke ortasında 133’üncü sıraya geriledi. Türkiye raporun yayınlanmaya başladığı 2006 yılında 105’inci sıradaydı. 15 yılda 28 sıra geriledi. 

Türkiye 2021 yılı endeksinde ekonomik iştirak ve fırsat eşitliği kategorisinde 140’ıncı; birebir işe eşit fiyatta 95’inci; eğitim imkanlarına erişimde 101’inci; sıhhatte 105’inci ve siyasi iştirakte 114’üncü sırada yer aldı.

Raporda Türkiye’nin pandemi sürecinde bayanın iktisada iştirakinin en sert gerilediği ülkelerden biri olduğu da belirtildi. Rapora nazaran Kovid-19 ile Türkiye’de bayanın işgücüne iştiraki yüzde 5.2 düştü.