Bakan Koca yanıtladı: Önlemler ne zaman gevşer?

Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, Hürriyet gazetesi muharriri Osman Müftüoğlu’na koronavirüsle çaba ve aşı çalışmalarına ait değerli açıklamalar yaptı. Yerli aşı için sonbaharı işaret eden Koca, tedbirlerin gevşemesine ait soruya da yanıt verdi. Müftüoğlu’nun bugünkü yazısından ilgili kısım şöyle: 

NEDEN ÇİN AŞISI?

SIHHAT Bakanımız da çoğumuz üzere aşıların “Çin, Rus, Alman, İngiliz, Amerikan aşısı” biçiminde tanımlanmasından hoşnut değil. “Çin aşısı” yerine “ölü virüs aşısı” tarifini tercih ediyor. Üstteki soruyu da “SinoVac’ın geliştirdiği aşıyı sürecin başından beri dikkatle izlemeye aldık. Biliyorsunuz, meyyit virüs aşıları uzun vakittir kullanılan, teknolojisi düzgün bilinen, aktifliği makul seviyede, yan tesirleri ise epeyce düşük aşılar. Ayrıyeten bizim depolanması, dağıtımı ve kullanımında zati son derece deneyimli olduğumuz bir aşı çeşidi. Bu nedenle daha yolun başında, neredeyse haziran ortalarında SinoVac ile süratle temasa geçtik” karşılığını verdi.

RUSYA’NIN ÜRETTİĞİ SPUTNIK 5 AŞISINI ALABİLECEK MİYİZ

Görünen o ki Rusya’nın ürettiği Sputnik 5 aşısı da ülkesindeki Faz 3 çalışmalarını muvaffakiyetle atlattı. Sonuçları inançlı olunca da bir anda başta Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere birçok ülke Sputnik 5 üreticisi firmanın kapısını çalmaya başladı. Hakkını verelim, Dr. Fahrettin Koca bu aşı için de erken davrandı. Neredeyse 3-4 ay evvelce ilgili firmayla alaka kurdu. Birkaç hafta evvel de aşının Türkiye’de ortak üretimi için imzalar bile atıldı. Görüşmemizde Sayın Bakanda bu aşıyla ilgili rastgele bir tereddüdün olmadığını fark ettim. Hem ithalatı konusunda, hem ortak üretimi konusunda süratle hareket edeceği anlaşılıyor.

YERLİ AŞI NE VAKİT KULLANIMA GİRER?

Yerli aşıda kıymetli gelişmeler var. Aşıda da yerli ve ulusal bir duruş gerektiği, yerli aşı geliştirmenin stratejik bir sorun haline geldiği kesin. Dr. Koca, yerli aşı için benden çok daha fazla umutlu. Önümüzdeki sonbahara elimizde olabileceğini düşünüyor.

TEDBİRLER NE VAKİT GEVŞER?

Haklıyız, hepimiz neredeyse “önlem mağduru”yuz. Fakat görünen o ki tedbirlere daha bir müddet daha katlanmak zorundayız. Pekala, Dr. Koca’nın fikri ne? Aldığım karşılık şu:

“Önlemlerle ilgili kararları biz değil, Bilim Heyetimiz veriyor. Şura hadise sayıları başta olmak üzere eldeki bütün sayıları kıymetlendirerek, ülke çapındaki bütün gelişmeleri dikkatle izleyip sonuca varıyor. Bu kararları olağan ki gerekli temasları yaparak Bakanlar Kurulu’nun ve Sayın Cumhurbaşkanımızın değerlendirmesine sunuyoruz. Sonuç orada alınıyor.”

FAZ 3 ÇALIŞMALARINA KARAR NE VAKİT VE NEDEN VERİLDİ

BAKANIN bu soruya verdiği cevap bence çok değerli. Çünkü yaptığımız Faz 3 çalışmalarının her ikisi de bize inanç verdi. Dr. Koca’nın karşılığına gelince: “Daha temmuz ayı başında yalnızca SinoVac aşısının değil, BioNTech’in geliştirdiği aşının da Faz 3 çalışmalarının ülkemizde de yapılmasının yanlışsız olacağını düşündük. Bilim Şurası da bu kararımızı destekledi. Her iki üreticiyle de temasa geçerek eylül ayında hem mRNA/BioNTech aşısı hem de meyyit virüs/SinoVac aşısı için en uzman uzmanlardan oluşan bir müşahede kümesinin nezaretinde Faz 3 çalışmalarını başlattık. Şayet biz Faz 3 çalışmalarını ülkemizde yapıp sonuçları kendimiz şahsen görerek karar vermiş olmasaydık, kullandığımız aşılar hakkında bugünkü kadar rahat ve inançlı bir noktada bulunmazdık. Brezilya’dan, Endonezya’dan, Almanya’dan ya da İngiltere’den açıklanan Faz 3 sonuçlarına prestij ederek karar vermek zorunda kalırdık. Halbuki biz her iki aşı için de ülkemizde Faz 3 çalışması yaparak uygulamaların sonuçlarını şahsen kıymetlendirme fırsatı bulduk. Kıymetlendirme kararını da bu hususta ülkemizin en uzman hocalarından oluşan bir heyete bıraktık.”

OXFORD AŞISINI NEDEN ALMIYORUZ

OXFORD Üniversitesi’nin geliştirdiği aşı hem aktifliği, hem de ucuzluğu nedeniyle baştan beri hepimizin dikkatini çekti. Dahası, klasik metotlarla geliştirilen bu aşının mutasyonlu virüslerde bile tesirli olabileceği de ileri sürüldü. Hal bu türlü olunca da Sayın Bakan’a “Biz neden AstraZeneca/Oxford aşısını da ithal etmiyoruz?” diye sormamak olmazdı. Soruya Sayın Bakanın cevabı beni de şaşırttı: “Biz bu aşıyı da baştan beri dikkatle izledik. İnançlı ve kıymetli bulduk. Ne var ki üretici firma, aşının bizim de dahil olduğumuz bölge ülkelerine dağıtım hakkını Sputnik 5 aşısını üreten Rus firmasına vermiş. Biz Rus firmasıyla Sputnik 5 aşısı nedeniyle zati temas halindeyiz. Bu aşıya da talip olduğumuzu söylediğimizde, ellerinde şimdi Rusya’nın kullanımı için bile AstraZeneca aşısının bulunmadığını belirttiler. Elhasıl bu ucuz, tesirli ve inançlı aşıya şimdi ulaşma talihimiz yok lakin her imkânı zorladığımızdan emin olabilirsiniz.”

SİNOVAC’TA SON DURUM NE

EKİM ayında yaptığımız görüşmede Dr. Koca, aralıkta 5, ocak ve şubatta 10’ar milyon doz SinoVac aşısının Türkiye’de olacağını söylemiş, “Toplamda da 50 milyon doz için imza attık” demişti. Ne var ki üretimdeki aksamalar nedeniyle SinoVac yeteri kadar aşı üretemedi, teslimatta gecikmeler yaşandı. Son günlerde ise bu gecikmeler yavaş yavaş aşılmaya başlandı, teslimatlar sistemli olarak yapılıyor. Dr. Fahrettin Koca, “SinoVac ile yaptığımız muahedeye nazaran nisan sonuna kadar 100 milyon doz aşı elimizde olacak” diyor lakin gerisinden da ekliyor: “Tabii ki üretimin aksamaması, her şeyin yolunda gitmesi en büyük dileğimiz.”

PFIZER/BIONTECH AŞISINDA SON DURUM NE

SIHHAT Bakanı’nın bu soruya verdiği karşılık ise şu: “Uğur kardeşime güveniyorum! Gösterdikleri muvaffakiyet için de onları tekrar tekrar kutluyorum. Biliyorsunuz, bu aşı için de bizdeki Faz 3 çalışmaları tamamlandı. Toplamda 5 milyon doza yakın Pfizer/BioNTech aşısı için de üretici firmadan ve Dr. Uğur Şahin’den kelam aldık, imzalarımızı da çoktan attık. Burada da en büyük sorun, aşı üretimindeki gecikmeler. Tıpkı SinoVac üzere, Pfizer/BioNTech aşısının üretiminde de önemli aksamalar var.”

BU DURUMDA ‘AŞI STRATEJİK BİR ESER HALİNE GELDİ’ DİYEBİLİR MİYİZ

BU kıymetli soruya Sıhhat Bakanı, “Aşının stratejik bir eser haline geldiği kesin. Şayet üretimdeki gecikmeler bir an evvel aşılmazsa, kaos daha da büyüyebilir. Biz erken yola çıktığımız için pek çok ülkeden daha güzel bir durumdayız. Aşının dağıtımında imkânı sonlu ülkelere de yardımcı olunması gerektiği niyetindeyiz. ‘Aşıda adaletli dağıtım’ sıkıntısı, önümüzdeki günlerde en kıymetli meselelerden biri olacak üzere görünüyor” karşılığını verdi.

BİLİM KONSEYİ SİZE TAKVİYE Mİ KÖSTEK Mİ

SIHHAT Bakanımıza baştan beri başarılı çalışmalar yapan Bilim Kurulu’na ait fikirlerini de sordum, karşılığı şu oldu: “Pandemi patlar patlamaz Bilim Kurulu’nu kuran, devreye sokan ve kararlarını uygulamaya koyan birinci birkaç ülkeden biri olduk. Ben Bilim Konseyi oluşturma kararını daha ocak ayının sonlarında, zelzelenin yaralarını sarmak için gittiğim Elazığ’da verdim. Döner dönmez de olabildiğince geniş iştirakli bir Bilim Heyeti oluşturup faaliyete geçirdim. Konsey, başından beri çalışmalarımıza taraf verdi, yol gösterdi. Hocalarımızın kararlarını uyguladık, uygulamaya da devam edeceğiz. Ortak çalışmanın, bilhassa pandemi üzere bir sıkıntıda bilimin dayanağına dayanmanın ehemmiyetine baştan beri inandım ve inanmaya devam ediyorum. Bizi yürekten destekleyen, yol gösteren hocalarımıza şükran borçluyuz.”