Bakan Varank’tan Volkswagen’in yatırımdan vazgeçme kararına ilişkin açıklama

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Manisa’ya yatırıma hazırlanan lakin bundan vazgeçen Volkswagen’in kararına ait şirketin üst yöneticisi Herbert Diess’in kendisine yazdığı mektupta, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınını gerekçe gösterdiğini belirterek, “Bize resmi açıklaması bu lakin bu şirketlerin yönetim şuralarına baktığınızda lokal idarelerin yani eyaletlerin burada tesiri var, sendikaların iştiraki var, yabancı ortaklar var. Tüm bu istikrarları tutarak yatırım kararları alıyorlar. Olağan ki burada siyaseten bu işi istemeyenlerin olduğunu biliyorduk.” dedi.

Bakan Varank, İktisat Muhabirleri Derneği (EMD) Lideri Turgay Türker ile beraberindeki idare şurası üyelerini kabul etti. Görüşmede, Kovid-19 salgınının etkileri, yatırımlar, teşvikler, Türkiye’nin Arabası, ham husus tedariki, konteyner üretimi ve Volkswagen’in Türkiye’ye yatırım yapmaktan vazgeçmesi kararı değerlendirildi.

Güç bir yılın geride kaldığını tabir eden Varank, gelecek dönemde hizmet bölümüne bağlı iş alanlarında hoş gelişmelerin görülebileceğini söyledi.

Varank, salgının başından beri etkin bir çaba verdilerine dikkati çekerek, şöyle konuştu:

“Proaktif olduk lakin panik de yapmadık. Yabancı ziyaretçilerle konuştuğumuzda ‘Bu süreci çok yeterli yönettiniz.’ diyorlar. Bu salgın, tüm dünyada tedarik zincirlerini etkiledi. Bu devir, daha fazla dayanışmanın olması gereken bir devir. Tek tedarikçiyle, tek kutuplu bir dünyayla artık sistemi devam ettirmek çok mantıklı ve mümkün değil. Yeni arayışlara, partnerlere, ortaklara yönelindiğini görüyoruz. Bu iştiraklerden, arayışlardan Türkiye’nin kazanan olabileceğine yüzde 100 inanıyoruz, bunun sinyallerini alıyoruz.”

“Yatırım iştahı sürüyor”

Yatırım iştahının ulusal ve milletlerarası alanda önemli biçimde sürdüğünü vurgulayan Varank, 2019 ve 2020 yılları karşılaştırıldığında Türkiye’de teşvik evrakı sayısında büyük artış olduğunu bildirdi.

Varank, Türkiye’nin üreten ve her türlü gereksinimini karşılayabilen bir ülke olduğunu belirterek, şu değerlendirmede bulundu:

“Türkiye nitril eldiven üretilmeyen bir ülkeydi. Bu bölümün tamamı Uzak Doğu’daydı. Şu anda üç firma birden nitril eldiven yatırımı yapıyor. İnşallah mart ayında kendi ülkemizde üretilen eldivenler kullanılacak. Çok kolay bir şey ancak biz bunu maskede de gördük. Olmadığında ne kadar bedelli olabildiğini, ülkelerin birbirleriyle savaş çıkarma noktasına geldiğine şahit olduk. Yatırım tarafındaki bu iştah, bizim hakikat yolda olduğumuzu gösteriyor. Bu iştahın devam etmesini bekliyoruz. Bunun, üreten Türkiye’ye kazandıracağını görüyoruz. 2019’da 4 bin 875, 2020 yılında 9 bin 335 teşvik dokümanı düzenlenmiş. İmalat endüstrisinde 2019’da yalnızca 2 bin 948 evrak vermişiz, 2020’de verdiğimiz evrak adedi 6 bin 419. Hem yatırımlar hem de imalat yatırımları artıyor. Biz gelecekten nitekim umutluyuz.”

Salgına rağmen girişimcilerin muvaffakiyetlerinin kendilerini gururlandırdığını vurgulayan Varank, bir oyun firmasının 1,8 milyar dolar karşılığında satıldığını anımsattı. Varank, “Konjonktürün ve Türkiye’nin memleketler arası konumlanmasının tam yerinde olduğunu görüyoruz.” sözlerini kullandı.

“İlk araçlar büyükelçilere”

Varank, Türkiye’nin Otomobili’nin 2022 sonunda seri üretim bandından ineceğini söylediklerini hatırlatarak, açıklanan takvimde an prestijiyle rastgele bir değişiklik olmadığı bilgisini verdi.

Arabanın çok beğenildiğini belirten Varank, şöyle devam etti:

“Araba konusu herkesi ilgilendirdiği için bir sahiplenme var. Tenkitler de var, ‘Global firmalarla çalışıyorsunuz. Kesimlerin bir kısmını yurt dışından alacaksınız, bu nasıl yerli araba?’ diye. Ben onun örneklerini veriyorum. Şu anda küresel tedarik zincirlerine baktığınızda hangi araç yüzde 100 bir ülkenin kendi toprakları içinde üretiliyor ki? Nasıl rekabetçi olacaksınız? İnsanların daha fazla satın almasını ikna edeceksiniz, ona nazaran bir siyaset izliyorsunuz. Biz, fikri mülkiyet hakları yüzde 100 ülkemize ilişkin olan, mühendisliğini kendi insanımızın yaptığı bir arabadan bahsediyoruz. Tabii ki tedarikçileri ortasında diğer beşerler olabilir. Dünya otomotiv sanayisi o kadar süratli gelişiyor ki biz buna artık araba demiyoruz, bu artık akıllı bir eser. Türkiye, çok kıymetli bir otomotiv üreticisi. 33 milyar dolarlık otomotiv, yedek kesim ve mühendislik ihracatı yapan bir ülke. Şayet siz yalnızca tedarikçiyseniz genel merkezlere bağlı dönüşümü yapabilirsiniz. Biz Türkiye’nin Arabası ile ülkede bu kabiliyetleri kendimiz tetikleyeceğiz, geliştireceğiz ve Türkiye’de mobilite ekosistemi oluşturacağız. Burada hiçbir badire yok. İnşallah 2022’nin sonunda bu araçlar banttan indiğinde tüm Türkiye’nin gurur duyduğu bir aracı karşımızda daima birlikte göreceğiz.”

Varank, çıkan birinci araçlardan Türkiye’nin dünyadaki büyükelçilerine göndermek istediğini belirterek, “Büyükelçilerimiz gururla o ülkelerde o araçlara binsinler, ülkelerin caddelerinde bizim arabamızla gezsinler, tüm dünyaya bunu göstersinler, bu türlü bir hayalim var. Bunu da başarabilirsek güzel bir şey olur diye düşünüyorum.” dedi.

“Konteyner üretmek üzere inisiyatif başlatıyoruz”

Birtakım bölümlerdeki ham unsur meselesine ait soru üzerine Varank, demir-çelikten, ağaç ve suntadan şikayetler geliyor. Biz bunların tamamını tek tek kıymetlendiriyoruz, üreticileri bir ortaya getirip, meseleleri çözmek istiyoruz diye konuştu.

Varank, her periyot çıkan fırsatçılarla da gayret ettiklerine dikkati çekerek, şu sözleri kullandı:

“Demir-çelik kesimindeki fiyat artışı sahiden olağandışı ancak bunun sebebi demir-çelik fiyatlarının küresel piyasalarda belirlenmesi. Sizin buna müdahale etme bahtınız yok. 240 dolarlarda olan hurda fiyatları 480 dolara çıkmış. Kur maliyetleri bindiğinde fiyatların yükseldiğini görüyoruz. Bu süreksiz bir süreç. Şubat ayına baktığınızda yaprak kımıldamadığı için fiyatların aşağı indiğini gördük. Pandemi sürecinde bu çeşit fiyat oynamaları olacaktır. Kâfi ki arka niyetli olanları ayıralım ancak üreticiyi mağdur etmeyecek formda dengeyi kuralım. Mesela biz kesimlere yazı yazdık, demir-çelikle ilgili problemi olan kim varsa bize göndersin.”

Salgın mühletince kolonya ve dezenfektan üreticilerinde ham unsur kasveti yaşanmaması için aldıkları önlemleri anlatan Varank, “Öyle bir sistem kurduk ki ne alkol fiyatlarında oynama oldu ne de kolonyacılar fiyatlarını artırdılar. Harika vakitlerde harikulâde önlemler almak durumundayız.” değerlendirmesinde bulundu.

Varank, süngerde Türkiye’de kapasite kurulması gerektiğine işaret ederek, şunları söyledi:

“Kapasite kurmak isteyen üreticiler var. Kimi ihracatçılarımız konteyner bulmakta külfet çekiyor. Zira dünyadaki konteyner piyasası Çin’in elinde. Şayet Uzak Doğu’dan bu tarafa konteyner gelirse onlar da boş konteyneri doldurup ihracat yapabiliyorlar. Artık kümeleri bir ortaya getiriyoruz. Neden bu konteyner işi Türkiye’de yok? Konteyner üretmek üzere inisiyatif başlatıyoruz. Kâfi ki bizim ihracatçımız da gereksinimi olduğunda konteyner bulabilsin.”

“Siyaseten bu işi istemeyenlerin olduğunu biliyorduk”

Volkswagen’in Türkiye’ye yatırım yapmaktan vazgeçmesi kararına ait de birinci defa konuşan Varank, şunları kaydetti:

“Başından beri bir süreç yürüttük. Volkswagen CEO’su Diess’in bana yazdığı mektup var. ‘Biz Türkiye’yi çok değerli bir ülke olarak görüyoruz. Türkiye’de yatırım yapanın kazanacağını biliyoruz.’ Burada açıkça şunu da belirtiyor, ‘Ben şahsî olarak Türkiye’yi çok değerli bir pazar, üretici olarak görüyorum, yatırım yapmanın yanlışsız olduğunu biliyorum fakat pandemi sürecinde araba sanayisinde büyük oynaklık oldu. Biz ve idare şuramız yeni yatırım yapma isteklerinden vazgeçtik. Bütün tahlillerini mevcut fabrikalarında güncellemeye giderek çözmek istiyorlar. Zira bölümün ne olacağını bilmiyoruz.’ diyor. Kendisi Cumhurbaşkanımız ile görüşmek için 2 kere geldi. Bizim talebimiz değil, kendisi geldi, ne yapmak istediklerini anlattı. Bize resmi açıklaması bu fakat şunu da biliyorum, bu şirketler küresel şirketler lakin idare konseylerine baktığınızda lokal idarelerin yani eyaletlerin burada tesiri var, sendikaların iştiraki var, yabancı ortaklar var. Tüm bu istikrarları tutarak yatırım kararları alıyorlar. Olağan ki burada siyaseten bu işi istemeyenlerin olduğunu biliyorduk. Esasen basına yaptığı açıklamalarda Diess bunu da söyledi.”

Varank, küresel markaların siyasi karar vermemesi gerektiğine dikkati çekerek, “Eğer bu şirket halka açıksa siz aslında yatırımcınızı kandırıyorsunuz, karlı olana değil, size yapılan siyasi baskılara nazaran karar veriyorsunuz demektir. Bunu da kendilerinin basına beyan etmiş olmaları üzücü ve altı çizilmesi gereken bir konu. Birinci toplantıda kendilerine şu cümleyi kurduğumu hatırlıyorum, ‘Bakın, biz Türkiye olarak değerli bir ekonomiyiz, küresel yatırımcıyı çok önemsiyoruz lakin bu işi yapacaksak lütfen ekonomik karar verin, siyasi karar vermeyin. Siyasi karar verecekseniz bu işe başlayıp gücümüzü harcamayalım.’ O gün bize söyledikleri, ‘Asla siyasi karar vermeyeceğiz.’ idi.” dedi.

“Türkiye’ye yatırım yapan kazanır”

Türkiye’ye yatırım yapan yatırımcının hem kendisinin hem ülkenin kazanacağını vurgulayan Varank, bütün yatırımcılara eşit davrandıklarını bildirdi. 

Varank, küresel firmaların kendileriyle görüştüğüne işaret ederek, “Bu işte de biz değil, Volkswagen kaybeder. Zira yatırımcısını ekonomik değil, siyasi kararlarla aldattığını kendileri itiraf etmiş oldu. Biz kendi araba projemize güveniyoruz. Bizim yatırımcıya kapımız açık. Türkiye, önümüzdeki devirde dünyanın üretimde parlayan yıldızı olacak. Türkiye’ye yatırım yapan kazanacak.” diye konuştu.​​​​​​​