Bardakçı’dan kripto para yorumu “Geleceğin ödeme aracı olabilir”

Son zamanlarda iyi incelendiğinde kâğıt para kullanımının özellikle geçmişe oranla ciddi şekilde azaldığını söylemek mümkün. Dünyada dolaşan kâğıt paralar artık tüm paraların neredeyse yüzde onu, yani cebimizdeki 10 liranın dokuz lirasını ATM’den çekmeden ve para hesaplarımızda iken harcıyoruz. Yani paramızı Eft, havale yaparak veya kredi kartlarına aktararak kısacası biz paramızı sanal ortamda dönüşüme sokuyoruz. Ve sanal yapılan tüm ödemelerimiz banka ve benzeri özel finans şirketleri üzerinden gerçekleşiyor. Haliyle, bu şirketler finansal sistemin giriş kapıları haline geliyorlar. İşte bu finansal şirketlerin tahtını ilk deviren ise Bitcoin adlı kripto para birimi oldu. Bitcoin dijitalde doğrudan kişiden kişiye ödemenin yapıldığı ilk para olarak doğdu. Yani aracısız bir ödeme aracı olarak finansal sisteme dahil oldu.  Doğuşundan bugüne geçen 11 sene içerisinde binlerce farklı kripto para ortaya çıktı. Ve Bitcoin çok ciddi bir yol kat etti. Tabi beraberinde birçok Altcoinler yaratarak bu yolculuğu çok farklı bir noktaya getirdi.

Kripto paralar gelecek vaat ediyor mu?

Kripto paraları genel olarak programlanabilir, erişime açık dijital paralar olarak tanımlayabiliriz. Özellikle geçmişte internetin kullanımının yayılma hızı bize bugün aynı döngüyü kripto paralar ve finansal sistem içinde gözlemlenebilir kılıyor. Birkaç yıllık şirketlerin, açık protokoller ve bağımsız uygulamalar üzerinden kimseden izin almaksızın finansal sistemi yeniden inşa etmelerine tanık oluyoruz. Bu merkeziyetsiz uygulamalarda geçerli olan binlerce kripto para ile borç alma/verme, portföy yönetimi, teminat alma/verme gibi birçok hizmete erişmek mümkün. Bu yönü ile bakıldığında aslında kripto paralar günümüz açıklarını kapatıyor. Ve bir ihtiyacı karşılıyor gibi görünüyor. Yani gelecekte daha fazla ve daha kullanışlı bir şekilde bulunmaları kuvvetle muhtemel bir ihtimal gibi görünüyor aslında.

Öte yandan aralarında Elon Musk’ın başını çektiği Tesla, Jeff Bezos’un Amazon’u ve Facebook, JP Morgan gibi devlerin de olduğu köklü şirketler de mevcut müşterilerine sunmak üzere kendi dijital para projeleri üzerine çalışıyor. Ayrıca ellerinde belli kripto paralara yatırım yaptıkları da artık bilinen bir gerçek. Dahası birçok firma ödemelerini belli kripto paralar üzerinden kabul edebileceğini açıklamış durumda. Facebook, geçen yıllarda duyurduğu “küresel ödeme sistemi” Libra projesini, aralarında Uber, Spotify ve Visa’nın da bulunduğu bir koalisyon ile yönetmeyi amaçlıyordu. Bu durum bile gelecekte bu şirketlerin kendi dijital para birimlerini çıkarmalarını sağlayacağını gösteriyor. Ayrıca herhangi bir merkeze bağlı olmaması ve takip edilemeyen bir sistem olması dolayısı ile bireylerin bağımsız ve müdahale edilemez olmasını bir tercih sebebi olarak gördüğü anlaşılıyor. Aslında genel olarak serbest piyasa ekonomisine en fazla uyan para olduğunu söylemek yanlış olmaz. Ancak bu kadar serbest olması onu ülkelerin gerçek kağıt paralarından daha oynak yapıyor buda bazen yatırım olarak düşünen bireyler için risk olarak görülebiliyor.

Ancak özellikle Bitcoin, Ethereum, Polkadot, Chanlink gibi kripto paraların vadettiği sınır ötesi, küresel eğilim, 7/24 herkesin erişimine açık, herkesin yenilik katabildiği açık Blok zincir teknolojisinin gelecekte daha  fazla rağbet görmesi kaçınılmaz gibi duruyor.

Kripto paralar hayatımıza girse de girmese de yakın bir gelecekte ödemelerimizin tamamını dijitalden gerçekleştireceğiz. Yalnızca dev finansal kurumların gözetimi altında alışveriş yapmak zorunda kalabileceğimiz, verilerimizin tek merkezde toplandığı, erişimimizin yine bu kurumların politikaları doğrultusunda sınırlanabileceği bir dünyada açık sistemlere sahip kripto paralar bize kimse tarafından kontrol edilmeyen açık finansın kapısını aralıyor.