Batasuna’nın kapatılması ile ilgili süreç nasıl işlemişti?

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın HDP’nin kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi’nde dava açmasının ardından akıllara İspanya’da kapatılan Batasuna Partisi geldi.

Peki o dönemde bu partinin kapatılması süreci nasıl işlemiş, partinin kapatılması nasıl yankı bulmuştu?

1978 yılında Herri Batasuna adıyla kurulan Batasuna Partisi, İspanya’nın Bask Özerk Bölgesi’nde milliyetçi bir siyasi parti olarak kuruldu.

Parti, İspanya’nın kuzeyi ile Fransa’nın güneyinde bağımsız bir devlet kurmak için mücadele veren Bask Yurdu ve Özgürlük (ETA) örgütünün siyasi kanadı temsil etmekteydi.

Habertürk’te yer alan habere göre, solcu ayrılıkçı bir parti olarak nitelendirilen Batasuna, ETA ile bağlantısını reddetse de, ETA’nın yaptığı eylemleri de kınamıyordu. 2002 yılında ise, ilk kez Batasuna’nın kapatılması girişiminde bulunuldu. Parlamentoda, terörizme yardım etmek gibi olaylara katılan partilerin kapatılmasına dair yasa kabul edildi.

ETA İLE BATASUNA’NIN BAĞI ARAŞTIRILDI

ETA’nın bir arabayı bombalaması üzerine Hakim Baltasar Garzon, Batasuna Partisi ile ETA’nın arasında bağ olup olmadığını incelemeye başladı. Garzon ve hükümet 23 madde ile partinin ETA ile bağlantısı olduğunu belirtti. Bunların arasında siyasi tutukluların partiden aday gösterilmesinden, ETA’nın kimi noktalarda desteklenmesi de vardı.

Batasuna Partisi, ETA ve onun alt kuruluşlarıyla organik bağı bulunduğu, terörizmi destekleyen afişler asmaları, halkı devlete karşı mücadele etmeye tahrik gerekçesiyle, 17 Mart 2003 tarihinde Yüksek Mahkeme’nin kararıyla yasa dışı ilan edildi.

2007 yılında ise, 23 üst düzey Batasuna üyesi gizli ve illegal bir toplantıya katıldığı için yakalandı. Böylelikle, Batasuna ETA ile organik bağları olduğu için 2008’de yasaklandı ve 2009 Bask bölgesi seçimlerine giremedi.

AİHM KARARI DESTEKLEDİ

Batasuna Partisi ilk olarak İspanyol Anayasa Mahkemesine itirazda bulundu daha sonra da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurdu. 2004 yılında AİHM’ne başvuruda bulunan Batasuna üyelerinin davası 2009 yılında sonuçlandı.

AİHM, oybirliğiyle örgütlenme hakkının kısıtlanmadığına ve Batasuna’nın yasa dışı ilan edilmesi kararına onay verdi.

AİHM tarafından 30 Haziran 2009’da yayınlanan kararda, partinin kapatılmasının “temel bir toplumsal ihtiyaca” yanıt verdiğini, İspanya yargısının ETA ile söz konusu partiler arasında bağ bulunduğunu kanıtlamak için yeterli sonuçlara ulaştığını belirtti.

AİHM, İspanya’da o yıllarda yaşanan terör saldırıları dikkate alındığında, ETA ve parti bağlantılarının ‘demokrasiye karşı bir tehdit oluşturduğu’ dile getirdi.

AİHM, kapatma cezalarının da, İspanyol demokrasisine yönelik ‘ağır tehlike’ sebebiyle orantısız bulmadığını ifade etmişti.

ETA KENDİNİ FESHETTİ

Tüm bunların ardından 2018 yılında, ETA örgütü, kendini tamamen feshettiğini açıkladı. ETA, Bask bölgesi kurum ve sivil toplum kuruluşlarına gönderilen bir mektupta, “tüm yapılarını tamamen feshettiğini” duyurdu.

Bir İspanyol internet sitesinde yayınlanan mektupta, “Bask’daki ‘siyasi çatışmanın’ çözümündeki başarısızlıktaki mesuliyetini kabul ettiğini” belirtti.

Bask bölgesinde artık çatışmanın nihayete erdirilmesi ve ortak bir geleceğin inşası için yeni bir fırsatla karşı karşıya olduğuna işaret edilen mektupta, “Hataları tekrar etmeyelim, problemlerin kökleşmesine izin vermeyelim.” ifadeleri kullanıldı.