Biden’ın Türkiye Büyükelçiliği için aday gösterdiği sürpriz isim: Mormon tarikatından…

ABD Lideri Joe Biden’ın Ankara Büyükelçisi adayı gösterdiği Jeff Flake (58), sıradışı bir elçi profili çiziyor. Siyasetin içinden gelen Flake, Mormon tarikatı mensubu, Afrika’da misyonerlik yapmış, üniversite aşkıyla evlenmiş, 5 çocuk babası. Son devirde de eski Lider Trump’a karşı tavrıyla dikkat çeken bir isim.

SIĞIR ÇİFTLİĞİNDE BÜYÜMÜŞ

Jeffrey Lane Flake, 31 Aralık 1962 yılında Arizona eyaletinin Snowflake kasabasında dünyaya gelmiş. ‘Kar tanesi’ manasına gelen bu yerleşime de ismini Mormon tarikatı öncüleri olan ataları vermiş.

1820’lerden sonra ortaya çıkan bu tarikat ismini, kurucusu Joseph Smith’in ‘Mormon’ kitabından alır. ‘İsa Mesih’in Son Günü Sevgililer Kilisesi’ altında faaliyet gösteren kilise, bozulmuş Hıristiyanlığı İsa inancına uygun hale getirmeyi hedeflediğini savunur. Mesih’in ikinci gelişinin Amerikan topraklarına olacağına inanan tarikatın kimi kolları çokeşliliğe de müsaade verir.

Flake’in çocukluğu 10 kardeşiyle bir sığır çiftliğinde geçmiş. Hatta 5 yaşındayken sağ işaret parmağının ucunu biçerdövere kaptırmış. 

AFRİKA’DA MİSYONERLİK YAPMIŞ

Liseden sonra Afrika’da bir müddet Mormon misyonerliği yapmış. Bu periyotta Afrikanca öğrenen Flake, Brigham Young Üniversitesi’nde milletlerarası alakalar okumuş, siyaset bilimi üzerine de master yapmış.

Bu devirde yolu, müstakbel eşi Cheryl ile kesişmiş. Çiftin beş çocuğu bulunuyor. Flake, Namibya’nın Güney Afrika’dan bağımsızlığı periyodunda Namibya için Demokrasi Vakfı’nda yöneticilik yapmış. ABD’ye dönüşünde ise Cumhuriyetçilerin popülist kanadında yer alan Çay Partisi hareketine yakın bir lobi şirketinde çalışmaya başlamış.

SENATÖRLÜKTEN EMEKLİ OLDU

Jeff Flake, birinci olarak 2000 yılında Cumhuriyetçi Parti’den Temsilciler Meclisi üyeliğine seçildi. Bilhassa göç sorunlarında etkin olan Flake, eşcinsel evlilik ve kürtaja karşı çıkan bir tavır izledi. 10 yıl Temsilciler Meclisi’nde, 6 yıl ise Senato’da misyon yaptı.

Flake’in siyasi mesleğinin sonunu getiren ise Donald Trump tersliği oldu. 2016 yılında Trump’ın Cumhuriyetçi Parti’den lider adayı olmasına takviye vermediği üzere, Lider Trump periyodunda de onu parti içinde en çok eleştiren isimlerin başında yer aldı. Trump’ın idare usulünü ABD demokrasisi için bir tehdit olarak gördüğünü gizlemedi.

Trump ile farklı düşen, halk dayanağı de azalan Flake, 2017’de tekrar aday olmayacağını açıklayarak çokça konuşulan bir konuşma yaptı.

‘MÜSLÜMAN YASAĞI’NA KARŞI

Siyaset biçimi Mormon inancıyla da harmanlanan Flake, Trump’ın ‘Müslüman yasağı’ diye anılan kimi Müslüman ülkelere getirdiği seyahat yasağına en çok reaksiyon gösteren isimlerden biri oldu.

Phoenix mecmuasına nazaran 2015 yılında California’nın San Bernardino kentinde terör örgütü DEAŞ’tan esinlenerek düzenlenen 14 kişinin öldüğü ataktan yaklaşık bir hafta sonra bir İslam merkezinde konuşma yaptı. Kendisini ‘Camideki Mormon’ diye niteleyen Flake, ‘Trump’ın telaffuzunun bu ülkenin kıymet ve ülküleriyle uyuşmadığını’ belirtti.

Trump, Twitter’dan medyayı ‘halkın düşmanı’ diye bombardımana tuttuğunda ise Flake, Başkan’ı eski Sovyet diktatörü Josef Stalin üzere davranmakla suçladı.

ERMENİ DİYASPORASI ADAYLIĞA REAKSİYONLU

Jeff Flake, hayat hikayesi, gayeleri ve ülküleriyle ABD’nin standart Ankara Büyükelçisi profilinden farklı bir portre çiziyor. Trump zıtlığı nedeniyle siyasi hayatını yarıda bırakmak zorunda kalan Flake, artık rakip Demokrat Parti’den bir lider tarafından kritik bir başşehir olan Ankara’ya birinci sefer büyükelçi adayı gösteriliyor.

Flake, açıklamalarına nazaran ABD’nin dış siyasetinde ‘partizanlığa’ yer olmadığına inanan bir isim. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD’ye kendisine yakın bir isim olan Murat Mercan’ı ABD Büyükelçisi olarak atamasının akabinde Biden idaresi de Jeff Flake ile karşılık veriyor.

Flake’in atanması için Senato’dan onay alması gerekiyor. Hem Cumhuriyetçi Parti, hem de Demokrat Parti’den dayanak alacağına kesin gözüyle bakılıyor. Lakin bu atama Ermeni diasporasını pek mutlu etmemişe benziyor. Her ne kadar Biden idaresi, 1915 olaylarını ‘Ermeni soykırımı’ olarak tanımış olsa da Flake, Kongre’deki Ermeni tasarılarına takviye vermemiş bir siyasetçi. Bu nedenle Ermeni diasporasının kara listesinde.

ANKARA’DA SIKINTI BELGELER BEKLİYOR

Temsilciler Meclisi ve Senato’nun Dışişleri Komitesi’nde vazife alan Flake, aşikâr ki eski ABD elçilerinden James Jeffrey ya da şimdiki elçi David Satterfield üzere bir Ortadoğu gurusu değil.

Türkiye ile ABD ortasında, Washington’ın Suriye’de terör örgütü YPG/PKK’ya takviye vermesinden Ankara’nın Rusya’dan S-400 alması nedeniyle yaptırımlara muhatap olmasına kadar birçok krizli sıkıntı kelam konusu. Artık iki ülke ortasında ABD’nin Afganistan’dan çekilmesi sonrasında Kabil havalimanının Türkiye tarafından işletilmesi müzakereleri kelam konusu.

“Büyükelçiliğin her iki ülke için de değerli bir vakitte, çok kıymetli bir görevlendirme olduğunu” belirten Flake, “eşi ile Türkiye’nin sıradışı insanlarını tanımayı dört gözle beklediklerini” söylüyor.

Diplomaside tecrübesiz olmasına karşın Flake, ABD Kongresi’ni yakından tanıyor. Bu da Kongre’de Türkiye’yi ilgilendiren mevzularda daha rahat müdahil olabileceği manasına gelebilir.

Flake de yaptığı açıklamada “ABD Temsilciler ve Senato’da hizmet verdikten sonra, Kongre’nin dış polikitadaki rolünü anlıyor ve takdir ediyorum, paydaşlığı sabırsızlıkla bekliyorum” tabirini kullandı.