Berlin Humboldt Üniversitesi Moleküler Parazitoloji Anabilim Kolu’nda Dr. Öğretim Üyesi olarak çalışmalarını sürdüren Dr. Hasret Günay Eşiyok, ‘parazit Toksoplazma’ya karşı Türkiye’de aşı bulmayı amaçlıyor. Çalışmalarını Ege Üniversitesi Aşı Geliştirme, Uygulama ve Araştırma Merkezi’ne taşımaya hazırlanan Dr. Günay Eşiyok, bu çalışmaların memleketler arası işbirliklerinin kapısını açmasını hedefliyor.
Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Kısmı’nı bitiren Dr. Günay Eşiyok, Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsü’nde masterını tamamladı. Mikrobiyoloji alanında parazitlerle ilgilenmeye başlayan Dr. Eşiyok, aldığı Elsa Neumann muvaffakiyet bursu ile Humboldt Üniversitesi Moleküler Parazitoloji Anabilim Kolu’nda doktorasını tamamladıktan sonra tıpkı yerde Dr. Öğretim üyesi olarak çalışmaya başladı. Fırsatçı bir parazit olan ve insan popülasyonunun dışında sıcak kanlı hayvanları da enfekte eden ‘parazit toksoplazma’nın neden olduğu toksoplazmosis hastalığı üzerinde çalışan Dr. Eşiyok çalışmasını şöyle anlattı:
‘Bu tıp aşı şimdi yok’
“Aslında dünya popülasyonunun yüzde 30’u bu parazit ile enfekte ancak bağışıklık sistemi güçlü olan insanlarda enfeksiyon fark edilmiyor. Parazit fırsatçı olduğu için hudut sistemimize ya da kas hücrelerimize yerleşerek bekliyor. Bağışıklık sistemi düştüğü vakit da aktive olarak hastalık evresine geçiyor. Çok önemli tehlike arz edebilecek durumlara ulaşılıyor, gebe bayanlarda düşüğe neden olabiliyor ya da nörodejeneratif hastalıkları tetikleyebiliyor. Bu parazit için beşerde uygulanabilen bir aşı şimdi yok. Bu parazit tıpkı vakitte çiftlik hayvanlarını da hasta ediyor, vefatlarına neden olabiliyor. Şu anda hayvanlarda kullanılan bir aşı var ancak ülkemizde mevcut olmamakla birlikte o da zayıflatılmış mikrop olduğu için beşere transferi da mümkün olmuyor. Bizim başlangıç fikrimiz bu aşının parazitin genetiğini değiştirerek bir aşı mutantı yaratmak. Ülkemizde yaygın bulunan başıboş sokak kedilerinin dışkısından bulaşan bu parazit için aşı araştırmalarımızı öncelikle çiftlik hayvanları üzerinde deneyeceğiz daha sonra ise çalışma alanlarımızı genişleteceğiz.”
Bilimsel kalkınmaya katkı
Aksine beyin göçü projesinin kendini çok heyecanlandırdığını söyleyen Dr. Günay Eşiyok, “Kendi çalışma grubumu kurmak, Türkiye’ye teknoloji transferini gerçekleştirmek istedim. Çalışmalarımı gelecek yıldan itibaren Türkiye’ye taşıyacağım. Yurt dışında eğitim ve tecrübe kazandıktan sonra Türkiye’ye dönerek bilgi birikimimizi, kazanımlarımızı buraya aktarmak fikrimiz daima vardı. Orada kurduğumuz kontakları Türkiye’ye taşımak da çok kıymetli bu bize memleketler arası işbirliklerinin kapısını açacak” diye konuştu. Gençlere bilhassa yabancı lisanlarını geliştirme tavsiyesinde bulunan Dr. Eşiyok, “Kendilerini söz etmekten çekinmesinler. Ben yapamam, beni yetersiz bulurlar üzere negatif niyetlere kapılmasınlar. Gayeniz varsa kendini küçük görmeyin yapabilirsiniz” dedi.
Dr. Hasret Günay Eşiyok, “Türkiye’ye dönerek bilgi birikimimizi,kazanımlarımızı buraya aktarmak fikrimiz daima vardı” dedi.
Türkiye için geliyorlar…
Dünyanın en saygın üniversitelerinde ve araştırma kurumlarında çalışmalarını sürdüren Türk ve yabancı bilim insanları, Türkiye’nin bilimsel ikliminin gelişmesi ve bilim ülkesi olması için çalışmalarını ülkemize getiriyor. Bilakis beyin göçü projeleri olarak bilinen TÜBİTAK’ın, ‘Uluslararası Başkan Araştırmacılar Programı kapsamında 19’u Türk 27 araştırmacı çalışmalarını Türkiye’de sürdürecek. Yeniden 2232 B Milletlerarası Genç Araştırmacılar Programı kapsamında da 28’i Türk 36 bilim insanı ‘gelecek için biz de varız’ dedi. Geleceğin bilim insanlarını yetiştirmeyi ve Türkiye’nin tüm dünyada bilimsel arenada kelam sahibi olması için ellerinden geleni yapacaklarını anlatan araştırmacılar, projelerini, maksatlarını ve dönüş kararlarını Milliyet’e anlattılar.
‘Bir gün dönmek üzere gitmiştim’
Tokyo Institute of Technology’de çalışmalarını sürdüren, çok sayıda bilimsel çalışmaya, makaleye ve buluşa imza atan Korkut Kaan Tokgöz de, Türkiye’deki bilim iklimine katkı sağlamak için periyot bilim insanlarından biri oldu. Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi Öğretim üyesi olan Tokgöz, ileri irtibat teknolojileri üzerinde çalışmalarını ülkemize taşıyacak.
ODTÜ Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü’nü mezunu olan Tokgöz, yüksek lisansını da burada yaptı. 2014’de ise Tokyo Institute of Technology’de ikinci yüksek lisans derecesini ve 2018’de de Fizikî Elektronik Bölümü’nden doktora dereceğini alan Tokgöz, bir mühlet milletlerarası bir şirkette çalıştı. Ancak akademik tarafının ağır bastığını ve Tokyo Institute of Technology’de Yardımcı Doçent olarak çalışmaya başladığını anlatan Tokgöz, ocak ayından itibaren ise çalışmalarını Türkiye’ye taşıdı. ODTÜ’de yüksek lisans sırasında radyo dalga mikro-elektro-mekanik sistemler üzerinde çalışmalar yaptığını anlatan Tokgöz, “Bu çalışmalarım esnasında okuduğum makalelerin tesiriyle; radyo dalga, milimetre dalga ve terahertz bütünleşmiş devre ve sistem dizaynları hususlarına merak duymaya başladım. Bu alanda çalışabilmek için Tokyo Institute of Technology’e gittim” diye anlattı. Tokgöz, NEC Şirketi’nde çalıştığı devirde de ‘ana mucit’ titrinde bir patent alırken, 20’den fazla ödül ve bursun da sahibi.
Gençlere tavsiyeler
Türkiye’de yapacağı çalışmalar hakkında da bilgi veren Tokgöz, “5G ve ötesi, 6G üzere ileri bağlantı teknolojileri ile ilgili kablosuz haberleşme sistem ve çip dizaynları üzerine çalışacağız. Bu sistemleri gerçekleştirmeye çalışırken, Türkiye’ye ileri bağlantı teknolojileri alanında deneyim kazandırmak, insan yetiştirmek ve ülkemizin kelam sahibi bir yere gelmesinde ileriye yönelik adımlar atmak arzusundayım” diye konuştu. Tokgöz, bilimsel çalışmalar yapmak isteyen gençlere de tavsiyelerde bulunarak, “Heyecan duydukları mevzu üzerine araştırmalar yapmaları, çok okumaları ve fikir geliştirmeleri en kıymetli tavsiyem. Türkiye’de kendi alanlarında çok değerli hocalarımızla genç arkadaşlarımız çekinmeden bağlantıya geçmeli. Ulusal ve memleketler arası kongre ve sempozyumlarla yurt içi ve yurt dışı araştırmacılarla bağlantısı artırmak ve sağlamlaştırmak gerektiği inancında ve kanaatindeyim” dedi.
Çok sayıda bilimsel çalışmaya, makaleye ve buluşa imza atan Korkut Kaan Tokgöz, 20’den fazla ödül ve bursun da sahibi.
‘Memleketin gereksinimi var’
Dönüş kararıyla ilgili de Tokgöz, “Yurt dışına akademik tahsil için gitmeye karar verdiğim vakit, Türkiye’ye dönmek üzere yola çıkmıştım. Deneyimlerim ve birikimlerimin muhakkak bir olgunluğa erişmesini bekledim. İki yıl daha Japonya’da çalışmayı planlıyordum, ancak rektörümüz Prof. Dr. Yusuf Leblebici bu kararımı öne çektiren insan oldu. Ailemden ve yakın etrafımdan genel olarak çok olumlu reaksiyonlar aldım. Her biri güya ağız birliği etmişçesine ‘Memleketin senin üzere insanlara muhtaçlığı var!’ demesi, beni hem çok gururlandırdı hem de kararımın ne kadar yanlışsız olduğunu anlamamı sağladı” dedi.
YARIN: Artık görev sırası biz de diyerek Harvard Üniversitesi’nden geliyorlar…
