Bizim Yunus’tan insanlığın Yunus’una

MEHMET MAZAK

UNESCO’nun 12-27 Kasım 2019 tarihlerinde gerçekleştirilen 40. Genel Konferansı’nda 40 C/15 sayılı dokümanı çerçevesinde alınan karar mucibince “Yunus Emre’nin Vefatının 700. Yıl Dönümü” Azerbaycan, Bosna-Hersek, Kuzey Makedonya ve Özbekistan’ın dayanağı ve Türkiye’nin teklifi ile “2021 UNESCO Anma ve Kutlama Yıl Dönümleri” ortasına alınmıştır. Yunus Emre Yılı olarak ilan edilen 2021 yılında bu bahislere ulusal ve memleketler arası çapta değer kazandırmak, toplumsal ve toplumlar ortasında barışı, anlayışı ve yakınlaşmayı geliştirmek ve görünürlüğünü artırmak hedefiyle ülkemiz genelinde bir dizi etkinlikler ve programlar icra edilmedir. 13.ve 14. yüzyılda Anadolu’da yaşamış Türkçe’nin kurucu şairi Yunus Emre’yi ülkemize ve kentlerimize hatırlatmak; dünyaya ise beşeriyetin ortak bir kıymeti olarak takdim etmek ve tanıtmak karar vericilerin ve yönetenlerin asli misyonları ortasındadır.

İspanyolların Miguel de Cervantes’i, Almanların Johann Wolfgang von Goethe’si, İngilizlerin William Shakespeare’rinden birkaç asır evvel Anadolu topraklarında 13. yüzyılda dünya gelmiş bir insandır Yunus Emre. Bu mümbit topraklardan beslenmiş, Cemal Süreya’nın sözü ile ”Yunus Türkçe’nin süt dişleridir”. Türkçe’nin billurlaşmış sözcüklerini dizelerinde birinci kere Türkçe söyleyen kişidir. Yunus Emre, dağa, taşa, tabiata, insanlığa ve Büyük Yaratan’a karşı gökyüzü tarlasından biçtiği sözcüklerini, Anadolu harmanından çuvallayıp, heybesine koyarak kent şehir gezerek, dağ-tepe aşarak insanlığın ortak kıymetleri olacak bu Türkçe sözcükleri heybesinden çıkararak Anadolu coğrafyasına, Balkanlar, Azerbaycan ve Türkistan diyarlarına ekmiş bir Türk dervişi ve düşünürüdür.

DÜNYAYA ŞİFA OLACAK GÖNÜL LİSANI

Cervantes, Goethe ve Shakespeare’den daha kucaklayıcı bir lisana, dünyanın ıstıraplarını göğsünde eritecek bir gönle sahiptir. “Gelin tanış olalım, İşi kolay kılalım, Sevelim sevilelim, Dünya kimseye kalmaz” diyecek bir akla ve “Cennet cennet dedikleri, Birkaç köşkle birkaç huri, İsteyene ver onları, Bana seni gerek seni” diyebilen bir adanmışlık ve dünya zevki ü sefasından uzaklaşmış hislere sahip faziletli bir insandır Yunus Emre. İşte Yunus Emre’nin bu sahip olduklarına ve insanlığa bakışına Cervantes, Goethe ve Shakespeare asla sahip olmadığı üzere, bu hislere yaklaşamazlar. Lakin bugün bütün dünya Cervantes, Goethe ve Shakespeare’i tanımasına yapıtlarını okumasına, fikir ve şiirlerini bilmesine karşın Yunus Emre, Taptuk Emre’nin sözü ile “Bizim Yunus” olarak kalmıştır. Yunus Emre’nin kanısı, herkesi kucaklayan gönül lisanı Anadolu coğrafyasına hapsedilemeyecek kadar büyük bir niyet akımıdır. Bu Yunus’un gönül lisanı, Dünya’nın gönül lisanı haline getirilmelidir.

Bugün, Dünya’yı kasıp kavuran Covid-19 belası ve salgınını düşündüğümüzde Yunus’un kelamları ve niyetleri Dünya’ya bir bildiri olarak verilebilecek, şifa olabilecek bir derinliğe sahiptir, diye düşünüyorum. Yunus Emre’nin doğduğu, büyüdüğü coğrafyaya baktığımızda bir tarafta Moğol belası, öbür tarafta Bizans tehditleri, Anadolu’da birlik ve dirliğin bozuk olduğu, Beyliklerin kendi ortalarındaki gayretleri, farklı niyet akımlarının olduğu bir ortamda insanlığı kucaklayan Türkçe şiirleri ve kelamları ile Yunus, Anadolu coğrafyasında yaşayanlara reçete sunmuş bir gönül hekimi olmuştur. 2021 yılının UNESCO tarafından Dünya’da Yunus Emre yılı ilan edilmiş olmasını Türkiye olarak avantaja çevirmeliyiz. Yunus, yaşadığı periyotta ve bugüne kadar bizim coğrafyamızın nasıl gönül tabibi olduysa, 2021 yılında Dünya’nın içinde bulunduğu Covid-19 salgınını göz önünde bulundurduğumuzda, Dünya insanlığının gönlüne hitap edecek, ruhunu dinginleştirecek kelamlarını, fikirlerini ve şiirlerini memleketler arası arenaya taşımalıyız diye düşünüyorum. “Bizim Yunus” artık Dünya’nın “İnsanlığının Yunus’u” olmalıdır. Bu bahiste yönetenlere ve karar vericilere çok fakat çok büyük vazife düşmektedir. Dünya pandemi krizi sebebiyle fevkalâde bir süreçten geçiyor. Bu süreçte ömür biçimimiz ve iş formlarımızda bir dizi değişiklikler yaşanırken sanat ve kültürde beşere temas etmeden programlar yapmaya çalıştığımız günleri yaşıyoruz. Hasret duyduğumuz eski günlerimize döndüğümüzde fotoğraflarda kalan boş sahne ve koltukların içimizde bir acı olarak kaldığını daha âlâ fark edeceğiz.

DOST VİLAYETLERE SESİNİ İLETELİM

Hiç kuşkusuz 2021 yılı içinde ülkemizde Yunus Emre ile ilgili birçok anma programları ve etkinlikler gerçekleştirilecektir, hatta gerçekleştirilmeye başlandığına şahitlik etmekteyiz. Bizler kültür insanları olarak, kamu, özel kesim ve STK’larımız ile el ele vererek 2021 yılından başlayarak Yunus Emre’nin kozmik gönül lisanını memleketler arası platformlara taşıyacak bir irtibat kanalı oluşturmalıyız. Bugün ülkemizde Yunus Emre’nin onbeş kentte makamı bulunmaktadır. Yunus’un kentlerine ve coğrafyalarına tabi ki ulaşalım, fakat bu gönül insanını Anadolu coğrafyasına ve kentlerine mahpus etmeyelim. “Benim dilim kuşdilidir, benim ilim dost ilidir” diyen bu büyük insanın sesini ve soluğunu Berlin’de, Londra’da, Paris’te, New York’ta, São Paulo’da, Tokyo’da, Pekin’de kısacası Batı’da ve Doğu’da, Kuzey’de ve Güney’de beşeriyetin yaşadığı arzın her yerinde duyulmasını sağlayacak adımlar atarak Yunus’un sesine kulak vererek oraları “Dost İller” haline getirmeliyiz. İrtibatın bu kadar yaygın olduğu çağımızda toplumsal medya mecralarını da kullanarak İnsanlığın ve Dünya’nın Yunus’u haline getirmeliyiz.

Dünya’ca tanınmış bir sanatkara bestesini yaptırarak, bir heykeltıraşa Dünya’yı kucaklayan bir çalışma yaptırarak, ırkçılığa ve toplumsal yardıma hassas bir atlete bildiri verdirerek Yunus’u anlatalım. Yunus’un şiirlerini ve öğütlerini Dünya’da en çok yaygın olan 10 farklı lisana çevirerek, hakkında yayınlanmış kitapları farklı lisanlara çevirerek, toplumsal medya mecralarına yönelik farklı lisanlarda içerik oluşturarak insanlığa bildirisinin ulaşmasını sağlayalım. Anadolu’nun Türk-İslam kültürüyle bütünleşmesinde çok büyük katkısı olan Yunus Emre’yi gelin daima birlikte 2021 yılında evvel ülkemizde, sonrada bütün Dünya’da gündeme taşıyalım. Yunus Emre asılar öncesinden bugüne ne hoş bir ışık tutuyor. “Ben gelmedim dava için, benim işim sevi için, Dost’un meskeni gönüllerdir, gönüller yapmağa geldim” Yunus’un sevgi, dostluk ve kucaklayıcı lisanına en çok bu devirde gereksinimi var Dünya’nın. “Bizim Yunus” Dünyaya ve insanlığa gönül lisanından merhaba desin. Şiirin ve kelamın mana dolu ikliminde 2021 yılında Yunus’un lisanını ve gönlünü Dünya insanına açalım. Yunus Emre, bütün Dünya’yı kucaklayacak kadar büyük kollara ve gönle sahiptir.