BM’de Gazze tasarısını 4 kez veto eden ABD, “ateşkes” kelimesi çıkarılınca karar değiştirdi

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi‘nde Gazze‘de insani yardımlara ait üzerinde müzakereler yürütülen lakin muahede sağlanamayan karar tasarısının oylanması, dördüncü defa ertelendi. Karar tasarısındaki “çatışmalara ara” talebi çıktı yerine “acil adım çağrısı” geldi. Bu değişikliğin akabinde ABD BM Temsilcisi Thomas-Greenfield, “Artık oyumuzu kullanmaya hazırız.” dedi.

DÖRDÜNCÜ DEFA ERTELENDİ

ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield, BMGK üyelerinin kapalı oturumundan sonra yaptığı açıklamada, son bir haftadır Birleşik Arap Emirliklerinin sunduğu Gazze karar tasarısı üzerinde ağır çalışmalar yürüttüklerini belirtmişti. Greenfield, kabul edilmesi halinde kararın gereksinim sahiplerine insani yardım sağlayacağını, karar tasarısının talep ettikleri değişiklerle birlikte sunulması halinde tasarıyı destekleyeceklerini lisana getirmişti. Lakin beklenen oylama dün akşam da gerçekleşmedi ve dördüncü defa ertelendi.

“ATEŞKES” SÖZÜ YERİNE “ACİL YARDIM ÇAĞRISI” DENİLECEK

Karar tasarısının birinci halinde tartışma yaratan ve ABD’nin karşı çıktığı konulardan biri, insani yardımların manisiz erişimi için “çatışmalara orta verilmesi” talebi olmuştu. Anadolu Ajansı’nın edindiği yeni tasarıda, bunun yerine Gazze’de genişletilmiş insani yardımların kesintisiz ve inançlı erişimi için “acil adım atılması” ve çatışmalara sürdürülebilir bir biçimde orta verilmesi için gerekli şartların oluşturulması davetlerine yer verildi.

ABD’DEN “OY KULLANMAYA HAZIRIZ” MESAJI

ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield, New York’taki BM binasında gazetecilere açıklamalarda bulundu. Son bir haftadır Birleşik Arap Emirliklerinin sunduğu Gazze karar tasarısı üzerinde ağır çalışmalar yürüttüklerini aktaran Thomas-Greenfield, “Artık oyumuzu kullanmaya hazırız.” dedi.

KOORDİNATÖR ATANACAK

Tartışmalara neden olan bir başka konu ise karar tasarısındaki “BM Genel Sekreteri’nden yardımların denetlenmesi için bir düzenek kurması” talebiydi. Ağır müzakerelerin sonunda taraflar, sistem yerine “Gazze’deki sivil topluma yardımların ulaşımını hızlandırmak için Genel Sekreterin Kıdemli İnsani ve Yine Yapılanma Koordinatörü” ataması üzerinde mutabık kaldı.

Karar tasarısında, Genel Sekreter tarafından atanacak koordinatörün Gazze’ye yardımların sevkiyatını hızlandırmak ve kolaylaştırmak için bir düzenek kurması talep edildi. Koordinatör atamasının da bir an evvel yapılması davetinde bulunulan tasarıda, gerekli işçi ve teçhizatın sağlanacağı koordinatörün BM yetkisiyle çalışacağı ve BMGK uyarınca kendisine verilen misyonları yerine getireceği bildirildi. Koordinatörün, insani yardımların çeşidini teyit etmesi istenen karar tasarısında, tıpkı vakitte kelam konusu şahsa insani yardım sevkiyatını “kolaylaştırma, koordine etme, denetleme ve teyit etme” misyonları verildi.

Karar tasarısında, koordinatörün BMGK’ye çalışmaları hakkında birinci 20 günün akabinde bilgi vermesi istenirken, tüm taraflara koordinatörle iş birliği halinde hareket etme daveti yapıldı.

YARDIMLARIN DİREKT SİVİL HALKA ULAŞTIRILMASI VURGULANDI

Gazze’deki sivil topluma yardımların “yeterli ölçülerde aktarılması” gerektiğinin altı çizilen karar tasarısında, buna besin, su, paklık gereci, elektrik, telekomünikasyon ve tıbbi servislerin dahil olduğu söz edildi. Tasarıda, Gazze’ye temel besin ve servislerin ithalatının tekrar başlamasının ehemmiyetine değinilirken, yardımların “sapma” olmadan sivil halka ulaştırılması gerektiği vurgulandı.

Tüm taraflara memleketler arası hukuk ve milletlerarası insancıl hukuk uyarınca sivilleri müdafaa misyonunu yerine getirmeleri daveti yapılan karar tasarısında, tarafların Gazze’ye yardımların erişimini artırmak için tüm mevcut yollarının kullanımını kolaylaştırmaları talep edildi. Yardımların dağıtımı için gerekli yakıtın sağlanması istenilen tasarıda, hastaneler, tıbbi tesisler, okullar, ibadet alanları ve BM tesisleri ile çalışanı, tıp işçisi ve araçlarının memleketler arası insancıl hukuk uyarınca korunması gerektiğinin altı çizildi.

GUTERRES 99. MADDEYİ İŞLETMİŞTİ

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, vazife mühleti boyunca yetkisini birinci sefer kullanarak Gazze’deki insani felaketin önlenmesi için BM Kaidesi’nin 99. hususunu işletmiş ve 6 Aralık’ta BMGK’ye mektup göndermişti. Guterres, “Güvenlik Kurulu üyelerini insani felaketin önlenmesi için baskı yapmaya çağırıyorum ve insani ateşkesin ilan edilmesi talebimi tekrarlıyorum. Bu çok acil.” sözlerini kullanmıştı.

Bunun akabinde 8 Aralık’ta BMGK’de yapılan oylamada Gazze’de ivedilikle insani ateşkes talep edilen karar tasarısı ABD tarafından veto edilmişti. ABD, BM Genel Şurası’nda 13 Aralık’ta 153 ülkenin “evet” oyu kullandığı Gazze’de ivedilikle insani ateşkes talebinde bulunulan karar tasarısı için de “hayır” oyu kullanan 10 ülkeden biri olmuştu. ABD daha evvel 16, 18 ve 25 Ekim’de de BMGK’de Gazze’ye ait sunulan karar tasarılarını veto etmişti.

BMGK’de 7 Ekim’in akabinde çok sayıda oturum düzenlenmiş ve birçok karar tasarısının veto edilmesinin akabinde Gazze’de çatışmalara “acil ve uzatılmış orta verilmesi” talep edilen 2712 sayılı karar 15 Kasım’da kabul edilmişti.